Bijdrage Fred Vos en Catrinus
Mak
Viering 28 februari 2007
Voorgangers: Fred Vos en Catrinus Mak (overweging)
Lezingen:
Jeremia 1:4-19
Lucas 4:14-30
Inleiding.
Vandaag is het opnieuw een zondag in de tijd van de epifanie. In deze tijd lezen we en staan we stil hoe Jezus aan het Licht komt in de wereld. Hoe het Goddelijke van Hem zichtbaar en duidelijk wordt. Het gaat ook om profeten. Eerst lezen we hoe de profeet Jeremia de opdracht krijgt om het afgedwaalde volk Israël terecht te wijzen. Een van de opmerkelijke zaken is de harde taal die daar gebezigd wordt. Jeremia lijkt wel ten strijde te trekken. Bij Lucas gaan we verder waar we de vorige week zijn gebleven. We zien daar dat Jezus na zijn optreden wegtrekt uit Nazareth, zijn dorp van herkomst. Bij andere evangelieën lees je dat Jezus door de inwoners van Nazareth wordt verdreven, bij Lucas zien we dat Jezus zelf zijn conclusies neemt en wegtrekt. Een profeet wordt in zijn vaderstad niet geëerd. Een hard gelach, vind ik.
In beide lezingen lijkt het wel of ‘de harde waarheid' boven tafel komt. Jeremia die het volk gaat vertellen dat het op de volstrekt verkeerde weg zit en Jezus die zegt: ik ben niet besteed aan jullie. Is dat iets van daar en toen? Of komen wij in onze samenleving ook een dergelijke harde waarheid tegen. En hoe gaan we er dan mee om. Daar wil ik graag verder op ingaan in de overwegin. Maar laten we nu eerst stil worden en onze harten openen voor de Eeuwige.
Gebed.
God van Licht,
Tot u komen wij
Mensen van deze wereld
Een wereld van gejaag en geraas
Van geweld en tegen elkaar in
Waar we onszelf en de ander soms kwijt zijn
Doe ons opnieuw aanraken in ons binnenste
Kom met Uw kracht en zachtheid
Zodat wij en deze wereld, worden herboren.
Amen
Overweging
Lieve mensen, gemeente van Christus, afgelopen maanden zijn verschillende warmte records gebroken. Ik weet niet hoe dat u vergaat, maar mij geeft dat een wat ongemakkelijk gevoel. Alsof er iets mis is. En als je dan het KNMI hoort voorspellen, dat de kans op een elfstedentocht deze eeuw stukken kleiner is dan vorige eeuw, dan wordt je daar niet blij van. Dat is raar. Gore en Clinton hebben het erover, in hun verhaal: the unconvenient truth. Door onze hoge energie consumptie en het verstoken van fossiele brandstoffen, zouden we bijdragen aan het opwarmen van de aarde. Maar als we NU omkeren, kan de schade nog mee vallen. Wat moeten we daar nu mee? Zijn dit de profeten van deze tijd? Laten we eerst gaan kijken wat we uit de schrift kunnen halen. Allereerst Jeremia. Wat ik daar toch heel opvallend vind, is dat het toch wel lijkt alsof God hardhandig ingrijpt. Dat ingrijpen is al voor de geboorte van Jeremia begonnen. Want we lezen dat Jeremia voor zijn geboorte al aan God gewijd was. Als Jeremia een jonge man is geworden, grijpt de Eeuwige opnieuw in. Met rechtstreekse taal en beelden wordt Jeremia te verstaan gegeven, dat hij een opdracht heeft. En Hij wordt vervolgens gesterkt deze uit te voeren. Als je verder leest in boek van Jeremia, dan wordt duidelijk, waarom de Eeuwige ingrijpt. Het volk Israël is de foute weg opgegaan. Ze hebben geknield voor goden die ze zelf gemaakt hebben. Voor mij zit daar een belangrijke kern.
De Eeuwige grijpt hardhandig in, omdat de mensen dachten dat ze het zelf wel weten. Door eigen doeleinden, goden te stellen en daarnaar te handelen. Door niet meer open te staan voor wat de bedoeling is van hun Schepper, de God die meetrekt. De God tot wie we steeds weer kunnen spreken en die ons raakt in ons diepste meest wezenlijke zelf. Een volk dat daar mee ophoudt, ja, dat begeeft zich op een heilloze weg.
In Lucas lezen we dat Jezus verdreven wordt en wegtrekt uit zijn stad van herkomst. Lucas verhaalt het anders dan andere evangelisten. We hebben bij de voorbereiding lang zitten puzzelen, waarin het nu precies zit dat Jezus weggaat. Ik denk uiteindelijk dat het hem zit in het woord eren. Jezus wordt door zijn dorpelingen niet gezien als een door God gezondene, zoals Jeremia dat was, maar als een zoon van Jozef, een van hen. Daarmee krijgt hij niet de eer die hem toekomt. Dan wordt hij wellicht eerder een afgod, dan een door de Eeuwige gezondene. En als afgod kun je niet uitstijgen boven wat mensen zelf bedenken en dan blijf je beperkt. Jezus heeft in zijn genezende en bevrijdende werk mensen nodig, die geloven dat bij God alles mogelijk is.
Wat kunnen we uit dit alles opmaken? Om te beginnen denk ik dat het van belang is, dat je niet zomaar leeft, maar dat het begonnen is met God die roept. God sprak “er zij licht en het licht werd geboren”. En de Eeuwige roept nog steeds. De kunst is om Hem steeds te laten roepen, vanuit het besef dat je geroepen bent als mens, om mede schepper te zijn. Door niet altijd vanuit je eigen gelijk te blijven doorgaan. Maar bijvoorbeeld om open te staan, voor wat vrienden je zeggen. Ookal is dat een harde waarheid. Maar tegelijk liefdevol. De kunst is om soms kritisch te zijn in een organisatie, een gemeenschap of een wereld, waar sommige systemen heilloos lijken. Of waarin we afgoden dienen. Soms moet je dingen aan de kaak durven stellen, als dat echt ingaat tegen wat rechtvaardig is.
Het zou bijvoorbeeld mooi zijn, als we de boodschap van Gore en Clinton, de “unconvenient truth” als kerk eens zouden gaan bestuderen. Hebben ze gelijk, hebben we iets te doen? Of is alles maar pure overdrijverij. Of zien we wel wat er gebeurt?
Een besef van een God, die ons steeds weer opnieuw roept en ons wakker schudt, dat alleen brengt ons niet veel verder. Er moet een geloof en een soort visie zijn, dat het echt anders kan. Bij het optreden van Jezus zie je altijd weer, dat de mensen die hij geneest, geloven. Het geloof van deze mensen in de grootsheid van de Eeuwige is een essentieel element in de genezing. In dit verband wil ik nog een grote profeet noemen uit onze tijd. Nelson Mandela. Hij richtte zich tegen het systeem van apartheid. Maar tegelijk had hij een visie hoe het anders kon.En hij ging er niet tegen in, in die zin, dat hij nu opeens alle blanken ging haten. Maar hij stapte eruit. Hij heeft zijn bewakers niet veroordeeld vanuit de overtuiging dat je kunt leven met een respect voor iedereen, of je nu blank bent of zwart. Misschien wel net zo als Jezus, die zich niet in de afgrond liet duwen, maar door de menigte heen weg stapte. UIT de agressie. Dus het geloof en vertrouwen, dat het anders kan, kan ons uit onze vastgelopen patronen halen. Of het nu gaat om ons individueel of als samenleving. Was dat nu een unieke uitzondering, die Mandela? Nee. Ik ga nog een laatste voorbeeld noemen. Velen in Nederland maken zich bezorgd over agressie en geweld in probleem wijken. Geloof mij, ik werk in Overtoomse Veld en die bezorgdheid over agressie en geweld is niet ten onrechte. En dan zie je constant heftige discussies voor de TV, waardoor dat dan zou komen, hoe erg het is en of het nog wel goed komt met de allochtone jongeren. En dan vind ik het zo prachtig, dat er dan een aannemer is, die die jongeren min of meer van de straat plukt en inzet bij werkzaamheden in de sloop en bouw. Het eerste projectje was succesvol en nu gaat die aannemer een detacheringsbureau opzetten, om vastgelopen jongeren, in de leeftijd van 20 tot 25, want die willen wel weer tot inkeer komen, aan werk te helpen. Door ze simpelweg eerst 2 maanden zelf aan het werk te hebben. En als ze dan op tijd komen en geen twee linkerhanden hebben, dan kunnen ze aan de slag in de bouw. Gewoon dus handen uit de mouwen en verder geen gezeur. Het leuke is, dat het werkt. En dat komt, omdat de aannemer gelooft in de goede wil van de jongeren en de mogelijkheden op de markt. Dus midden in onze samenleving zitten mensen, die vanuit geloof een geheel nieuwe beweging in gang kunnen zetten. En die daar inspirerend in zijn.
Ik ga afronden. Vanuit het geloof dat we mede scheppers zijn van deze wereld, laten we ons blijven afstemmen op de Eeuwige, met wie het begonnen is. Ookal moet het roer misschien om. Amen.
Nodiging.
U bent allen van harte welkom om deel te nemen aan de maaltijd, zoals hij door Jezus is ingesteld. Laat u roepen door de God, die ons leven telkens weer nieuw maakt en laten we dit met elkaar vieren in het delen van brood en wijn. Komt nu, want alles is gereed.
Gebeden uit de gemeenschap
Eeuwige,
Iemand die een spiegel voorhoudt
en wijst op een of meerdere tekortkomingen
die niet om het eigen gelijk waarschuwingen geeft
maar vanuit welgemeende bezorgdheid en zorgzaamheid.
Iemand die daarbij voorbij gaat aan eigen belang en gewin
maar kiest voor helend advies,
is dat geen profeet?
Lieve God,.
geef mij de wijsheid om te verstaan
wat gezegd wordt
en te doen
wat U wilt dat ik ermee doe.
God van liefde,
in deze wereld,
waar we dagelijks worden bedolven
onder stellige en heftige uitspraken,
geef ons de moed om stil te worden temidden van dat geraas
geef ons de moed het soms even niet te weten
en om verder te luisteren
naar wat de waarheid is,
en hoe die in liefde is bedoeld.
RG 2007-09-11 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl