Voorgangers: Marina Slot en Fred Vos (overw.)
Lezingen:
naar Jes. 9 (gezongen in het lied: Als op de dag van de oogst)
Ef. 4; 8-14
Matt. 4; 12-25
Thema: Een spierinkje uitgooien?
Welkom en inleiding
Welkom (Marina Slot)
Lieve mensen, Welkom in deze dienst van Schrift en tafel in de Duif.
Welkom als je hier voor het eerst bent, welkom als je hier vaker komt.
Dit Godshuis biedt ons allen geestelijk onderdak.
Ik sta hier naast een oude rot en jong talent tegelijk.
Fred Vos gaat samen met mij voor en zal nu de inleiding op deze dienst verzorgen.
Inleiding (Fred Vos)
Zoals het land van Zebulon en Naftali
in het verleden smadelijk bejegend is,
zo wordt weldra eer bewezen aan de kuststreek,
het Overjordaanse en het domein van andere volken.
Dit is het eerste vers van de Jesaja lezing, uit de hoofdstukken 8 en 9, die voor vandaag op het leesrooster staan - en die we vandaag niét zullen lezen maar wél gedeeltelijk gaan zingen. Afgelopen zondag refereerde Rob Gijbels al aan dit vers.
Hij sprak toen over: “…eilanden en kustlanden, de verre wijde wereld, bekend of onbekend – Rob betoogde dat …de boodschap om elkaar lief te hebben niet is bestemd voor een select groepje, maar een aanbeveling voor een basishouding aan iedereen…”
Met die constatering wil ik de lijn van de voorgaande twee vieringen vandaag weer oppakken, en met u mijn gedachten delen over het maken van die eeuwige keuze, tussen duisternis en licht.
Ik wens ons allen een goede, warme viering toe.
Overweging
Twee weken geleden - In Alkmaar worden zonder reden 4 mensen neergestoken.
Hoe bestaat het! Nederland is sprakeloos. Opnieuw. Alle media staan bol van dit absurde nieuws. He hele dag achtervolgt het je – in kranten, op de radio, via internet, de tv.
Het volk dat in duisternis gaat…
Als de eerste schok is weggeebt; ben je boos. Kwaad… nee , je bent laaiend: wat overkomt ons in godsnaam. De wereld is het spoor bijster! En wat later, meer tot rust gekomen: hoe ga je met dit gegeven om? Welke plaats geef je dit, in jouw samenleving, die naar het lijkt steeds instabieler wordt?Je moet accepteren dat er een donkere, een zwarte kant aan dit leven bestaat.
Die wonen in schaduw van dood…
Het is van belang om deze realiteit - er bestaat een duistere kant aan dit leven - onder ogen te zien. Je creëert hiermee een startpunt om uit de machteloosheid te stappen, en om rust te scheppen. Vervolgens kun je de dreiging grijpbaar maken om deze tenslotte het hoofd te kunnen bieden en aan te pakken. Het is dus belangrijk om de donkere realiteit als onderdeel te zien van onze wereld… maar niet zonder tegelijk ook vast te stellen dat dit een wereld is waar óók het Goede bestaat!.
Een voorbeeld: als reactie op het het nieuws van de zeebeving op 2e Kerstdag ontstaan - vrijwel onmiddellijk en spontaan - allerlei initiatieven. Jong en oud spant zich in om zoveel mogelijk hulpgoederen en financiële middelen bij elkaar te brengen om het niet te bevatten leed van de getroffenen in zuid-oost Azië te helpen verlichten. Het is een ongekende uitbarsting van empathie. Een eruptie van medeleven met de onbekende slachtoffers. Nederland – zo lijkt het – smacht naar, en ziet een aanleiding om tegenwicht te bieden aan het cynisme, het uitspelen van mensen, het gecultiveerde racisme, de openbare uitingen van haat die het dagelijks over zich uitgestort krijgt. Nederland, de hele wereld, ontdekt - verbaasd - een oude waarde: ik ben mijn broeders hoeder.
Het volk dat in duisternis gaat
Zal aanschouwen groot licht…
Ander voorbeeld. Tijdens de voorbereiding van deze viering. Iemand vertelt over een gesprek dat hij onlangs voerde met de allochtone marktkoopman waar hij altijd zijn vis bestelt. Op zeker moment neemt de koopman de spreker in vertrouwen:
“… Elke dag begin ik met het voornemen om alles goed te doen: … goed te zijn voor mijn gezin en voor mijn personeel … vriendelijk en goed te zijn voor mijn klanten … de vis die ik verkoop goed te behandelen en te verwerken tot een mooi product … wat kan ik meer doen ?…
… Over hen op gaat het licht.
In zijn brief aan de bewoners van Efeze gebruikt Paulus, net als Jesaja de metafoor van duister en licht. Efeze is een havenstad. De inwoners aanbaden de ‘vruchtbaarheidsgodin'. Een understatement: het was er een redelijk zedeloze bende. Paulus had wat dat betreft zijn brief ook aan Amsterdam kunnen schrijven. Amsterdam, het Sodom en Gomorra van de moderne wereld – toch? Paulus drukt de geadresseerden op het hart om de weg van licht en liefde te gaan: “Het licht brengt goedheid voort en gerechtigheid en waarheid.“ Laat je niet verblinden, zegt Paulus, door dat wat als ‘ gewoon ' wordt geacht. Laat je niet meeslepen door mooie praatjes, ga af op je eigen oordeel en ijk dit: “Onderzoek wat de wil van de Heer is” en ontmasker datgene wat duister is. Doe wat goed is. In principe is dat: alles wat je in het daglicht, dus in het openbaar kunt doen, want dat mag immers gezien worden. Paulus maakt de keuze daarmee wel erg simpel: Goed is datgene wat het daglicht kan verdragen. De praktijken die het daglicht niet verdragen – dat zijn de zaken van de duisternis. In tegenstelling tot de politiek getinte tekst van Jesaja is de brief van Paulus gericht aan het individu: Maak zelf een keuze tussen Donker en Licht - je kùnt het, zegt Paulus.
In een interview in het AD, gisteren, antwoord Derk Sauer – een oud-journalist die zojuist zijn in Rusland opgebouwde uitgeverij voor 142 miljoen euro heeft verkocht – op de vraag hoe het eigenlijk gesteld is met zijn idealen:
“…Ik vind nog steeds dat de wereld buitengewoon oneerlijk in elkaar zit.
In Amerika geven ze per jaar 48 miljard uit aan dieetartikelen, terwijl ze in Afrika sterven van de honger. Vroeger dacht ik dat ik dat kon veranderen. Je begint een revolutie en klaar is Kees. Nu weet ik beter, maar dat ontslaat je niet van de plicht om je ertegen te verzetten…”
Matteus beschrijft hoe Jezus oude woorden spreekt, maar die opnieuw invult. In dit verhaal is er geen sprake van Christendom, maar opnieuw van: een keuze maken tussen duister en licht. Jezus is er niet op uit om de machthebbers uit zijn tijd van hun troon te stoten of om een nieuwe godsdienst te stichten. Jezus pleit voor een beweging. Een beweging die begint bij ieder persoonlijk en waar mensen steun kunnen vinden bij elkaar.
Als Jezus Simon en Andreas roept “kom, ik maak van jullie vissers van mensen” dan is er geen sprake van een werkelijke keuze! Het is Ja of Ja! Matteus schetst hoe de aangesprokenen ogenblikkelijk alles uit hun handen laten vallen en Jezus volgen. Is dat niet vreemd, denk je als nuchtere Hollander? Nico ter Linden legt dit in een van zijn boeken aan de hand van de paralleltekst van Marcus als volgt uit: Jezus roept, vraagt, en de vissers pakken dit direkt op. Dat gaat snel, moet dat niet eerst groeien? Natuurlijk moest dit eerst groeien, maar de evangelist is geen verslaggever. Hij is verhalenverteller en geeft in beknopte vorm zijn getuigenis over Jezus weer.
Dat prachtige beeld dat Jezus noemt - vissers van mensen - is ook nog anders uit te leggen. Je kunt mensen ‘vangen' door – om in visserstermen te blijven - ‘een spierinkje uit te gooien'. Dat wil zeggen, maak mensen om je heen warm, interesseer ze voor een bepaalde levenshouding - door die zelf voor te leven. Daarmee wordt de uitnodiging van Jezus universeel en nodigt hij niet alleen zijn tijdgenoten, maar iedereen uit ‘visser van mensen' te worden.
