Bijdrage
Helma Schenkeveld
Kerstnacht 24 december 2009
Voorganger: Helma Schenkeveld
Lector: Fred Vos
Thema: Het wonder geschiedt in jezelf
lezingen:
Kerstlegende
De Ster
Beide lezingen werkgroep liturgie Heeswijk
Overweging
Tja, en daar sta ik dan: Kerstnacht 2009. Groot en stoer ogend van buiten. Van binnen veel kleiner, knopen en vlinders in mijn buik, tranen achter m’n ogen, emotie in de keel, zelfs tot in mijn wangen. Helma, waarom wil je dit? Waarom doe je dit? Niet alleen de tijd, die je het kost, al die voorbereiding, al dat denken, maar vooral de spanning, die zenuwen in je lijf! Waarom sta ik hier, waarom niet een ander, die ervoor heeft geleerd? ….Het is gewoon: het is gewoon een innerlijke drive, die ik niet langer wilde weerstaan. Het is gewoon dat ik niet langer verstoppertje wil spelen, met de dingen die ik zie. Ik wil ze zien, voelen, herkennen en erkennen, en vooral, ik wil erover vertellen.
Als blinden tasten langs de muur, tastend als mensen zonder ogen. Wat een impact heeft dat lied, zo midden in deze nacht. Vond u dat ook? Liefdevol, meeslepend, hartverscheurend. En dan die rare tekst, in de Kerstnacht nota bene. Als blinden tasten langs de muur….Mij deed het in eerste instantie denken aan mijn bezoek aan Miami, zo’n twintig jaar terug, en aan mijn bezoek aan Johannesburg, afgelopen maand. Mensen met geld, met veel geld, wonen daar achter stevige hoge tuinmuren. Zij zien niets van de wereld om hen heen, en de buren zien hen ook niet. Letterlijk en figuurlijk. Zij verschansen zich achter hun stenen muren, bang voor de medemens die het financieel minder heeft, op zoek naar veiligheid. En veel van die mensen zijn qua leeftijd in de bloei van hun leven: veertigers, goede baan, leuke vrouw, twee kinderen, en natuurlijk een dijk van een auto, …of twee, of drie. Maar eigenlijk, als ik eerlijk ben, krijg ik de indruk dat zij leven als doden. Hun gezicht lijkt een masker van vriendelijkheid : Hello, How are you? So nice to see you! Hun uitstraling, is verzorgd, tip top in orde, misschien is het laagje creme iets te dik. Maar wat ik mis is bezieling, emotie. Het leven is keurig geregeld, over tegenslag wordt niet gesproken, laat staan dat het verdriet wordt gedeeld. Veilig zijn zij opgesloten achter hun eigen muren, en vreemdelingen, buitenstaanders, andersdenkenden, worden zorgvuldig buiten hun leven gehouden.
Waarom vertel ik dit? Ik vertel het, omdat het me raakt, dat mensen die alle kansen hebben om het leven ten volle te leven, in een cultuur verstrikt zijn geraakt waarin het alleen nog draait om hun veiligheid. Het lijkt wel of alleen hun verstand regeert, alsof al hun aandacht in beslag wordt genomen door hun bankrekening en hun dorst naar veiligheid. Wat zij missen, is bezieling. Wat zij missen is het leven willen delen met een ander, ook al levert dat soms kleerscheuren op, en doet dat ook weleens pijn. Maar het leven is er om te groeien, om van te leren, om te proeven, te ruiken, te beleven. Daar is het leven voor gemaakt, dat is de essentie van leven.
Veilig zijn achter de muren van je eigen masker, of….de deur zoeken en het leven gaan delen. Dat is de vraag. Wat levert het je op, veilig door te leven achter je eigen muren. Rust, duidelijkheid, een veilig gevoel? Of zelfs dat niet? Is er ook nog de angst dat er toch iemand over je muur heen kan klimmen? Dat er iemand kan komen, die met een kanon een gat in je muur schiet? Dat er toch iemand kan inbreken en je berooft van wat je lief is, je geld, je kostbare spullen…..
Zoek die deur op, zoek de deur bij jezelf, van binnen. En als je het nog niet durft om hem te openen, druk dan in ieder geval je oor tegen de deur, en luister verder naar wat ik wil vertellen. Want ik wil vertellen over een stukje tekst dat ik gisteren las. Gisteren, toen ik bezig was deze overweging te maken, en ik zoekend was, juist op dit punt aangekomen. Ik was zoekende, wat is nou mijn Kerstboodschap in de Duif? Kon ik het lied van John Lennon maar zingen: Imagine! Maar ja, dat talent is niet aan mij gegeven, daarvoor kunt u beter naar Henk kijken en naar de koorleden. En ik had Ineke al gebeld, en samen waren we tot de conclusie gekomen dat de kern is dat er ooit in ieder geval iemand heeft geleefd, die zijn eigen wijsheid inzette ten behoeve van een menswaardige wereld voor iedereen. En toen, toen viel een boek open op bladzijde 59, en ik las: Grijp naar de macht, Yechoua. Laat de rechtvaardigen niet langer afslachten! Vestig jouw Koninkrijk, wij volgen je, Gallilea volgt je. Anders eindig ook jij straks net als de Doper met een doorgesneden keel, of erger!
Ik hoorde hun verontwaardiging aan , maar ik kon er niets mee beginnen. Hoe meer ik mediteerde, des te beter zag ik in dat ik op geen enkele plaats aanspraak kon maken, laat staan een troon had op te eisen. Ik zou geen politiek leider van mensen zijn, maar een gids voor de ziel. Een gids voor de ziel. Een gids, die de ziel in mensen wil ontdekken. Een mens, die probeert een vuurtje te maken voor de ziel van mezelf en voor die van een ander. Een vuurtje, dat verwarmt, dat het water laat borrelen totdat het gaat koken en stomen, en de ziel bevrijd wordt. De enige omwenteling die ik wil, is een innerlijke. Ik heb geen enkele politieke ambitie: de wereld van Caesar, Pilatus, Wouter Bos, de bankiers en het bedrijfsleven, die kunnen me gestolen worden. Mijn grootste ambitie geldt het innerlijk.
De aarde is aan de mensen gegeven en wat hebben we ermee gedaan? Laten we haar teruggeven aan God. Laten we de nationale staten opheffen, de rassenhaat, de misstanden, de uitbuiting, de erebaantjes, de machteloosheid. Laten we de ladders omverwerpen waarmee de ene mens zich boven de ander verheft. Laten we het geld afschaffen, waardoor rijken en armen ontstaan, en eindeloze zinloze verspilling en uitbuiting. Laten we….laten we …..laten we…
Laten we beginnen om niet langer kampioen te willen blijven in klagen, zeuren, kankeren en afgeven op de ander, die het fout doet. Laten we beginnen om niet langer alleen te praten over de vrede die we willen, maar om er iets te gaan doen. Woorden kunnen afketsen op een muur van onverschilligheid, woorden kunnen niet worden begrepen…Laten we gaan voelen dat we vrede willen. Vrede met onszelf, vrede in onze relatie, vrede op ons werk. De oorlog in je hoofd, het gevecht met die ander kan over zijn, als jij dat wil. Kom uit je schuttersputje, wees trots op jouw eigen waarde, op je eigen talenten. Sluit vrede met jezelf, laat jouw eigen wijsheid stralen, en geef de ander een hand. Geef eens een hand, aan degene die naast je zit, en durf de hand van de ander te voelen. In die hand zitten zo veel zenuwknopjes: zij kunnen meer voelen dan 1000 woorden kunnen zeggen.
En dat is mijn Kerstboodschap: probeer te voelen, wat een ander jou wil zeggen. Laat je niet bedonderen door de schone schijn, zoek het gaatje in die hoge muur. Schrik niet teveel van het eerste gebulder of geklaag, maar tast het echte gevoel af dat eronder ligt. Probeer je open te stellen voor datgene wat de ander beroert en beweegt, en laat je eigen ziel hierdoor voeden, en laat jouw eigen leven hiermee verrijken. Durf zelf te schitteren als een ster, voor hen die niet de sterren van onze tijd zijn.
Soms wil als het wintert een povere
vrouw
Met haar vriend om wat aandacht komen vragen.
Ze zien grauw van vermoeidheid
En blauw van de kou
Zij loopt op alle dagen.
Dan zien ze jou staan
Bij de deur van jouw muur,
De angst staat in hun ogen
En jij,…jij knikt ze vriendelijk toe,
En zegt dat ze naar binnen toe mogen.
FV 2010-11-18 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl