Bijdrage Catrinus Mak en Marina Slot, zondag 7 juni 2009
Voorganger: Marina Slot
Gastvoorganger: Catrinus Mak (inleiding en overweging)
Inleiding
Vorige week was het Pinksteren. Vandaag zondag Trinitatis, de heilige drie-eenheid. Als het pinksterfeest al niet meer zo duidelijk is te vatten, dan is die drie-eenheid misschien nog wel lastiger te vatten. Ik ga dat ook maar niet zo proberen uit te leggen vandaag. Wel hebben we drie lezingen, het beroemde verhaal van Mozes en de brandende braamstruik. Waar we zien hoe Mozes omgaat met de Eeuwige. Dan het evangelie van Johannes, waar Jezus een Schriftgeleerde probeert te bevrijden uit de verstarring van de wet. Als laatste een lezing van een Schriftgeleerde, die het werkelijk gelukt is, zich te bevrijden van de beknelling van de wet en oproept tot het leven vanuit de Geest.
Rode draad in deze lezingen is eigenlijk, hoe we los komen uit knellende structuren. Die onrecht, beperkingen in stand houden en ons afhouden van de grootsheid die we zouden kunnen zijn als mensen, beeldragers van God. Ik wens ons allen een mooie viering. Laten we nu stil zijn en ruimte maken voor de Eeuwige.
Gebed
God,
In deze rare wereld
Met prachtige dingen, vreugde en hoop
Maar ook met angst en zorg.
Waar mensen juichen en waar mensen vertrapt worden
Met prachtig zingende mensen
En met hard meedogenloos geweld
Waar we soms niet meer zo goed weten
Waar we nu aan toe zijn
Zend Uw geest over ons
Die licht in duisternis geeft
En onze harten voor u inneemt
En wees ons tot zegen ook in dit uur
Amen
Overweging
Lieve mensen, Gemeente van Christus,
Zo in het begin van de jaren 70 uit de vorige eeuw, dus bijna 40 jaar geleden, vond mijn vader, dat hij als dominee toch maar eens moest praten over homoseksualiteit. Omdat hij toch wel sterke aanwijzingen had gehad, dat een homoseksuele jongen zich van het leven had beroofd, die zich geen raad wist met zijn geaardheid, startte hij gesprekken met de kerkraad.
Op een gegeven moment vroeg een ouderling: “Ja maar dominee, homoseksualiteit is toch niet natuurlijk?! “ Waarop mijn vader antwoordde: “Sinds wanneer aanbidden wij de natuurgoden?”. De logica van de natuur, of zijn er nog andere dingen mogelijk.
Als je kijkt naar de lezingen van vandaag, dan zie je telkens dit thema terug keren. Houden we vast aan logica, aan de wetten van de natuur, aan onze geneigdheden of is er ruimte voor iets anders.
In de eerste lezing, zien we hoe de Eeuwige Mozes roept. Mozes krijgt de opdracht later, om het volk Israel, uit de onderdrukkende structuur van Egypte te halen. Nu zien we de eerste ontmoeting, rond het beroemde verhaal van de brandende braamstruik. De struik staat te branden, maar toch verteert de struik niet.
Wat in dit verhaal opvalt, is de vrije omgang van Mozes met de Eeuwige. Hij is gewoon in gesprek. Hij ligt niet sidderend van vrees neer voor de Eeuwige. En later in de geschiedenis van God en Mozes, blijft dat zich herhalen. Mozes die in gesprek blijft, en de Eeuwige, die vooral zijn naam meegeeft. Ik ben er en zal er zijn. En je ziet dat Mozes, geleid door de Geest van de Eeuwige, tot grote bevrijdende daden in staat is.
In Johannes spreekt Jezus over een wedergeboorte. Wat houdt dit dan in? Wat wel duidelijk wordt, is dat Nicodemus zich niet langer vast moet houden aan de wetmatigheden van de gevestigde religieuze orde. Laat je als het ware opnieuw geboren worden zegt Jezus, laat je inspireren door de geest. Klamp je niet vast aan de regels van de wet.
In de 3 e lezing, in de brief aan de Romeinen gaat Paulus daar verder op door. Laat je niet scheiden en afscheiden door de wetten van Mozes die mensen veroordelen. Waardoor mensen afgeschreven worden, ausradiert of hoe je het ook wilt noemen. Dat oordeel, wat ieder van ons vaak in zich heeft. Dit kan ik toch niet. Nee, dat is niet meer voor me weggelegd. Wie zou mij willen helpen etc.. ga zo maar door.Alles bij elkaar een pleidooi om los te komen van vaste denkstructuren en meer de geest Gods te volgen. Ik wil daar nog twee opmerkingen in de zijlijn bij maken. Allereerst is het opmerkelijk dat Mozes startte op een manier die Jezus en Paulus bedoeld hadden ongeveer. Hij had een vrije omgang met de Eeuwige, zoals Paulus nu juist beschrijft. Abba Vader, lijkt Mozes wel te zeggen. Opmerkelijk des te meer, omdat Mozes later de 10 geboden meekrijgt. Want, dat het volk Israel heeft behoefte aan houvast…
De tweede opmerking erbij is over Paulus. Als één iemand wist, wat het betekende om blind de regels der wet te volgen, dan is het Paulus natuurlijk. Hij immers was eerst een fanatiek Schriftgeleerde, die de eerste christenen enorm vervolgde. Tot blindheid toe. En toen vielen de schellen van zijn ogen. Hij heeft de verschillen in extremo ervaren.
Maar ik zit nog wel met een paar vragen. Als het erom gaat, dat we meer leven vanuit de Geest en verstarrende wetmatigheden los zouden moeten laten. Waar zitten we dan eventueel in vast en hoe raken we geïnspireerd?
Een voorbeeld uit de samenleving. Als het om zorg gaat , dan is onze hele zorgsector soms wel voor een belangrijk deel verstrikt geraakt in een bijna onmogelijke regelgeving, die als resultaat heeft dat het verlenen van zorg eerder lastiger lijkt te worden dan makkelijker. Praat maar eens met mensen in een ziekenhuis of in de thuiszorg. Gelukkig zijn er dan soms een paar creatieve en originele geesten, die een organisatie voor de ouderwetse wijkverpleging weer op poten zetten. En zorgen dat er verpleegkundigen rond lopen, die nog tijd kunnen besteden aan cliënten.
Het zou te ver voeren om nu een uitgebreide onderbouwing en analyse van de huidige samenleving te maken, waar het soms wel lijkt alsof er vele crisissen zijn. Wat wel duidelijk is, is dat patronen van denken en organisatorische systemen, in de weg zitten. Ons in de weg zitten om de samenleving leefbaar te maken of om allerlei stevige en lastige vraagstukken afdoende op te lossen. Dan moet je denken aan de wetmatigheden van consumentisme en economische groei, waar iedereen min of meer in vast zit natuurlijk.
Maar als gezamenlijke noemer zou je kunnen stellen, dat angst, oordeel en regelgeving onze mogelijkheden voor oplossingen versmallen. Dat deze ons krampachtig doen verstarren, dit kan niet, dit hoort niet of tot extreme stellingen doen over gaan. En ieder trekt zich terug in eigen vesting, eigen veilige kring en eigen belang en eigen standpunt. Terwijl we het natuurlijk in deze complexe kwetsbare samenleving JUIST met elkaar moeten doen. En JUIST tot elkaar moeten komen. En juist een veelheid van verschillende meningen naast elkaar moeten kunnen verdragen, als rijkdom en niet als verdeeldheid.