- Deze week – van 18 tot en met 25 februari - is het week van gebed voor de eenheid van Christenen. Ik vertaal dit liever naar: gebed voor de eenheid van mensen. De Matteustekst vandaag gaat over het uitdragen van Jezus' ideeën “aan heel de bekende én onbekende wereld - het land van Zebulon en Naftali, gebied aan de weg naar zee, de overkant van de Jordaan, Galilea van de heidenen” - zonder aanzien des persoons. Het is duidelijk: Jezus' boodschap over het koninkrijk van de Hemelse God is niet alleen voorbestemd voor een bepaald select groepje! Jezus nodigt iederéén uit, rijk en arm, Christen, jood of Islamiet, VVD-er of SP-er.
Mensen door jouw houding - en door de keuzes die jij maakt – in denken en in doen, uitnodigen om bij de beweging van Jezus te horen. Dat is dus iederéén gegeven - niet alleen de eerste volgelingen – overwin de weerstand in jezelf en streef het licht na. Zo wordt de beweging die Jezus in gang zette een niet te negeren aansporing voor de wereld om ja te zeggen tegen de uitnodiging om elkaar tot licht en liefde te zijn.
… Die wonen in schaduw van dood
Over hen op gaat het licht
Zij zullen lachen en juichen
Lachen en juichen
Als op de dag van de oogst.Nodiging
In de overtuiging dat wij leven onder de belofte van trouw en aanwezigheid van de Eeuwige, dat wij bezield kunnen worden door dat bijzondere aardse leven van Jezus van Nazareth, mens van vlees en bloed die zijn leven overhad voor de goede zaak, voor de boodschap van gerechtigheid, vrede en eenheid voor deze wereld.
In de wetenschap dat er een verbond is tussen hemel en aarde en dat dat voelbaar is als je je er voor open stelt.In de zekerheid dat onze samenleving en onze wereld snakt naar eenheid en evenwicht, willen wij delen met elkaar, delen van brood en wijn, tekenen van leven en van samen.
Iedereen is welkom zonder uitzondering.
Komt want alles staat gereed.
Gebeden uit de Gemeenschap
Eeuwige ,
Ook al leven wij nu in het licht van de 21 e eeuw, het is vaak duister om ons heen.
Uw licht is dan zo ver van ons vandaan, dat wij het haast niet kunnen zien, maar het blijft wel aanwezig.
Maar als de duisternis volkomen dreigt te worden, roept u ons.
Als het zover is, help ons dan om aan die roepstem gehoor te geven,
uw weg opgaan en door onze voorbede uw koninkrijk uit te dragen.
Liefdevolle ,
In alle drie de lezingen van vandaag draait het
om het maken van de keuze tussen duisternis en licht.
Jezus' woorden zijn een uiting van het licht zoals ook Jesaja dat beschreef.
Jesaja's woorden zijn ingegeven door de woorden van God.
Aan ons is het om vandaag de dag de vertaalslag te maken van Jezus' woorden.
Veel lijkt duister dezer dagen.
Toch bidden wij om vertrouwen in Gods woorden.
Dat wij het licht ontsteken; dat wij voorleven hoe het kan.
Gods hulp is daarbij onmisbaar.
Heer, laat ons het licht niet doven maar voeden.
Licht dat ons aanstoot ,
Ik vind het moeilijk
om mijzelf te ontmaskeren
om mijn eigen afgoderij te herkennen
om mij altijd op de weg van het licht te begeven.
Soms ben ik boos, onredelijk, oordelend, verongelijkt en verre van liefdevol.
Maak in mij het licht openbaar !!
Vader ,
Dank voor de mens door jou gezonden :
- die zijn vernieuwende ideeën verkondigde en voorleefde
- die zovelen heeft geraakt met zijn visie
- die krachten losmaakt om het donker te overwinnen
Dank voor die mens.
Amen
Zegenbede
De Eeuwige zegene ons en zij behoede ons,
De Barmhartige doe zijn aangezicht over ons lichten en zij ons genadig,
De Ene God met de vele namen verheffe haar aangezicht over ons en geve ons vrede.
Amen.
RG 2005-01-23 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl