| |
Voorganger:
Marina Slot
Lector: Yvon Kemper
Thema: D(e)motie van Mozes
Lezingen:
Numeri 11 - Het volk klaagt
Marcus 9:38-50
Opening
Wordt je vlug en vaardig op de weg der waarheid,
dan ben je het licht van de hemel en keer je daarheen terug.
Gods troon is jouw zetel - schaam je je dan niet
dat je als een schaduw deze wereld bewoont?
Welkom
en Inleiding
Een woord van welkom aan hen die hier voor het eerst zijn en aan al die Duiven die met elkaar al zo lang de gemeenschap vormen.
Het begin van vandaag is een woordspel van drie woorden in een, drie woorden die in het Bijbelgedeelte uit Numeri wat Yvon van der Meer straks leest alle drie voorkomen. Mozes uit zijn emotie over het volk Israel met vreemde aanhang, ze willen gepamperd worden op de grote reis naar het beloofde land, hij laat zien dat hij gedemotiveerd raakt om de club te leiden en hij brengt een motie van wantrouwen in tegen de Ene, als zou de Ene niet voor vlees kunnen zorgen voor al dat volk, voor 600.000 man. Drie woorden, emotie, demotie en motie tegelijk. Het zijn heftige verhalen over God en het volk, het volk dat zich laat opjuinen door wat meelopers.
En ook het verhaal uit Marcus is stevig, met veel hel, vuur, afhakken en uitrukken van lichaamsdelen. Taal waar wij niet meer zo aan gewend zijn.
Dan is het altijd weer een uitdaging om te verstaan wat het nu voor ons betekent.
Eén overeenkomst met onze tijd is dat het crisis is, crisis en in het kielzog van crisis komt altijd angst, ongeloof, wantrouwen, uitsluiting, hardheid en hebzucht, emoties en gevoelens die opkomen als je het niet meer weet.
Terwijl een volk in crisis, een leider in nood juist vertrouwen en geloof nodig hebben om verder te gaan om mensen weer bij elkaar te brengen. En dat is waar wij het hier in de Duif nogal eens over hebben in ons uur met God.
Dat is ook de voeding waarnaar we op zoek zijn als tegenwicht tegen een wereld vol begerigheid en ik-gerichtheid wat ons alleen maar ongelukkiger en ontevredener maakt.
Het gaat over God en over liefde elke keer weer.
Ik wens ons een mooi uur toe met de glans van het licht van de Eeuwige en de inspiratie van de Geest van God.
Overweging
Toen ik in Noorwegen liep in een dal omringd door bergen en ik werd ingehaald door een grote wolk, had dat iets heel imposants, ik was diep onder de indruk.
Uit de tekst over Gods verschijning in een wolk, begreep ik dat ook het volk Israel geïmponeerd moet zijn geweest door die manifestatie van de Eeuwige. En toch had het weinig blijvend effect, De Ene gebruikt vuur, de wolk en de wind om aanwezig te zijn in het leven van zijn volk onderweg, je zou zeggen, de Ene haalt alles uit de kast en toch zijn ze begerig en bang, verveeld en angstig. Het manna komt hen de oren uit en ze willen vis, vlees, lekkere verse groenten. Alles wat er in Egypte wel was en in de woestijn zeker niet. Mozes, de leider is de weg ook een beetje kwijt, hij wordt boos, emotioneel, raakt demotiveerd en weet niet meer of hij de God van het beloofde land nog moet geloven. De Ene geeft hem hulp in de vorm van 70 oudsten, veel hulp, wijze mensen die hem en het volk weer in balans kunnen brengen. Maar nog is het niet genoeg ? Legde de Ene zijn geest maar op heel het volk, zegt Mozes. Het is niet genoeg, het is nooit genoeg, dat is eigenlijk het grootste punt in deze fase van de tocht. Niet genoeg variatie in eten, niet genoeg geestkracht, niet genoeg vertrouwen dat er morgen weer vlees uit de hemel valt, daarom krijgt het volk een laag kwartels van een meter hoog (2 el) en iedereen verzamelde zo’n tien ezelslasten = 10 x 400 kg= 4000 kg vlees. De kapitalistische economie doet zijn intrede in de woestijn, want wat moet een mens in Godsnaam met 4000 kg vlees p.p.? Dat geeft een boel herkenning met onze tijd, producten die vernietigd worden, melk die weggegooid wordt, ziektes die ontstaan door de ongeremde hoeveelheid dieren die opeengepakt vetgemest worden.