Toch blijkt, dat je op bescheiden schaal zaken kunt veranderen. Vanuit het stadsdeel kregen leerlingen van een school zover, dat ze de troep die ze in een woonwijk veroorzaken, zelf gaan opruimen. En dat je de volgende week ziet, dat leerlingen elkaar gaan aanspreken op vervuilend gedrag. En gisteren was er een mooie dag in een probleemwijk. In een tiental straten was er feest. Op de ene plek werd gemozaiekt, op een ander gekantklost, dan weer een couscousfestijn of was er meiden voetbal. Alsof ieder de Geest hoorde praten in zijn eigen taal…….
En ik hoop dat het Obama werkelijk lukt de extreme verdeelde partijen in het midden oosten, met de verschillende religies, bij elkaar te brengen. Juist niet door verschillen te benadrukken, maar overeenkomsten in de geest achter de regels in de religies en overeenkomsten in de wens naar vrede en leefbaarheid.
Gaat ons dit lukken, gaan we nieuwe stappen kunnen zetten? Paulus zegt ons, dat we mogen delen in het lijden van Christus en in zijn luister. Daarin heeft de glorie van God zich ontvouwt. Erg heftige en niet direct te begrijpen taal is dit. Zelf doe ik veel oefeningen, bijna iedere ochtend. Daarin is een bijzondere beweging. (handen bij elkaar, als een lotusbloem, dan omhoog en dan opzij weer naar beneden). Als ik die beweging maak, word ik bewust dat uit de modder een lotusbloem omhoog kan gaan. En dat God zo oneindig groot is, dat hij elk mensen kind kan omvatten, dat hij jou en mij liefheeft, met al je pijnen vreugdes en zorgen, dat er zoveel goeds op mij af komt en mogelijk is in deze knotsgekke wereld, dat ik er blij van word. Dat ik mensen kan ervaren als mooie en ook verschillende mensen. Dan is het alsof de glorie van de eeuwige zich opnieuw ontvouwt en ik ben niet bang meer voor een tekort, voor dingen die niet lukken, maar ben blij voor alles wat er is.
God geve het ons, dat we zijn glorie in ons leven toelaten. Amen.
Nodiging
Ik wil u van harte uitnodigen deel te nemen aan de maaltijd, zoals die door Christus is ingesteld. Om de Geest, zoals die was in Jezus, in onszelf weer levend te maken. Komt nu want alles staat gereed.
Gebed
Geliefde God van ons, wij bidden vandaag voor allen die uw Geest als helper nodig hebben. Wij bidden voor hen die in angst verkeren, die gevangen zijn door haat en afkeer, geef hen de kracht om los te laten, om ten volle mens te worden voorbij wat ‘gewoon' geacht wordt in onze samenleving.
Wij bidden voor hen die vreugde hebben omarmd en liefde hebben toegelaten in hun leven en in hun hart, mogen zij die vreugde en liefde vermeerderen in hun zijn en in hun omgeving, zodat ook anderen daardoor aangeraakt worden.
Wij bidden voor allen die geloven in een betere wereld en daarnaar handelen vanuit welk geloof of gedachte dan ook. Moge al die goede gedachten en daden zich met elkaar en met Gods Geest vermengen en verbinden opdat de kracht van het licht zal overwinnen.
Wij danken met elkaar voor alles wat leeft en adem heeft, voor de groten en de kleinen, voor mens en dier tot glorie van uw schepping. Wij danken voor vriendschap en liefde in ons leven, voor aandacht en warmte, voor inzicht en gevoeligheid, voor meer dan het gewone.
Wij zijn een met u en met elkaar, hier in dit uur van de Eeuwige,
Amen
Zegenbede
De Zachtheid van de Ene moge ons vernieuwen en veranderen, de Tederheid moge ons aanraken en in beweging brengen, en de Barmhartigheid moge ons vervullen om te doen wat tot zegen is voor ons, onze kinderen en kleinkinderen, voor de mensen om ons heen en voor de wereld waarin wij wonen.
Amen.
RG 2009-06-09 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl