Bijdrage Jan Andreae - zondag 30 januari 2011
* Preek van de week bij De Stadslamp Amsterdam *

Voorgangers:  Jan Andreae en Sem van de Pol
Thema: Over liefde gesproken, de appels op de tafelsprei

1e lezing: Mattheus 4:24
2e lezing: Uit de rede van Barack Obama,
uitgesproken bij de herdenkingsdienst in Tucson

Eerste lezing - Mattheus 4-24
Het nieuws over hem verspreidde zich in heel Syrië.
Allen die ergens aan leden en die gekweld werden door een ziekte of door pijn, en ook bezetenen en maanzieken en verlamden werden bij hem gebracht, en hij genas hen.

Tweede lezing - Uit de rede van Barack Obama,
uitgesproken bij de herdenkingsdienst in Tucson
Laten we op een manier met elkaar spreken die heelt, in plaats van kwetst.
In een tijd waarin we veel te gretig zijn om de schuld voor alles wat mis is in de wereld bij degenen neer te leggen die anders denken dan wij, is het belangrijk dat we een pas op de plaats maken en ons er van vergewissen dat we op een manier met elkaar spreken die heelt in plaats van kwetst.
Want de waarheid is dat niemand van ons precies kan weten wat de aanleiding was voor deze boosaardige aanslag. Of welke diepere gedachten schuilgaan in het hoofd van een gewelddadig mens.
We kunnen misschien niet al het kwaad in de wereld een halt toeroepen, maar hoe we met elkaar omgaan is aan onszelf.

Overweging
Allen die ergens aan leden werden bij hem gebracht en hij genas hen. De naam Jezus, in het joods is zijn naam Joshua, betekent: de heler.
Als blinden tasten wij langs de muur, struikelend op klaarlichte dag, zo zongen wij.
Waar willen jij en ik van genezen worden in dit uur, waar zijn we nog blind zodat we struikelen. Waar heb je iets nodig? En wat heb je nodig? En : durf je nodig te hebben? Een ding is zeker: we hebben liefde nodig. En dat gezegd hebbende is deze overweging eigenlijk klaar. We hebben liefde nodig. Zodat we kunnen helen aan waar het leven ons getekend, gekrast en beschadigd heeft.

Liefde is soms zomaar verdwenen. Liefde voel je zo nu en dan. Niemand voelt haar ononderbroken en voor altijd. Dagen en dagen, jaren en jaren kunnen zonder haar voorbij gaan. Zelden staat ze ons bij tijdens slopende bezigheden als meubels verplaatsen, koffers tillen of en weg afleggen op knellende schoenen. Bij het invullen van formulieren en het hakken van het vlees heeft ze doorgaans vrij. Aan een op de duizend gesprekken neemt ze deel, en zelfs dat is niet zeker. Want soms zwijgt de liefde. Ze lijkt kieskeurig: ze ziet ons liever niet in de massa, walgt van onze strijd om als maar te winnen en van ons wapengekletter. Vreugde en verdriet zijn voor haar niet twee verschillende gevoelens. Alleen als die twee verbonden zijn, kan ze bij ons zijn.

Als we gekwetst of beschadigd raken verdwijnt ze uit ons bewustzijn. Barak Obama zei: "...laten we op een manier met elkaar spreken die heelt, in plaats van kwetst.." Hij sprak over hoe nodig het is liefde in het gesprek kunnen brengen, op momenten dat we sprakeloos zijn – zoals na de moordaanslag in Tucson. We kunnen misschien niet al het kwaad in de wereld een halt toeroepen, maar hoe we met elkaar omgaan is aan onszelf. Is onze keuze.

Liefde. Het woord zegt op zich niets. Maar er zijn al miljarden woorden aan gewijd. En al die woorden en liedjes, muziek en kunst hebben het geweld niet verjaagd, de onderdrukking niet gestopt, de armoede niet laten verdwijnen.
Dat moet wel betekenen: Liefde moeten we niet alleen worden verwoord, liefde moet worden gedaan.
Zoals het woord  "God" gedaan moet worden. Want liggen zij niet dicht bij elkaar?
Waar liefde is, daar is God.

Liefde: wij moeten het vandaag en alle dagen zelf doen.
We moeten onszelf naar de liefde toeduwen, of zoals de filosoof Karl Popper heeft gezegd: Optimisme is een besluit. Zo gaat dat ook met Liefde. Je moet besluiten er in te gaan staan, ongeacht je ervaringen, je pijn, het afscheid wat je hebt moeten nemen. En je moet het articuleren. Zo kan je van alle kleine dingen een liefdesliedje maken, zoals Toon Hermans deed:
Van lachjes die je lacht
Van warme broodjes bij het ontbijt
En van kleine stukjes nacht
Van stiekem zitten kijken
Ik naar jou en jij naar mij
En van de appels op de tafelsprei.

De Duif heeft zich tot taak gesteld, de christelijke geloofstraditie opnieuw te interpreteren en verstaanbaar te maken vanuit haar oeroude bronnen. In de stroom van tientallen jaren is hier een bewustzijn gegroeid dat wij erfgenamen zijn van een ethisch visioen, een morele revolutie, met als kernwoorden: trouw, ontferming, solidariteit, volharding en … liefde – en dat deze woorden niet te hoog gegrepen voor ons zijn, ook al moet je er naar reikhalzen. Jij kunt deze woorden tot leven brengen, volbrengen. Keer je leven om, is ons gezegd.

We hebben ook geleerd; dat deze woorden alleen geleefd kunnen worden binnen een bezield verband van geestverwanten. Alleen dan wordt ons de mogelijkheid gegeven om door te groeien, en aan die woorden nieuwe energie en actualiteit te geven.
Een gemeenschap waar ruimte is voor het ritme van:
4 maten glimlach
4 maten droef
4 maten blij zijn
4 maten rouw.

We moeten elkaar wijzen en onderwijzen, aanspreken en afspreken, aanraken en aanraakbaar zijn voor het brandende vuur dat liefde heet.
Juist, omdat we er zo vaak uitvallen.
In de voorbereiding op deze dienst spraken we er over hoe moeilijk het is om het vuur brandende te houden:
Ik wordt mismoedig van de wereld, Ik wordt steeds banger, in huis, op straat, mensen tegenover mensen, de haat , de onverdraagzaamheid. Ik kom uit een andere tijd, uit een kleinere wereld met minder verleidingen, waarin het gemakkelijker was om gelukkig te zijn.
Het is waar. Als je klappen van het leven krijgt is het niet gemakkelijk je te blijven richten op de liefde.
Deze week kreeg ik zelf een klap. Deze week hoorde ik dat onze organisatie in de Gaza strook haar financiën niet op orde heeft en mensen ontslagen hebben die ik zelf net had aangenomen. We ontdekten vervolgens dat er nog veel meer dingen al heel lang mis zijn. We hebben laten weten dat voor 1 februari de zaak opgelost moet zijn en dat we anders na 15 jaar de samenwerking verbreken. Woedend waren we. En toch lukte het om aan het einde van de brief met al onze eisen te schrijven hoe ongelofelijk veel respect we hebben en dat we vrienden zijn en vrienden blijven. Ook al zou het kunnen zijn dat we afscheid nemen. Als je teleurgesteld raakt, boos bent, ongelukkig gemaakt, niet redelijk behandeld bent, misschien zelfs onrechtvaardig. Belangrijk is dat je je niet laat verleiden om uit de liefde te vallen. Hoe boos we ook zijn

We leven in een bijzonder tijdperk. Een tijdperk waar individuen veel kunnen betekenen en kunnen vooroorzaken. Kijk naar wikipedia. Informatie uitgezonden en verspreid door enkelingen. De mogelijke omwenteling in de Arabische landen, veroorzaakt door een jonge man die fruit wilde verkopen. In combinatie met de nieuwe media: sms, twitteren, mail, skype. We kunnen elkaar heel snel bereiken. Dat individu ben jij ook, hier aanwezig:
Jij kan liefde veroorzaken, als je daar voor kiest
Jij kan je door liefde laten raken als je er voor kiest.
Jij kan dus ook anderen met jouw liefde raken.

Wat kan helpen bij die keuze is het verhaal van Jezus. Een verhaal over integriteit, vriendschap, over de genezende kracht die van hem uitging, over jezelf weggeven om jezelf te vinden, over een groot ideaal, brood en wijn en alles voor allen, over honger en gerechtigheid, over de laatste norm: verantwoordelijkheid voor elkaar. En over vergeving, zeventig maal zeven.
Een mooi maar heftig confronterend verhaal over liefde als de zin van het leven.

Of zoals Paulus in de brief aan de Corinthiers zegt : …en al ware het, dat ik al het geloof had, zodat ik bergen verzette, en de liefde niet had, zo ware ik niets.”
Hij heeft het altijd opgenomen tegen ziekte, armoede, bezetenheid. Geeft een dood meisje, een dode jongen, een begraven man het leven terug; beveelt de storm te gaan liggen, loopt ver het water zijn vrienden tegemoet en zegt "vrees niet". Het verhaal van een levende, van een onvoorwaardelijke liefde.

In deze turbulente tijd waarin de tegenkracht van de liefde zich zo laat zien, aanvaard ik dit verhaal als een weerloos onbewijsbaar laatste ijkpunt.

Jij daar, keer je om
Ga een nieuwe hemel maken
En een nieuwe aarde
Maak van je stad een vrolijke stad,
Van eeuwige vrede
Maak van allen die daar wonen
Gelukkige mensen

Jij daar, hier aanwezig
Ook voor jou zijn er 8 maten liefde

Dit is mijn liedje voor jou.

Archief alle overwegingen 2011 en de voorgaande jaren

FV & RG 2011-02-01 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl