Lezingen
Overweging
In mijn inleiding zei ik vandaag te proberen een brug te slaan
tussen ijdelheid of ijlheid van de Prediker, de parabel uit Lucas
en de festiviteiten die deze dagen onze stad beheersen. De Prediker
spreekt niet op een verheven manier over God en de mensen, maar
eerder op een alledaagse wijze. Hij kijkt als het ware door een
bril, die door het leven geslepen is. De Prediker heeft het over
ijdel en dat betekent dan zoveel als relatief en voorbijgaand.
Wij herkennen ons zelf vaak in deze woorden. Het levensgevoel
van: waarom doe ik dit alles?, is ons wel bekend. Eigenlijk is
het jammer, dat ons leesrooster maar zo'n klein stukje uit Prediker
heeft genomen. Met alleen deze tekst kom je als mens nogal makkelijk
in een negatieve spiraal terecht. Zwart-kijken blijft dan alleen
nog maar over. Mensen die zogenaamd realistisch naar de werkelijkheid
kijken, lopen de kans om te verzuren en voor anderen erg vervelend
te worden. Natuurlijk is het ook waar, dat er mensen zijn die
gekweld worden door honger, eenzaamheid, ziekte of verdriet. Voor
hen ziet het er niet veel beter uit dan zoals prediker schetst.
Maar bij Prediker valt er nog meer te lezen.
Aan het eind van het hoofdstuk waar wij een paar verzen uit gelezen
hebben, zegt hij: Als alles in het levend an zo betrekkelijk is
en van voorbijgaande aard, dan is het maar het beste voor de mens
om van het moment te genieten, want ook dat komt uit de hand van
God. In alle momenten van het leven zoeken naar, wat je toch als
een in dank te genieten gave in de schoot wordt geworpen. Dat
is de levenskunst die de prediker ons in alle betrekkelijkheid
wil leren.
We belanden nu bij de lezing uit Lucas. Het onderwerp arm en
rijk vervult in dit evangelie iedere keer een kernrol. Het evangelie
vertelt, hoe Jezus wordt gehaald als twee broers ruzie maken over
een erfenis. De ene roept: "Zeg tegen mijn broer, dat hij
de erfenis met mij moet delen". In het verhaal staat helemaal
niet of die broer dat terecht zie, want daar gaat het in dit verhaal
niet om. Het lijkt een redelijk verzoek: delen moet immers. Het
antwoord van Jezus is vreemd; wie heeft mij tot rechter over jou
aangesteld? Wil Jezus niet bemiddelen in een eerlijke zaak? Misschien
wel, maar liever wil hij de mensen eerst wakker maken, zodat ze
zelf een oplossing zullen zoeken. Ze krijgen een advies. Hoed
je voor hebzucht, want ook als iemand overvloed heeft, is er eigenlijk
niets van hem. Alles is hem -zoals het leven zelf- gegeven. Daar
kunnen de ruziemakers het mee doen! Jezus zegt niet: Jij hebt
gelijk of jij hebt gelijk. Is Jezus dan tegen eerlijk delen? Koos
hij partij voor de broer die niet wilde delen? Helemaal niet.
Jezus doet iets, wat ze allebei niet hadden verwacht. Hij roept
ze tot de orde en dwingt ze tot bezinning. Weten jullie wel wat
echt belangrijk is en wat niet, waar zet je al je zinnen op, wat
doe je met je leven? Jezus roept tot de orde, Jezus brengt tot
bezinning. Jezus doet nog meer. Jezus verkondigt de radicaliteit
van het Koninkrijk van God en van de claim, die de Tora op mensen
legt.
Aan alle mensen voor wie niets belangrijker lijkt dan hun bezit
(en vooral het bezit van het eigen gelijk), vertelt hij de parabel
over de rijke man die niet slapen kan, omdat hij niet weet waar
hij al zijn bezit moet bergen. Als oplossing bedenkt hij grote
schuren. "Dwaas" zegt Jezus dan, "nog deze nacht
moet je sterven en wat heb je dan aan al je rijkdom?" Niet
voor niets is het grote gebod: De Heer Uw God beminnen met geheel
uw ziel, geheel uw verstand en met geheel uw kracht. En dat laatste
woord "kracht" kan heel geschikt vertaald worden met
"heel je vermogen". Een vermogen bezitten is geen kwaad,
maar als je het niet gebruikt om God en je naaste er mee te dienen
wel. Ik wil nu een brug proberen te slaan naar de Gay Games, deze
week in Amsterdam.
Fijn is het om in een land te wonen met zoveel rijkdom aan
vrijheid. Vrijheid van meningsuiting, geen discriminatie naar
geaardheid. (zo moet het in elk geval wel zijn) Deze vrijheid,
deze rijkdom, geeft dan ook mogelijkheden dit grote goed uit te
dragen aan mensen die dit vrije gevoel nog niet bezitten. De spelen
in deze stad, die zoveel mensen even het gevoel geven er niet
alleen voor te staan, medestanders hebben. Genieten van het moment,
zoals Prediker ons dat leert. Vorige week zag ik een documentaire
over hoe in vele landen over anders-geaardzijn wordt gedacht.
Zelfs bij de wet geregeld: 8 jaar gevangenisstraf, opsluiting,
uitstoting, doodstraf enz. de spelen zijn, misschien helaas, nog
nodig om hopelijk anderen op andere gedachten te brengen, een
uitgestotenen een hart onder de riem te steken. Mijn wens zou
dan ook dit zijn: dat -om eerder genoemde redenen- dit de laatste
Gay Games zijn. Omdat de spelen in de toekomst niet meer nodig
zijn. Ik denk weer aan de twee broers uit Lucas, die ruzieden
over een erfenis. Ook nu zegt Jezus tegen voor- en tegenstanders
van homosexualiteit, ja tegen iedereen, hetzelfde. Weten jullie
wel, wat echt belangrijk is en wat niet? Waar zet je je zinnen
op, wat doe je met je leven? Hou van je naaste als van jezelf
en heb God lief boven alles. Als dit werkelijkheid wordt, dan
zijn er geen Gay Games meer nodig. Als dit werkelijkheid wordt,
dan kunnen hetero en homo mannen of vrouwen met elkaar rolstoel
dansen. Als dit werkelijkheid wordt, dan mogen wij in vrijheid
spelen. Zolang dit nog niet gerealiseerd is kan ik alleen maar,
met prediker, zeggen: GENIET VAN HET MOMENT. De Prediker zegt
nog meer mooie dingen. Wees niet al te wijs en wees niet al te
rechtvaardig.
Amen.