Bijdrage Rob Gijbels, zondag 9 januari 2011.

Voorganger:  Rob Gijbels

Lector: Fred Vos

Lezingen:

Jesaja 42 en

Matt 3; 13-17

Thema: Duivenpost  of : Water en vuur

Openingstekst.          

Wij zijn hier bij elkaar in de Naam van de Eeuwige,

Die is, was en komt.

En van Jezus van Nazareth, die in zijn menszijn

Het goddelijke op deze wereld bracht.

Liefste der mensen, eerstgeboren.

En van de Geest, die haar liefdevolle energie

Tot ons doet komen

En leven en inspiratie geeft aan alle mensen. Amen.

Welkom en inleiding. Goedemorgen en hartelijk welkom in onze Duif. Welkom ook namens Fred Vos, die mee voorgaat, koor, dirigent en Irina aan de vleugel. Welkom onder dit hoge dak aan de gracht, waar al heel lang mensen de ontmoeting met elkaar en met God zoeken. Elke zondagochtend komen we hier bijeen rond oude en nieuwe woorden, oude en nieuwe liederen om troost en inspiratie te vinden. En ons zó wakker te laten prikkelen door dat licht van die eerste morgen. Welkom jonge en oudere mensen, vaste gast of nieuwe gast. Welkom want deze zondag is een brug van de kersttijd naar de wat meer “gewone” zondagen, maar : wat is “gewoon” ? Want vandaag bijvoorbeeld is het een van de drie dagen die beschouwd worden als een feest van de Openbaring. “Openbaring” omvat drie bijzondere momenten uit Jezus' leven. De openbaring aan de wijzen, de magiërs waar Helma Schenkeveld ons vorige week over sprak. Vandaag: de doop van Jezus aan de Jordaan en binnenkort: het wijnwonder in Kana. Een mooi drieluik. Vandaag staan we stil bij het middelste paneel: de doop in de Jordaan. Dit is door de eeuwen heen in de beeldende kunst voor talloze artiesten een geliefd thema geworden. En zo ziet u links in het boekje een foto van de originele beelden – hoog boven een van de grote deuren van het Baptisterium – de grootse doopkapel midden in Florence Italie. Alle toeristen buiten vergapen met grote telelenzen zich aan die hoge beeldhouwwerken daar, maar zijn zich niet bewust dat ze naar kijken naar wat niet is … dàt zijn replica's, terwijl de originele kunstwerken in het naastgelegen museo dell' Opera staan en waar je er met je neus bovenop staat. Soms is het zo: je moet even verder kijken,om te zien wat werkelijk is of: de zin die de schepper ermee bedoelt en zo de echte schoonheid ervan ontdekken. Zo moeten we ook de lezingen van vandaag bekijken: een bekend verhaal, maar welke schoonheid ervan treedt jou tegemoet? En wat kun je daarmee? Mede namens Fred Vos, die mee voorgaat, het koor, dirigent en Irina aan de vleugel wensen we elkaar een zinvol uur toe.

Overweging.

Beste mensen - in de liturgie zit er maar een paar weken tussen de geboorte van Jezus en nu: zijn doop in de Jordaan. Frappant – zoals Jan Andreae onlangs opmerkte - , dat van grote mensen als Mohammed of Boeddha redelijk wat bekend is gebleven over hun jonge jaren. Jammer dat voor ons weinig of niets bewaard is gebleven over die grote mens Jezus in die tussenliggende jaren – men schat zo'n jaar of dertig -. Alhoewel er steeds meer aanwijzingen zijn, dat hij die tijd grotendeels doorbracht in een kloostergemeenschap in de omgeving van Qumran. Die gemeenschap - vrienden, familie waarschijnlijk ook - kunnen we ons voorstellen als een sobere, hechte en vrome gemeenschap waar studie van de oude geschriften, de Thora en profeten centraal stond. Heel basic - waar men zich verdiepte in de kern van het leven. In die periode van zijn leven moet Hij geestelijk in grote mate gevormd zijn tot de mens over wie nu nog spreken. Hij kènde de geschiedenis van Israël, dat door het water moest trekken om bevrijd te worden, om vrij te worden van het slavenbestaan en de onderdrukking in Egypte. Een herboren gemeenschap dat het oude achter zich laat en een bevrijd, nieuw leven tegemoet treedt. Hij kènde de geschiedenis van Naäman die zeven maal in het water onder moest gaan om er gereinigd uit op te staan. Hij kènde de symboliek van water als levensader. Water is in de geschriften beeld van leven en dood tegelijk; water – bevrijding

God zelf komt aan het woord! In de eerste lezing wordt gesproken over een dienaar. Uit de tekst is niet precies te traceren aan wie de profeet dacht, toen hij God sprekend ten tonele voerde, God die zijn dienaar voorstelde. De Oudtestamentische lezer of toehoorder heeft hierbij wellicht gedacht dat hij doelde op “Jacob is mijn dienaar”of … beschreef hij misschien zichzelf, als dienaar van God? Nou, zeggen anderen, hier wordt gedoeld op de Messias. In elk geval passen deze woorden wel hem: het riet dat al geknakt is, zal hij niet breken en het kwijnende vlammetje zal hij niet uitdoven. Ik vertaal dat voor mijzelf als: wat gebroken is of zwak is, niet verder afkappen of wegblazen maar: ieder en alles een lévenskans geven zodat het zich vanuit die diepte weer omhoog op kan richten. Wat kwetsbaar is stoot hij aan met het licht van de morgen, aanhoudend licht.

Zo'n Messias had Johannes namelijk ook voorspeld: na mij komt iemand die méér vermag van ik, die groter is dan ik… Het evangelieverhaal is zó beeldend en bloemrijk beschreven, dat het - letterlijk -bijna te mooi klinkt om waar te kunnen zijn. Wat er wel mee kan, is door het letterlijke verhaal naar de beeldtaal, de symboliek erin kijken. Jezus die afdaalt in het water en eruit op staat. Voor mij geeft Jezus daar aan, dat hij – met kennis van en respect voor oude tradities – een weg van bevrijding voorleeft. Loslaten van hetgeen het leven vervuilt. Uitzien naar de oude droom: vrede, gerechtigheid, licht en vrijheid. De doop is daarmee een voorafbeelding van zijn levensweg door de dood heen. Als je opstaat uit de diepte en omhoog kijkt, dan komt je diepste identiteit vrij. Al wat oud was, spoelt van je af. Water reinigt en maakt nieuw. Het oude wijkt voor een nieuw perspektief.

Matteüs brengt twee oude verhalen bij elkaar: het scheppingsverhaal waarin Gods geest over het water zweeft en waarna Gods woord licht brengt, aanhoudend licht dat overwint. En als tweede: het verhaal van de ark van Noach, wanneer de duif terug komt met een takje, want er is weer vaste grond, er is een leven na het water van de vloed, nieuw leven aan de andere kant van het water. Is dat geen prachtig beeld? Een duif, die een inkijkje in de hemel geeft. En blik op leven aan de andere kant van dìt leven.

Dopen met water is ook een aloude christelijke traditie geworden. In vroeger tijden sprak men over het wegnemen van de erfzonde en bekering, maar wij –zeker in de Duif – benoemen het liever als: de dopeling opnemen in een gemeenschap van mensen, vrij van vervuiling – en die het opnemen tegen onderdrukking en onrecht. Mensen die zichzelf verbinden met het goede, delen positieve kracht en energie. Ik denk dat die vrome gemeenschap in Qumran toen ook zó leefde. En ons wordt vandaag verteld, dat bij zo'n levenshouding de hemel een stukje open gaat en aarde en hemel elkaar raken.

Doop is geen garantie voor de toekomst en is dus een hol en leeg ritueel als het geen vervolg krijgt. Het zet je in een traditie van wat Jesaja schreef en zo kan hij met die dienaar dus ook ons voor ogen hebben. Voor mijn gevoel komt het woord dienaar of dienstknecht uit een voorbije feodale tijd, maar: dienstbaar-zijn dus! Het zet mij in het spoor om mensen in te sluiten, in plaats van uit te sluiten. Het is onze roeping om de kwijnende vlaspit niet te doven en het geknakte riet niet vèrder af te breken. Wegkwijnende of geknakte mensen kennen we allemaal; je hoeft hen niet te zoèken, ze zìjn er! Iedereen is geroepen om –op welke wijze dan ook – hen de kans te geven zich weer op te heffen. Dat kan al door bv. een luisterend oor te bieden, iemand op verhaal te laten komen, de stem laten klinken van hem die machteloos is en niet meer gehoord mag of kan worden. In plaats van iemand de rug te keren, tòch geduld, respect en gastvrijheid te beoefenen.

Een verdrukt leven weer helpen inhoud en richting te geven is als het vuil van het leven wegwassen. Iets wat verfrommeld is strijk je niet zomaar even glad. Iemand in een positieve omgeving proberen te plaatsen, want rotte manden bederven goede appels…. Klinkt zo'n missie groots of onmogelijk? Ja ! Nee! Onderschat niet dat zelfs een in jouw ogen klein gebaar al grote gevolgen kan hebben - een klein stukje hemel op aarde, licht doorgeven, aanhoudend licht dat overwint. Opdat niet de duisternis hen overmeestert; dat zij niet verzuipen in de duistere maalstromen van het leven.

Dienstbaar zijn geeft jouw leven zin. Als je zo leeft, met mededogen voor de zwakken, als wij gerechtigheid het laten winnen van oneerlijkheid, zijn ook wij mensen naar zijn hart.

Ik ben ervan overtuigd dat de mens die op zo'n manier tegenwinds, stroomopwaarts wil leven ook zelf kracht en energie ondervindt. Misschien soms op een andere manier dan je verwacht of hoopt. En bij tijd en wijlen heb je vast ook zelf wat van dat veelkleurige licht nodig om weer door te kunnen gaan. Vergeet dan niet om af en toe omhoog te kijken, die duivenpost te openen en in de oudste lagen van je ziel te beseffen, dat ook voor jou die stem klinkt: jij bent een mens naar mijn hart - in jou vind ik vreugde. Zo zij het.

Nodiging.

Ooit verzamelde Jezus zijn vrienden rondom zich, om samen de maaltijd te vieren.

Samen – om bevrijding en licht met elkaar te vieren.

Dat zetten wij hier door,

wij breken brood en delen de wijn als tekenen van leven en van samen.

Omdat wij het licht en leven willen delen in vreugde en in verdriet en onzekerheid.

Wie je ook bent, waar je ook vandaan komt,

als je gelooft in het delen en doorgeven van bevrijding en licht

komt dan want alles staat klaar.

Zegen.

Vandaag hebben we gelezen, gebeden en gezongen over het evangelie van water en vuur.

Volgende week zondag gaat Frans Gerritsma met ons verder over dit thema. Weet je dan opnieuw van harte welkom, want sámen – solidair en zonder grens – volgen we het pad van de nieuwe mens.

Laten we bidden om de zegen, zodat het in ons stroomt en licht blijft geven.

Moge de Eeuwige ons zegenen en behoeden,

moge de Eeuwige de glans van Zijn gelaat over ons spreiden

Moge de Eeuwige Zijn gelaat naar ons keren en ons vrede schenken

Amen.

Archief overwegingen 2011 en voorgaande jaren

RG 2011-01-23 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl