Bert Lodewijckx,

toelichting op 10 jaar de Vleugel in retroperspectief

lustrumviering 2 oktober 2004.

10 jaar De Vleugel voert een hele geschiedenis met zich mee, een geschiedenis die gedragen wordt door de vele gedreven mensen die deelgenomen hebben aan onze vieringen! Als iets een kenmerk is van De Vleugel dan is het wel de verscheidenheid aan beleving en geloofsvisies die onder ons aanwezig zijn en  aan bod  komen. Al van in het begin was dit duidelijk want in een bonte verscheidenheid werd er aan de kar getrokken. Jezuïeten, protestanten, katholieken op zoek naar nieuwe taal in de liturgie, ontheemden van parochies, mensen met allerlei engagementen: in de parochiale catechese of andere vormen van pastoraal in de grootstad, mensen actief in deze stad, velen gericht op de mens in nood. Er kwam heel wat samen aan kracht en dynamiek met die ene droom: in deze stad een plek vormen  waar we samen kunnen vieren in vrijheid, zonder bevoogding, in gelijkwaardigheid van man en vrouw, zoekend naar nieuwe taal, zoekend naar wat in deze tijd waardevol is om in te geloven, kortom, zoekend naar spiritualiteit voor deze tijd.

Verscheidenheid in verbondenheid troef dus! Jij die deze avond aanwezig bent bij onze lustrum-viering : hoe ga jij om met onze verscheidenheid? Hoe ervaar jij het als de ene week een religieus agnost aan het woord komt (dat betekent dat de naam van God niet valt en dat men liefst niets zegt over God) en dat de andere week iemand getuigt van zijn diepe godsverbondenheid, een persoonlijke God tot in het mystieke toe. De ene week de protestantse bijbelvastheid, de andere week is er geen enkel spoor van de bijbelse teksten te bespeuren. De ene week brood en wijn als tekens van christenen die samen komen. Gevolgd door een viering rond de leegte met enkel de kaars die doorgegeven wordt als symbool van licht. Hoe ervaar jij die bijna elke week aanwezig bent deze verscheidenheid, daagt het jou uit? En jij, die toevallig vandaag voor het eerst gekomen bent, wat denk jij? Misschien wel: wat zijn ze bezig, wat bedoelen de mensen van de Vleugel?

Wijzelf vinden dat de verscheidenheid De Vleugel rijk heeft gemaakt, boeiend, uitdagend. Dat was trouwens maar mogelijk omdat er in principe toch een vast stramien werd gevolgd: een lezinggedeelte, een tafelgedeelte, het samen kring vormen, samen herkenbare dingen doen, brood delen, het Onze Vader bidden, het zingen van de liederen van Huub Oosterhuis. Door de verscheidenheid heen zijn we ook in een traditie blijven staan die ons allen gevormd heeft, een traditie die we gerust onze joods-christelijke wortels durven noemen.

Verscheidenheid kon omdat er wederzijds respect gegroeid is. Wees maar zeker: zonder de nodige relativeringkunst hou je het hier niet vol. Er groeide openheid voor elkaar, diep respect voor de verscheidenheid van voorgangers en toelichters. Er werd veel gepraat: in de verhalengroepen bijvoorbeeld, rond de eigen beleving van God in je leven. Zonder respect voor ieders eigenheid, zonder verwondering om ieders anders-zijn ging het niet.

Hoe ervaar jij dat trouwe vleugelganger, heb je ook van die keren dat je voelt: wat was dat eigenlijk, wat hier gezegd en verkondigd werd, het staat mijlenver af van mijn beleving. Of eerder de ervaring van iets dat begon te wroeten, dit daagt mij uit, hier moet ik eens over nadenken, om dan een derde week erg ontroerd naar huis te gaan, er werd een snaar geraakt tot in het diepst van je hart, het was voedend, je kon er nog lang mee voort!

Volgens mij is dit uniek, zeker in een tijd dat er geroepen wordt om meer duidelijkheid, om een stevige houvast.

De verscheidenheid van De Vleugel is zijn sterkte maar misschien ook zijn zwakte. We zitten soms met die vraag:  jij, die in de loop der jaren weggebleven bent, heb jij afgehaakt omdat er te vaak onverwachte dingen gebeuren, omdat er misschien aan het heilige geraakt wordt, het heilige zoals dat jou dierbaar is maar niet elke viering aan bod komt? Of vond jij integendeel onze vieringen precies nog veel te klassiek?

Verscheidenheid kan een te zware opdracht worden, het kan mij onrustig maken terwijl ik meer nood heb aan verdieping rond de keuzes die ik ooit gemaakt heb. De grote vraag voor ieder van ons is dan ook: hoe ga ik om met die verscheidenheid, ook in het biddend en vierend samen komen. Hoe ver mag dit voor mij gaan, voel ik mij uitgedaagd door de openheid of zeg ik eerder: geef mij maar geestesgenoten, dit maakt het vieren voor mij intenser, alleen zo kan ik mijn eigen keuzes verder uitdiepen.

In De Vleugel is er alvast veel verbondenheid gegroeid, je mag wellicht spreken van een vorm van hechte gemeenschap, dunkt me, hoe verschillend we ook zijn. We springen in voor elkaar, er wordt op geregelde tijdstippen samen gegeten of een museumbezoek georganiseerd. Een alleenstaande zieke wordt ondersteund door mede- vleugelgangers. Tekens van verbondenheid en gemeenschapszin, van elkaar graag zien. Het samen voorbereiden van de vieringen werkt ook verbindend, we leren elkaar beter kenen en verstaan. Verscheidenheid hoeft niet verwijderend te werken, het kan ook verbondenheid creëren, want het authentieke smeedt aaneen, het authentieke doet waarderen en schept ruimte om te leven. Gemeenschap vormen met ruimte voor verscheidenheid en voor ieders eigenheid, het is iets unieks en zeer krachtigs.

In de toekomst zal de vleugel een uitdaging blijven waar mensen zich komen voeden aan allerlei stromingen, aan allerlei vormen van spiritualiteit. Ik persoonlijk denk dat De Vleugel aan kracht kan winnen, als er een zekere rust kan bewaard blijven. Te dikwijls, in het verleden, hebben we getracht onze bedoelingen en onze rituelen te motiveren, uit te leggen waarom en hoe bepaalde vieringen of delen van vieringen tot stand waren gekomen. Juist met het oog op onze verscheidenheid hebben we daar misschien wat veel woorden aan vuil gemaakt. De uitdaging bestaat erin om soberder te worden in onze woorden, wat meer symboliek te integreren, wat meer stilte, een vorm van vieren waar we juist zo verscheiden als we zijn elkaar blijven vinden zonder dat we er teveel woorden aan vuil maken, een liturgie die uitnodigt tot inkeer in verbondenheid met elkaar. Een vorm van liturgie waar er mogelijkheid is om eigen invullingen en interpretaties te geven, een vorm van liturgie waar de verscheidenheid niet moet verwoord worden maar waar ze beleefd wordt in diepe wederzijdse herkenning. Het is samen de levensstroom ervaren, de dynamiek van de diepte van het leven voelen. De vleugel als plek waar gevierd wordt, een plek die ons voedt om morgen bewust in het leven te staan, een plek die ons blijvend oproept om te bouwen aan een rechtvaardige wereld, een plek in deze stad die teken is van de tegenbeweging die wij als Christenen en oud-christenen samen vormen. De tegenbeweging waar we onvoorwaardelijk kiezen voor het leven en niet voor de dood.

RG | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl