Bijdrage Marina Slot en Yvonne van der Velde
zondag 25 maart 2012

Voorgangers: Marina Slot en Yvonne van der Velde

Themaserie 40 dagentijd voor Pasen:
De dood overwinnen en het leven aannemen
Dagthema: Dankbaarheid

Eerste lezing: Paulus aan de gemeente in Efeze, 1:3-6, 13-19 - Lof en dank
Tweede lezing: Joods verhaal over dankbaarheid

“ ... Zeg het tegen je man en je vrouw,
tegen je vriend of vriendin,
tegen je ouders, tegen je kinderen en kleinkinderen,
je buren, je collega’s.
Zeg dank je wel en overwin de dood door het leven te leven
en aan te nemen ...”

Welkom en inleiding
Welkom in de Duif, welkom als je hier voor het eerst bent, voel je welkom als gast in ons vriendelijke huis van God en mensen. Welkom als je hier vaker komt en je bent welkom als lid van onze gemeenschap. Geniet van de dag van vandaag. In de serie vieringen in de passietijd met als hoofdthema ‘De dood overwinnen en het leven aannemen’ zijn we aangeland bij ‘Dankbaarheid’ als een van de reacties op ziekte en dood, op verlies en onzekerheid. Toen ik de viering ging voorbereiden, heb ik heel bewust Yvonne van der Velden gevraagd om mee voor te gaan. Waarom, omdat dankbaarheid iets is, wat je met het klimmen van de jaren en met de nodige deuken in het leven ontdekt. Als je jong bent, ben je vaak te ongeduldig om dankbaar te zijn. Dankbaarheid is een gave die bewustzijn vraagt, een indalen in de ziel, het is een zusje van liefde, alleen een ouder zusje, ietwat bezonkener. Dankbaarheid voel je in je hart en in je lijf. Het is zo’n gast waarvan de dichter Rumi zegt dat je haar mag verwelkomen, dat je haar binnen mag laten in je leven, in je hart en ziel en in al je verstand, kortom in je hele zijn. Dankbaarheid kenmerkt zich door grote gevoelens, het kan je overrompelen en overstelpen, het komt niet op commando, het is er zomaar en als je het gevoel welkom heet, zal het er daarna altijd zijn in je leven. In deze tijd is dankbaarheid niet zo sexy, we leven in de tijd van nooit genoeg, de tijd van de snelle bevrediging, op zich een armoedige tijd. Maar we gaan vandaag onze aandacht richten op de rijkdom die dankbaarheid ons mensen kan schenken. Hoe dankbaarheid de motor kan zijn om met verlies toch door te leven, om zelfs gelukkig door te leven. Ik nodig jullie uit om stil te staan bij waar je dankbaar over bent, voor wie je dankbaar bent in het leven. Vul je hart met gevoelens van dankbaarheid en kijk wat het met je doet. Tweede lezing: Dankbaarheid
Een vrome man vroeg eens aan rabbi Elimelech: ‘Hoe is het mogelijk om God met evenveel dankbaarheid te zegenen voor slecht nieuws als voor goed nieuws?’
‘Ga naar het huis van mijn broeder, de heilige rabbi Susja’, antwoordde rabbi Elimelech, ‘en stel hem dezelfde vraag.’

Toen de vrome man bij rabbi Susja kwam, zag hij in een oogopslag hoeveel deze rabbi moet hebben geleden tijdens zijn lange leven. Zijn gezicht en zijn lichaam waren getekend door de pijn van ziekte, zorgen en armoede.
Toen vroeg de vrome man aan rabbi Susja: ‘Hoe is het mogelijk om God met evenveel dankbaarheid te zegenen voor slecht nieuws als voor goed nieuws?’
En rabbi Susja antwoordde: ‘Waarom vraag je dat aan mij? Hoe zou ik daar een antwoord op kunnen geven? Mij is nooit iets ergs overkomen.’

Overweging
In de eind zeventiger jaren van de vorige eeuw zong Robert Long, het lied Dankbaar moet je zijn, nederig en klein als protest tegen de kleinburgerlijk godsdienst die dankbaarheid probeerde af te dwingen. En daar had hij groot gelijk in, daarom is het woord dankbaarheid een beetje besmet geraakt, een beetje dubbel is het wel, want dankbaarheid is er of het is er niet.

Je kunt dankbaarheid nooit afdwingen, het is de vrucht van ware liefde en de Deense dichter en sprookjesschrijver Hans Christiaan Andersen noemt dankbaarheid het geheugen van het hart.
Vorige week trouwden hier in deze kerk twee mannen die al meer dan 20 jaar bij elkaar zijn en de tranen van dankbaarheid en herinnering aan liefderijke momenten stroomden rijkelijk, niet alleen bij henzelf, maar ook bij de bevriende kerkbezoekers.
Maar als je man of vrouw kanker krijgt, als je kind ziek wordt, dan is het moeilijk om nog bij de gevoelens van dankbaarheid te komen. En toch blijkt dat juist dankbaarheid om wat er was en is, de motor kan zijn om op door te gaan samen, om je gedragen te weten door de liefde die je al die jaren voor elkaar hebt gevoelt en de wetenschap dat dat er nog is en dat dat blijft ook als de dood aanklopt.

Mijn zwager kon van harte spreken van dankbaarheid vlak nadat mijn broer plotseling was overleden. Ik was verbaasd dat hij bijna overliep van dankbaarheid en zelfs nu elf jaar na zijn dood is hij nog steeds diep dankbaar voor hun grote liefde.

Bij de voorbereiding vertelde een van onze Duiven hoe dankbaar ze was voor hulp door onze Ans in een tijd dat ze het heel moeilijk had. Ze zei zelfs nav de betekenis van dankbaarheid als het geheugen van het hart, dat ze altijd even kijkt of Ans er wel is, dat dat in haar hart opkomt.
Toen iemand mij laatst vertelde over een ontmoeting met een oude bekende en het verhaal van het dramatische verlies van zijn partner, reageerde ik als de vrome man uit het Joodse verhaal. Ik riep onmiddellijk: O, wat erg!! Wat zal hij geleden hebben!  Maar het  bleek dat de herinnering er niet een was van drama, maar van dankbaarheid voor de laatste en intense periode die hij en zijn vrouw met elkaar hadden doorgebracht.

Passietijd blijkt niet alleen lijdenstijd te zijn, maar ook liefdestijd, tijd van nog genieten van mensen, van gesprekken, mooie muziek, lekker eten als dat nog kan, de aanraking van de geest en van het lichaam.
Passietijd komt elk jaar weer terug, elk jaar worden we weer herinnerd aan dat leven ook lijden inhoudt, ook al zijn we daar soms helemaal niet mee bezig. Dit jaar kozen we voor de dood overwinnen en het leven aannemen. Want als je dat kan in de geest  de dood overwinnen, contact maken over ziekte en  dood heen, niet blijven hangen in verlies, maar kijken naar wat er wel is in het leven, hier, nu, dan win je. En dat heeft alles te maken met bewust het leven aannemen met alles erop en eraan, liefde, verdriet, dankbaarheid en blijdschap.
Kom maar op, geef het maar, ik weet dat er verdriet aan komt, ik weet dat er pijn en angst is, zoals vorig weekend, toen mijn oudste meedochter haar eerste kind kreeg en het helemaal niet goed dreigde te gaan. Het ene moment stond ik in de Duif een blij stel te trouwen en vlak daarop was er de angst voor verlies van moeder en kind, een moedertje die als een kind voor mij voelt.
En we weten dat dat bij leven hoort, en dat de angst en de pijn, het verdriet in dit geval weer slijten als er een mooi klein meisje wordt geboren. En we weten ook dat het verlies van onze geliefden, als de pijn slijt, prachtige herinneringen, warme gedachten, betraande liefdevolle ogen oplevert.
Het gedeelte van Paulus uit de brief aan de gemeente van Efeze staat bol van de dankbaarheid, dankbaarheid voor zijn God en voor de mensen van de gemeenschap. Ze hebben kennelijk een hele goede band met elkaar. De gemeenschap wandelt in de liefde van God, ze weten dat wat ze met elkaar doen en meemaken wat oplevert. Dat ze op weg zijn naar een mooie erfenis, naar een andere samenleving, niet de  consumptie-maatschappij die er toen heerste in Efeze, maar een leven in de liefde van en met elkaar en met de Eeuwige en Onnoembare.
Dat is iets voor ons als gemeenschap om te onthouden en om aan te nemen. Dankbaarheid voor wie we zijn met elkaar, voor de mensen die de gemeenschap vormen en die dat mooie werk doen elke week maar weer om te zorgen dat wij en onze lieve gasten even een uurtje bij kunnen tanken, ons kunnen laven aan de mooie klanken van het koor en de pianomuziek, aan de woorden die we zeggen met elkaar, aan de koffie en het lekkers, aan de gesprekken die er zijn en de liefde en de ergernis die er ook is.
Dankbaarheid voor al dat vrijwillige werk, voor al die bijdragen die ieder van ons levert aan het bouwen en onderhouden van een geloofsgemeenschap die staat als ons huis en klinkt als bijna hemels.
Liefde en genegenheid is 1 maar zonder dankbaarheid en zonder het uiten ervan, wordt de wereld kaal en armoedig.
Laat het geheugen van je hart, dikwijls spreken, zeg dank en laat je hartekracht daarin stromen.
Voel de rijke golven van dankbaarheid je hart overstelpen en dan komt er meer.

Dank je wel dat je er bent, dank je wel dat je hier bent, dat je de wereld liefdevoller en levendiger maakt, dat je hier komt putten uit de eeuwige bron van liefde, genade en dankbaarheid om in jouw leven weer te kunnen zijn en te kunnen geven en ontvangen.
Dank je wel dat je af en toe ‘dank je wel’ durft te zeggen, oefen je erin, zeg tegen je levende geliefde, ik hou van je, dank je wel voor wie je bent, voor wat je voor mij betekent.

Nodiging
Ooit eens was er een maaltijd van vrienden met elkaar,
vrienden die geloofden dat er een andere wereld mogelijk is.
Dat er een beweging van mensen te vormen is die bergen van haat en oorlog zou verzetten.
Ze geloofden in een stroom van liefde en genade
omdat Jezus van Nazareth hun vriend was.
Door zijn passie is het vuur brandend gebleven.
Door ons en in ons is Zijn liefde en bewogenheid een levende beweging
en ik ben dankbaar dat ik bij die beweging mag horen.
Een hele grote vriendengroep van mensen die zoeken naar gerechtigheid,
die weten dat er werk aan de winkel is om dat te bereiken.
En met de vrienden van nu eten we brood en drinken we wijn als tekenen van leven
en van samen.
In de Duif is iedereen welkom aan de tafel,
iedereen die mee wil doen met het creëren van een levende erfenis van Jezus van Nazareth,
een wereld waarin vrede is.
Wie je ook bent, wat je ook voorstelt, je bent welkom aan de tafel.
Komt want alles staat klaar.


Zegenbede
De Krachtige en Tedere zegent ons en behoedt ons,
De Barmhartige laat haar gelaat over ons lichten en is ons genadig.
De Ene met de vele namen verheft haar gelaat over ons en geeft ons vrede, liefde en dankbaarheid.
Amen

Archief alle overwegingen 2011 en voorgaande jaren | Archief overwegingen 2012

FV/RG 2012-04-01 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl