Lezingen:
Vandaag is het de eerste zondag van de Veertigdagentijd, die op Aswoensdag begonnen is. Deze veertig dagen herinneren ons aan Jezus' vasten gedurende veertig dagen in de woestijn en aan de omzwervingen van de Israëlieten in de woestijn.
Dit vasten is in de R.K. kerk een zeer oude traditie. Het Concilie van Nicea in 325 n.Chr. sprak al over vasten. Toen en in de eeuwen daarna betekende vasten:1 maaltijd per dag, geen wijn en vlees en geen snoepjes of koekjes. Ik ben zelf niet R.K. opgevoed, maar ik herinner me een jongen die ik bijles gaf, dat hij een snoeptrommeltje had en daar alles in bewaarde wat hij gedurende de vastentijd niet mocht eten. Misschien hebben velen van u ook dergelijke herinneringen. Als buitenstaander kan ik alleen maar zeggen, dat het me moeilijk lijkt, maar dat het ook zinvol kan zijn je een tijd te onthouden van luxe en soberheid te betrachten, al was het alleen maar om je bewust te worden van de betrekkelijke luxe waarin wij leven. De brochure van de Vastenactie geeft het haarscherp weer; het rijke Noorden tegenover het arme Zuiden.
Onze eerste lezing is uit Deuteronomium, het vijfde boek van
de Torah. Hier staan de regels en wetten, waaraan de Israëlieten
zich hebben te houden. Ze moeten elk jaar op Pinksteren een offergave
van de producten van het land brengen als dank aan God, die hen
na 40 jaar in het beloofde land bracht. "Denk eraan, dat
je vader een zwervende Arameër was ", dat wil zeggen:
laat je niet voorstaan op je rijkdom of je bezittingen, het is
allemaal gekregen en dank God ervoor.
De veertig woestijnjaren waren zware jaren. Wonen in tenten, honger
en dorst lijden. Israël heeft behoorlijke opstand gepleegd
tegen Mozes en tegen de Heer. Ze richtten zelfs een gouden kalf
op om te aanbidden. Maar ook in de woestijn was God er. Hij zorgde
voor manna en water en de Ark van het Verbond werd als teken vooraan
gedragen.
In de liturgievergadering heb ik gevraagd naar "woestijnervaringen".
Iemand beschouwde het huwelijk als een woestijn. Pas na de scheiding
kwam zij tot haar recht. Je kunt je ook eenzaam in de woestijn
voelen als je geen levensdoel meer hebt, je nutteloos voelt. We
zijn de laatste 10 jaar heel wat sociale verbanden kwijt geraakt,
waardoor mensen geen richting meer kunnen vinden in hun leven.
Een woestijn van eenzaamheid, waarin je ook geen God meer kunt
bekennen.
Het brengen van de eerstelingen is niet zo'n groot en moeilijk
offer. Het is meer een teken van verbondenheid en dankbaarheid
aan de Heer. Paulus zegt het in Romeinen 10;8, dat het woord in
uw mond en in uw hart is en het is niet zwaar om te volbrengen.
Het geloof van uw hart brengt de gerechtigheid en de belijdenis
van uw mond brengt de redding. Zo is het ook met Jezus zelf gesteld.
Uitgehongerd van 40 dagen in de woestijn was hij nog sterk genoeg
om de verleiding van de duivel te doorstaan.
Als kind stelde ik me de duivel voor als een grote zwarte vogel,
die Jezus overal naar toe vervoerde. Nu geloof ik meer dat het
kwade een innerlijke stem was die tot Jezus sprak, net zoals je
met jezelf een tweespraak kunt houden, een soort "monologue
inturieur". Omdat dit verhaal zo bekend is, lijkt het ons
logisch dat Jezus de goede keuzes maakt. En dat het voor hem allemaal
niet zo moeilijk was. Maar hij is volledig mens geweest en hij
moest toch die verzoekingen weerstaan.
De duivel en daarmee het kwaad is nog lang niet de wereld uit.
De spanningen in het Midden-Oosten zijn maar moeilijk te beheersen.
Ook in Nederland wordt de tweedeling tussen arm en rijk steeds
groter. Hoe komt het dat je 15 jaar geleden haast geen dakloze
zag en er nu talloze zijn in het Centrum van Amsterdam?
En als je zelf keuzes moet maken, waar denk je dan aan? Is dit
goed voor mij of is dit goed voor de ander? Wat is goed en wat
is kwaad? Ik kan me voorstellen, dat je graag een goede baan hebt,
maar om een soort workaholic te worden lijkt me iets van het kwaad.
Vanuit een geloofshouding, God liefhebben en de naaste, valt er
wel iets over te zeggen. De tien geboden zijn zo samengevat in
het Tweede Testament.
Dat betekent voor mij, dat ik Turken en Marokkanen die in mijn
buurt wonen, moet accepteren zoals ze zijn. En de gesluierde moslimvrouwen
niet mag minachten. Ook dat ik ben afgestapt van luxe. Maar ieder
moet naar zijn of haar geweten te rade gaan hoe je die keuzes
vanuit dit geloof maakt.
Deze week woensdag is het 4 maart - Gemeenteraadsverkiezingen - en dan is de stem die uitgebracht wordt belangrijk. Is deze partij goed voor zwakken in de samenleving? Het is ons democratisch recht om een stem uit te brengen. Laten we dat vooral doen.
Aan het leven in de woestijn komt een einde, 40 jaar is genoeg.
Dan komt Israël aan in het beloofde land.
Deze veertigdagentijd is sober, maar loopt uit op de opstanding
van Jezus. Zo komen ook wij weer uit de woestijn. Moge God ons
daarbij helpen. Amen.