In het Marcusevangelie drijft iemand demonen uit en hij is niet van de Jezusbeweging zelf, maar doet wel goed in naam van Jezus.
In plaats van blij te zijn met elke goede daad in naam van Christus, worden de vissers van mensen net zo recht in de leer als de farizeeërs en Schriftgeleerden. Ze proberen hem te beletten om zijn goede werken uit te voeren. Net zoals bij de twee oudsten die in het kamp van Israel waren gebleven en toch gingen profeteren, Eldad en Medad, hun namen betekenen, Geliefde van God en Vriend. De rechterhand en opvolger van Mozes, Jozua en de discipel die Jezus het meest liefhad Johannes, zitten er goed naast. Ze herkennen niet dat liefde vrijelijk stroomt en dat de Geest waait waar ie wil in mensen van Gods welbehagen.
In het Oude Testament, in de verhalen van de Ene en zijn volk komen we wrede dingen tegen, hebben zij zich nou zo te pletter gegeten dat er velen dood gingen, hoe komt het dat er zovelen stierven in Kibrot-Hattaäwa, de plek die genoemd is ‘de graven van verlangen’? Dat zullen we nooit te weten komen. Voor welke plaag, voor welke natuurramp is het een verklaring? We weten het niet.
In het Nieuwe Testament legt Jezus de verantwoordelijkheid bij de mens zelf.
De mens, die mensen die geloven van de goede weg afbrengt, die kan beter zichzelf ombrengen, zichzelf aanpakken dan doorgaan met zijn onzalige werk en ongeschonden in de hel belanden.
Nou hebben wij hier in de Duif niet zoveel op met de hel. Maar zie het als een beeld voor een eindpunt wat nergens toe leid. Wat we wel eens zingen, een doodlopende weg.
En als je oog je op de verkeerde weg brengt, ruk het uit. Wat je ertoe brengt om een weg op te gaan die niet vol naastenliefde is, zorg dat het geëlimineerd wordt.
Wees je bewust van zieke elementen in ons denken, in meegaan met de meelopers, de schreeuwers die niet uit zijn op het vergroten van het licht, maar op het zwaarder maken van de schaduw van het leven.
En het hoeft niet op de manier te gaan zoals het hoort, weet Jozua nu, en ook Johannes. Het kan zijn dat de wegen van Gods geest ergens anders naar toe leiden, of dat de Geest de mens bereikt zonder tussenkomst van menselijke taal of gebaren. Alles kan bij God, als het maar de goede kant op gaat.
De crisis in de woestijn is nog niet over, Mirjam en Aaron, medeleiders van het volk zijn de volgende die Mozes’ leiderschap in twijfel trekken zoals beschreven in het volgende hoofdstuk van het boek Numeri.
Als er eenmaal vijandschap en wantrouwen is gezaaid, dan komt het elke keer weer op, als er getwijfeld wordt aan een goedgelovig mens en mensen te angstig zijn om te vertrouwen, dan blijf je in de crisis hangen.
Vandaar die drastische maatregelen in Jezus’ betoog, afhakken, uitrukken, een molensteen om je nek …
De bron van kwaad kan alleen verdwijnen als je het echt uitroeit ook in jezelf. De weg van Jezus’ beweging is er niet een die over rozen gaat. Het vuur en het zout staan voor de helderheid, de pit, de radicaliteit van een levensweg waarin de keuze voor geloof en liefde, naastenliefde soms tegen alles ingaat waar de bestaande cultuur voor kiest, of waar je omgeving voor valt of waar jouw kerkgemeenschap mee bezig is.
Jezus zelf ontmaskert het hokjesdenken van de kerk en zijn eigen gemeenschap al vroeg bij zijn discipelen.
Hij spreekt ook over de kracht van het vuur en van het zout, die kracht mogen we niet verliezen in de alledaagsheid van ons leven, de dichter Rumi zegt: bewoon deze wereld niet als een schaduw.
Onderscheid je in de liefde en sluit niemand daarvan uit.
En dat is nog lang niet overal in kerken gemeengoed, heb ik deze week gemerkt toen ik een traditionele roomskatholieke requiemmis bijwoonde. Met tranen in mijn ogen heb ik de nodiging tot de communie aangehoord, de communie, die duidelijk niet voor mij bedoeld was.
Het klinkt misschien zelfgenoegzaam en zo is het niet bedoeld. Maar toch wil ik hier zeggen dat ik dikwijls zo blij ben in de Duif, hier waar mensen elkaar durven tegen te spreken, aanspreken waar niks vanzelfsprekend is of gewoon. Waar de authenticiteit van mensen en hun geloof gewaarborgd wordt door de gastvrijheid van de gemeenschap van God en haar geestkracht. Waar ieder mens welkom is om te delen in een Godsgevoel wat iedere keer weer anders kan zijn. En waar mensen zijn die een wereld willen maken die in vrede is. En dat daar een heleboel voor nodig is weten we allemaal. En dat het af en toe niet meevalt ook.
Mogen wij voor elkaar vuur zijn om te louteren en mogen wij het zout der aarde zijn en bewaren.
Amen
Nodiging
Lieve mensen,
in deze gemeenschap is iedereen welkom om mee te delen van brood en wijn, tekenen van leven en van samen. Wie je ook bent wat je ook voorstelt, klein, groot, licht of donker, blank of zwart, he of ho, iedereen is welkom aan het liefdesmaal van de Ene.
Kom naar voren uit de schaduw in het licht en straal je menszijn naar ons toe.
Want alleen met elkaar, met velen kunnen wij de vrede en de liefde brengen op aarde die nodig is om welke crisis dan ook te overwinnen.
Als je je geraakt weet door de boodschap, door de mens die tegenover je is of naast je, komt dan want alles staat klaar.
Gebeden uit de Gemeenschap
Eeuwige,
Elke zondag komen wij hier bij elkaar
om te zingen, te bidden en te luisteren
naar Uw woord en de uitleg daarvan.
Wij hopen hierdoor kracht en inzicht
op te doen om gestalte te kunnen geven
aan datgene wat wij vanmorgen hoorden.
Ons voor nemen is goed, maar de uitvoering daarvan
laat vaak te wensen over.
Help ons deze week
opdat wij er deze week daadwerkelijk het beste van maken
dankzij Uw hulp.
Onnoembare,
Dat spreekwoord: ‘Had ik mijn tong maar afgebeten!’
zegt dat we heel erg spijt hebben van een uitspraak.
Je hand afhakken gaat erg ver.
Maar de lading is dezelfde:
Doe niets wat niet door de beugel kan.
De beoordeling van de juistheid van onze daden zit diep in onszelf.
En daar diep van binnen, weten we wat juist is en wat niet.
Laat ons zijn als goed zout. Zout dat smaak geeft,
dat ons loutert en scherpt. Dat onze goede voornemens conserveert.
Laat ons niet leven met het oog op later, op ooit,
maar op welzijn voor elkaar. Hier en nu.
Laat ons zijn als zout voor elkaar.
Smaakmakend
Goede Herder,
Laat ons niet alleen.
Geef ons liefde en kracht om uit ons binnenste te handelen,
om onze medemensen tot steun en hulp te zijn.
Als ons dat lukt, zal het zout, de bron van het leven zijn.
Amen
Zegenbede
De Zachtheid van de Ene moge ons vernieuwen en veranderen, de Tederheid moge ons aanraken en in beweging brengen, en de Barmhartigheid moge ons vervullen om te doen wat tot zegen is voor ons, onze kinderen en kleinkinderen, voor de mensen om ons heen en voor de wereld waarin wij wonen. Amen
|
|