Lezingen:
Goedemorgen lieve mensen, welkom in deze dienst in de Duif,
in een druk Amsterdams weekend vol activiteiten te veel om tussen
te kunnen kiezen. Blij dat u de keuze hebt gemaakt hierheen te
komen.
Het thema van vandaag is kiezen voor God. Keuzevrijheid willen
we allemaal, maar de keuze zelf bindt ons, en brengt zo een wereld
aan consequenties met zich mee. En daarmee, met die consequenties
hebben we vaak grote moeite.
Ogenschijnlijk lijkt het in de tekstkeuze van vandaag te gaan
om de vrijheid te kiezen voor of tegen God. De keuze voor waar
het om gaat in je leven, wat je als basis neemt. In het verhaal
uit het oude testament staat de keuze voor de ene God die de Joden
door een 40jarige doodsnood heen heeft getrokken of voor de vele
andere goden centraal. In het verhaal van Jezus horen we over
de vele volgelingen die hem de rug toekeerden omdat hij niet aan
hun verwachtingen voldeed.
Dat deze viering onze eigen keuze voor onze God moge versterken,
Ik wens ons een goede viering, amen
Ik weet niet wat er bij u gebeurd als u zo'n verhaal uit het
oude testament leest, maar mij gaan de gruwels over mijn rug.
Wat een verschrikkelijke verhaal over moordpartijen staat daar
aan het begin van de stichting van het land van de Joden. Een
onbegrijpelijk en verschrikkelijk verhaal, verbloemd verteld,
ik kan het bijna niet lezen zonder kwaad te worden. Ik hoor uit
het verhaal dat dat volkje dat 40 jaar woestijn heeft overleeft
alles dat ze aan stad en cultuur tegenkwamen hebben aangevallen
en ingepikt en de oorspronkelijke bewoners hebben ze vermoord.
En dan laat Jozua God zeggen: Ik heb hen voor u uitgeroeid.
Kan er iets goed voortkomen uit zo'n gewelddadige start en zo'n
partijdige en gewelddadige God? Ja, vreemd genoeg kan er iets
goeds komen uit iets slechts. Jozua wil de verzekering van het
volk dat zij deze God en zijn wetten trouw zullen blijven en niet
overgaan tot andere goden en gewoonten. Deze God heeft eenheid
gebracht, alle oudste mannen zeggen Hem te willen dienen, Hij
heeft hen tenslotte door de dood heen getrokken. Jozua waarschuwt
hen nog: de wetten van deze God, de enige God, moeten gekend en
nageleefd worden. En we zien ook in de bijbel dat heel vaak de
Joden er weer onderuit zullen proberen te komen, onder het juk
van deze God en zijn rechtvaardigheid. En telkens worden ze weer
geconfronteerd met de consequenties van hun keuze.
In het tweede verhaal staat ook een geloofskeuze centraal. Geschokte leerlingen worden door Jezus geconfronteerd. Vorige week lazen we wat Jezus dan zei dat hen zo verontrustte: hij zei hen dat hij zijn vlees en bloed te eten gaf. Jezus presenteert zichzelf wel op een heel andere manier dan wat de mensen hopen te vinden. De bevrijding waar zij op hopen is een aardse bevrijding: genoeg te eten en een eigen koning die voor welvaart zorgt. Het is een heel oude droom en diepgeworteld verlangen van alle tijden te denken dat de bevrijding van buiten komt, dat iets buiten ons ons gelukkig kan maken. Het is de hoop op luilekkerland, dat we gelukkig zullen worden omdat de gebraden haantjes ons in de mond komen vliegen. We willen dat een ander ons het geeft: Jezus, de staatsloterij, die baan, onze geliefde, de God die ons succesvol maakte, een God die ons zal bevrijden.
Vergeet het maar. Wat de oude joden nog kregen van hun God: land, de rijkdommen van anderen, dat krijgen de volgelingen van Jezus niet. Geen verslagen Romeinen, geen rijkdommen voor de gelovigen. Jezus heeft dat niet in de aanbieding en velen keerden hem daarom de rug toe.
Het geloof in God lijkt mee gegroeid met de ontwikkeling van het volk. Een volk dat of overheersen moet of sterft, heeft een partijdige God - een die krachtige daden doet voor zijn volk ten koste van andere volkeren. Maar dit volk dat niet meer dood gaat van de honger krijgt een God voorgeschoteld die een vrijheid biedt die veel verder reikt dan het materiële, die meer van ons wil dan dat wij zijn wetten eerbiedigen.
Nog steeds zijn wij bezig deze God te begrijpen, de God die
Jezus ons liet zien. Deze God daagt ons uit in het onbekende te
stappen, zij voldoet juist niet aan onze verwachtingen en schaadt
zelfs onze materiele belangen.
Dit geloof vraagt om geestkracht, om de kracht van de hoop dat
een ander ons zal redden los te laten. Dit geloof vraagt erom
je eigen last te dragen en anderen bij te staan in het dragen
van hun last, daarin en alleen daarin ligt de bevrijding.
Je zult wat er op je weg komt alleen moeten dragen, de onrechtvaardigheid
bevechten, de verschrikkingen doorstaan zonder dat er iemand is
die applaudisseert en je beloont. Je moet die kracht in jezelf
bevechten die je omlaag trekt en je zegt dat je het niet kan,
dat je geld, of goederen of een ander nodig hebt om het voor je
te doen, om je te redden. Je zult dat verstand van je moeten negeren
als dat zegt: eerst moet mijn partner veranderen, of: het ligt
aan mijn baas, ik moet een andere baan.
De echte vrijheid van ons geloof komt als je accepteert dat niemand
je hachje kan redden en dat er geen ideale wereld bestaat. Je
schoonheid, je rijkdom, je gezondheid, je veiligheid, het zal
nooit helemaal goed en vol zijn, en wat goed was zal je ontvallen,
vroeg of laat. Dat is wel pijnlijk, maar geen ramp. Zodra je niet
meer krampachtig probeert je eigen beperkte belangen na te streven
en je geluk van anderen te eisen, zul je schoonheid van de hele
wereld zien, de overvloedige rijkdom die er in de hele wereld
is en de weidsheid van een leven dat ongekend is en elke dag nieuw.
Eens worden alle tranen gedroogd, alle wonden geheeld, en alle
onrecht wordt rechtgezet. Niets zal voor niets zijn geweest, iedere
stap wordt zinvol. Dit te weten is geloof, en is de vrijheid zelf.
Zolang je je eigen last maar op je schouders neemt en tegen alle
redelijkheid in blijft vasthouden aan bevrijding dan komt dat
geloof aanwaaien, onontkoombaar, of in Jezus' woorden: het geloof
wordt je door de Vader geschonken.
Om te blijven gedenken dat onze God ons niet in de steek laat,
dat zij ons geestkracht zendt om ons leven heel te maken en warm,
geestkracht om om te zien naar elkaar - daarom breken we brood
en delen we wijn. Aan het ritueel van brood breken en delen verbond
Jezus zijn leven, en de overgave waarmee hij zijn leven in dienst
stelde van de mensheid.
Als je door hem geïnspireerd bent, als je bereid bent je
eigen last te dragen en die van anderen te helpen verlichten,
dan ben je uitgenodigd deel te nemen, en daarbij is niemand uitgezonderd.
Komt dan, want alles is gereed.
Geestkracht voor jou
Moge onze geliefde God bij ons zijn de komende dagen en alle
dagen in ons verdere leven. Moge God ons aandacht schenken, kracht
en tederheid. Amen.