Bijdrage Catrinus Mak
- zondag 20 februari 2011

Voorganger: Catrinus Mak

Lector: Sem van de Pol
Thema: Een stap verder

1e lezing: Exodus 22:20-30
2e lezing: Matt. 5:38-48

Welkom en inleiding
Goedemorgen en van harte welkom in deze viering in De Duif.
Een gemeenschap met bevlogen en bewogen mensen, gevoed door de christelijke traditie en zeker ook door andere bronnen van inspiratie. Welkom als je hier vaker komt en zeker ook als je nieuw bent. We wensen je een uur van bezinning, inspiratie en op adem komen toe.
Het zal u opgevallen zijn, er is geen koor vandaag. U mag dus zelf volop zingen vandaag. Om dat wat in goede banen te leiden, spelen de liederen af op CD’s.
Vandaag gaan we verder met de bergrede. We horen de beroemde passages van “heb uw vijanden lief” en “keer de andere wang ook toe”. Jezus lijkt hier nog een stap verder te gaan, dan de wetten van Mozes, zoals die in Exodus uiteengezet worden.
Overigens, in die lezing van Exodus wordt nogal wat gevraagd van het volk Israel.
De grote puzzel is, wat kunnen wij daar vandaag de dag mee. Daar hoop ik wat handreikingen voor te kunnen doen in de overweging.
Laat ons nu stil worden, om ons op de Eeuwige af te stemmen in dit uur.

Gebed
God van liefde,
U die ons ziet, precies zoals wij zijn
Die alle mensenkinderen bij name kent
Wees bij ons, in de gekte van deze wereld
Met bevrijdingen, bedreigingen en wegvallende zekerheden
Open ons,
Herschep ons hart,
Dat wij in uw liefde kunnen leven
Amen

Overweging
Lieve mensen,

Ik wil beginnen met een voorbeeld over wat mij een jaar of 20 geleden overkwam. Het is al even geleden, eind jaren 80, dat ik op straat werd bedreigd. Ik was met de nachttrein thuisgekomen en liep naar mijn fiets die aan een boom stond. Toen hoorde ik roepen: “Heb je een beetje geld bij me?” Eerst dacht ik, dit is een junk, die bedelt om een gulden of zo. Toen stonden er opeens 2 mannen dicht bij me, met alle twee een mes op me gericht. Ik was even verlamd van schrik. “Ja, doe maar rustig, geef je geld gewoon maar en dan kun je weer gaan.” Ik stond op het punt mijn portemonnee te pakken. Toen hoorde ik zeggen: “Deze walkman willen we ook wel” Ik luisterde toen veel naar muziek en had net een dure walkman gekocht. Toen dacht ik: “Ja jullie die dure walkman jatten en dan voor 25 piek verkopen, mooi niet !!” En in een impulsieve flits, rende ik weg.
De schrik nog in de benen overigens. Een maand later, liep ik s avonds met een vriend in het donker langs een fietspad. Er kwam een fietser langs. Toen dacht ik: Die gaan we even van de fiets trekken en beroven”
Dat deed ik natuurlijk niet, maar ik schrok van mijn impuls.

Dit verhaal kan wel behulpzaam zijn om Exodus te begrijpen. De Eeuwige heeft het volk Israel uit Egypte bevrijd. En het gaat er niet alleen om dat het volk Israel is niet langer in slavernij leeft, nee het gaat er ook om dat dergelijke vormen van uitbuiting niet opnieuw ontstaan. Daartoe krijgt het volk Israel in Exodus allerlei nieuwe leefregels te horen. En het hoofdmotief is steeds: gedraag je niet zoals omliggende volken. Laat het recht van de sterkste niet gelden. Maar wees solidair met de weduwen, de kinderen, de armen, de zwakken. Juist om dat menselijke reactie patroon, van het stuivertje wisselen van wie de macht heeft, te doorbreken zijn de leefregels ingrijpend. Kortom, het volk Israel werd gevraagd een stap verder te maken. Ok, je leeft niet langer in onderdrukking, maar laat dit dan ook in jullie nieuwe samenleving niet opnieuw gebeuren.
Erg interessant is het natuurlijk om te zien, wat er de komende maanden in het Egypte van vandaag gaat gebeuren.

Jezus nodigt ons in zijn bergrede uit, om nóg een stap verder te maken. Om vaste patronen te doorbreken. Heb ook je vijanden lief. We hebben er lang over gesproken in de voorbereidingsgroep op de maandagavond. Als voorbeeld van hoe mensen wezenlijk een stap verder kunnen zetten, werd de film des hommes et des dieux genoemd. Dat gaat over 8 monniken, die in een islamitisch land leven. Eerst heel harmonieus, maar geleidelijk aan steeds grimmiger. Ondanks alle terreur blijven de monniken vreedzaam. Heel indrukwekend.
Vooral omdat de monniken zelf niet voor geweld kiezen en respect en waardigheid blijven houden.

Een stap verder zetten, je onttrekken aan de oog om oog en tand om tand reflexen, is dat uitsluitend weggelegd voor die paar heiligen, in de samenleving? De moeder Theresa’s , de Nelson Mandela’s?
Had ik mijn belagers van toen moeten zeggen. O lieve mensen, hier heb je alles en bye the way, dit is mijn pincode? Ik denk dat je vooral geweld moet voorkomen en intuïtief lukte me dat.
Waar het in essentie omgaat, is dat je patronen van vijandigheid, van ontrecht doorbreekt. Dat je op een nieuwe manier een stap verder maakt.
Het rare van onze westerse wereld is bijvoorbeeld, dat er vooral heden ten dage een gevoel van tekort is. De economie loopt vast we moeten bezuinigen, etcetera. Maar als je goed kijkt, is er een enorme rijkdom. Niet alleen materieel, maar ook cultureel, in benaderingen, manieren van doen en meer.
Dus op welke manier zou je die diverse rijkdommen kunnen verdelen, nieuwe dingen
kunnen creëren?

Ik noem nog een paar concrete voorbeelden van nieuwe antwoorden.
Kleine dingen zijn soms van grote waarde. Iemand op de maandagavond vertelde betrokken te zijn bij het ondersteunen van kleine ondernemingen in arme landen. Doordat je mensen persoonlijk kent zie je dat er mooie dingen tot stand komen. En zie je dat mensen trots zijn om zich er bovenop te werken.

Als het erom gaat onze vijanden lief te hebben, kan het zinvol zijn stil te staan bij heftige reacties, alvorens te reageren. Waarom ben ik of waarom is die ander zo geraakt? In plaats van er gelijk bovenop en een tegengestelde mening naar voren te brengen. Als je je geraaktheid kunt laten zien, ontstaat er veeleer verbinding. Felle reacties doen dat meestal niet.

Of laat iets vaker een lichte glimlach op je gelaat ontstaan. Daarin ontstaat ontspanning waardering en respect, voor jezelf en de ander.

Ten slotte, als we de andere wang willen toekeren, als we willen loskomen uit onze soms angstige defensieve patronen, dan hebben we elkaar nodig. Om bevlogen bezig te zijn, ook al zijn het kleine stappen, met waar Jezus in zijn bergrede op doelt, heb je elkaar nodig. Om te delen, te inspireren, om gaande te blijven op die nieuwe ongebaande wegen.
God geve het ons, a
Amen.

Nodiging
Ik wil u allen uitnodigen aan de maaltijd, zoals Christus die ooit is begonnen.
Een maaltijd vooral om het leven met mooie en lastige dingen te vieren en te delen. In het besef dat de God van liefde met ons meetrekt en ons inspireert om vanuit liefde te leven. Komt nu, want alles is gereed.

Zegenbede
Aan het einde van deze viering, wil ik vragen om de zegen van de krachtige en tedere, die ons helpt om als zijn mensenkinderen door het leven te gaan

Moge de Eeuwige ons zegenen en behoeden,
moge de Eeuwige de glans van Zijn gelaat over ons spreiden
Moge de Eeuwige Zijn gelaat naar ons keren en ons vrede schenken
Amen.

Archief alle overwegingen 2011 en de voorgaande jaren

FV 2011-02-21 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl