Bijdragen Diana Vernooij en Margriet van Reisen
zondag 6 mei 2012

Voorgangers: Diana Vernooij en Margriet van Reisen

Eerste lezing: Mattheus 19:16-22
Tweede lezing: Eckart Tolle

“ ... Op momenten dat ik mezelf weer neig te forceren
zeg ik mezelf dat niet ík het hoef op te lossen,
dat ik er alleen maar bij hoef te zijn,
alleen maar hoef te kijken en te verdragen
en te doen wat moet gedaan ...”

Welkom
Goedemorgen lieve mensen, fijn dat u allemaal gekomen bent naar De Duif.
Welkom als u hier speciaal voor deze viering gekomen bent, welkom als u bent binnengevallen en welkom ook diegenen die hier regelmatig over de vloer komen. Laat deze viering onze ziel laven en ons tot inspiratie zijn.

Het openingsgedicht is van Hwang Yin Ji, een succesvolle courtisane uit de 16e eeuw in Korea. Het verhaal van Hwang Yin Ji gaat als volgt. Ze is wonderschoon en beroemd. Vele mannen zijn verliefd op haar. Dan bezoekt ze op een dag een mediterende monnik en probeert hem te verleiden. Maar zij die alle mannen kan krijgen die ze wil, wordt afgewezen. De monnik is niet te porren voor sensuele genoegens. Ze keert terug naar het hof. Daar maakt ze een keuze, ze verlaat het hof en gaat opnieuw naar de monnik toe, nu als zijn leerlinge. Haar verdere leven slijt ze als kluizenares.

Het koor is met vakantie en van de nood een deugd makend heb ik Margriet van Reisen uitgenodigd, die behalve mijn boeddhistische vipassanamaatje ook een begenadigd en bekend mezzosopraan is. Margriets carrière als zangeres is gestart in het koor van de katholieke kerk van haar geboortedorp. We hebben elkaar leren kennen toen we beiden toevlucht namen tot het boeddhisme.

Toen we het thema voor vandaag zochten vertelde Margriet mij dat zij en haar man na jaren plannen, dubben en overwegen dit jaar hun huis hebben verkocht en binnenkort naar het buitenland gaan verhuizen.
Keuzen maken, dat was het thema dat haar bezig hield. De verwondering over hoe een keuze tot stand komt, hoe lang je talmt en het oneens bent samen en dan plotseling is het moment daar, en wordt het makkelijk om een keuze te maken die helemaal goed voelt.
“Een andere keuze” is daarom het thema vandaag en we zien het ook weerspiegelt in de muziek vandaag en in de lezingen die we erbij hebben gekozen.

Margriet zal voor ons ChongKa muziek zingen, klassieke muziek uit Korea, improviserend op thema’s uit de muziektheatervoorstelling Words and Beyond, over het leven Hwang Yin Ji, waarmee zij meermalen heeft opgetreden.
Omlijstende muziek in deze viering komt van een zenmonnik uit Korea. Omdat ik de Koreaanse tekens niet kon ontcijferen weet ik niet hoe de monnik, zijn klooster en de muziek heten. Maar het is mooi. En we luisteren ook nog eens naar twee wijsheidsteksten van de Boeddha die vertaald zijn in het Nederlands en gezongen worden door Nederlandse zenleerlingen op Russisch Orthodoxe melodie.
Het is een bont geheel en Margriet en ik zijn net zo benieuwd als u wat het totaal ons brengen zal!

We hebben in ons dagelijks leven veel keuzen te maken. Simpele keuzen, ingewikkelder keuzen. We maken voortdurend keuzen als we reageren op wat op ons afkomt.
Maken we rationele keuzen, gewoontekeuzen, keuzen uit angst, uit verlangen, uit hebzucht, of zijn het keuzen uit vrijheid? Waar laten we ons eigenlijk door leiden? We gaan het er over hebben vandaag. Ik wens ons allen een prachtige viering toe.

Wat betekent het eigenlijk om vrije keuzen te maken, kun je dat? Nee, zegt Eckhart Tolle, zolang je denkt te kunnen beslissen vanuit een vrije geest besef je niet dat je vastzit aan de invloeden van je verleden en je cultuur.

De jongeman die Jezus aansprak deed alles wat goed was. Hij wilde meer dan een deugdzaam leven leiden. Maar hij kon op dat moment niet kiezen voor het volmaakte leven. Zijn bezittingen zaten hem in de weg en hij ging terneergeslagen weg, lezen we. De keuze voor het volmaakte leven leek te veel te vragen van hem.
Toch weten we niet of hij later alsnog koos om zijn bezittingen aan de kant te doen en Jezus te volgen. Het zou zo maar kunnen. Hwang Yin Ji maakte deze keuze wel. Alle rijkdom en beroemdheid zei ze vaarwel voor een volmaakt leven. Ze werd een volgeling van meditatie en het spirituele leven.

Wanneer kun je nu zo’n grote keuze maken als Hwang Yin Ji, wat zou het verschil maken? Hoe kan je de keuze maken je huis en haard te verlaten, alles wat je bekend en dierbaar is achter te laten en een ongewisse toekomst tegemoet te gaan? En nog belangrijker: hoe kan je zo’n onzekere keuze maken met een opgeruimd gemoed?

Het keuzeproces kent allerlei lagen. Vaak reageren we uit gewoonte, traditie, kiezen we wat ons bekend is en vertrouwd. We zijn tevreden omdat we denken dat we vrij gekozen hebben maar eigenlijk is de keuze bepaald door je opvoeding, je cultuur, je religie, kortom alle concepten in je hoofd – zoals Eckhart Tolle aangeeft. Je blijft kiezen voor wat je al kent.
Maar soms gaat het wringen en beseffen we dat we een bredere horizon nodig hebben, dat we weg willen het onbekende land in. We moeten van de gebaande wegen afscheid nemen en een nieuwe weg gaan. Dat is onzeker, en maakt ons angstig. Willen we die weg nu gaan of niet?

Wat een spanning kan het je geven. Ik herinner mij de keren dat ik in de stress zat omdat ik van mezelf eiste dat ik een besluit nam, nu! Wat een enorme druk! De verant¬woording zit je op je nek, je moet voor je toekomst besluiten en vaak ook voor anderen, je partner, je kind. Je loopt risico’s, moet je wel je zekerheden opgeven?

Tolle beschrijft de weg om tot een keuze te komen. Hij vraagt niet: “wat moet ik doen opdat ík de juiste keuze maak”. Nee, hij vraagt: “wat moet ik doen om tegemoet te komen aan wat de situatie nodig heeft”. Niet jij moet iets vinden maar de situatie vraagt iets van jou. De situatie vraagt iets dat jij moet gaan zien.
Wat een ontspanning als je het idee los kunt laten dat jíj moet beslissen. Ik heb geleerd het besluit uit te stellen, eerst maar eens de eerste stap te zetten, iets in de week leggen. Ik heb geleerd te beseffen wat mijn angst of verwachting is, en zeker nog niet naar een conclusie te springen. Het dient zich uiteindelijk altijd aan wat je moet doen en meestal kun je dat toch van te voren niet bedenken.

Mensen hebben allerlei woorden gegeven aan dit vermogen. De christelijke variant is: je legt het in Jezus’ handen, je vertrouwt je zorgen toe aan Maria, je geeft je over aan de Vader. Tolle zegt: je wordt één met de situatie. Ik sloeg er Simone Weil nog eens op na, een joodse filosofe die katholiek is geworden. Ze schrijft dat we de leegte van het niet weten hebben te accepteren – wat heel moeilijk is. Als we de leegte uithouden zuigt dit vacuüm vanzelf Gods genade aan. Gods genade en het goddelijk inzicht kunnen niet komen als we de leegte volgestopt hebben met verhalen, emoties of rationele beslissingen.

Het zijn allemaal manieren om uit te drukken dat jij, jouw ik, niet heer en meester hoeft te zijn. Dat integendeel je het lef moet hebben om het niet te weten, te midden van alles dat aan je trekt en duwt. Steeds losser en leger van al die druk kun je kijken en zien, je wordt krachtig en teder en kunt dan doen wat je hart je ingeeft.

Ik vind het niet makkelijk maar wel een fijn proces, een hartverwarmend proces. Alle resten boosheid, rancune, gelijkhebberij, ego, status, angst, hebberigheid, dat alles staat een goede keuze in de weg. Als je dat beseft, als je beseft wat er allemaal in je meespeelt aan argumenten en emoties dan kun je die emoties één voor één op laten branden. En dan kom je op een gegeven moment in een heldere staat van zijn waarin je niet meer hoeft te bedenken wat je moet doen. Dan weet je wat je moet doen.

Op momenten dat ik mezelf weer neig te forceren zeg ik mezelf dat niet ík het hoef op te lossen, dat ik er alleen maar bij hoef te zijn, alleen maar hoef te kijken en te verdragen en te doen wat moet gedaan.

Hwang Yin Ji kon met een opgeruimd gemoed haar lier aan de wilgen hangen en ging het heilige leven tegemoet. Ik hoop van harte dat het de jongeman ook vergund is geweest om zijn stap te zetten en een leerling van Jezus te worden.

En wij, wij hebben allemaal de keuze om hetzelfde te doen als altijd, of om een andere keuze te maken. Maar niet te snel, slaap er eerst nog een nachtje over!

Amen

Nodiging
Ooit is dit begonnen, dit breken en delen van brood en wijn, uit vriendschap en betrokkenheid, uit solidariteit en liefde. Het is een lange christelijke traditie om het laatste maal van Jezus en zijn vrienden te gedenken en na te leven. Wij van De Duif staan in die traditie en wij maken ons er sterk voor dat iedereen genodigd is om hem na te leven, of je nu bij de club hoort of niet, christelijk bent of niet, of je nu ergens in gelooft of niet. Als je de oproep verstaat om je leven te delen en om de mens te zijn die je kunt zijn, helder, krachtig en teder, dan ben je welkom om brood en wijn te delen met ons allen.
Komen jullie, want wij delen graag alles met elkaar.

Vrede en alle goeds
Helderheid en stilte

Zegenbede
Moge de Krachtige en Tedere dicht bij ons zijn de komende dagen
en alle dagen in ons verdere leven.
Moge zij onze ogen en onze armen openen
opdat wij onverschrokken en met heldere aandacht
vanuit de leegte de keuzen kunnen maken die goed zijn.
Mogen ons diepste wezen, God in ons leven,
ons daarbij kracht en tederheid schenken en vrede,
Amen.

Archief alle overwegingen 2011 en voorgaande jaren | Archief overwegingen 2012

FV/RG 2012-05-07 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl