b120902 Diana Vernooij - De rijkdom van alleen zijn


	Bijdrage: Diana Vernooij zondag 2 september 2012
	Voorganger: Diana Vernooij Lector: Carolien Maris Thema: De rijkdom van alleen zijn Zevende deel in de zomerliturgieserie "Aandacht voor wat er is in de rijkdom van de zomer". Eerste lezing: Lucas 3:21-22, 4:1-14 Tweede lezing: Jalal ad - Din Rumi “ ... Als je altijd maar druk bezig bent om de leuke gasten vast te houden en de ongezellige gasten het huis uit te werken heb je het erg druk en zal je ontdekken dat je faalt. Het lukt niet om nare gevoelens buiten de deur te houden. Het lukt niet om fijne gevoelens vast te houden ...” Inleiding Goede morgen, welkom lieve mensen op deze laatste zondag in de zomer van Noord-Holland. “We leven in een geweldige tijd. De vrijheid die we hebben. Wat we allemaal weten en kunnen. Hoe we met elkaar verbonden zijn. We leven in een tijd waarin iedereen kan bijdragen … Elke handeling, hoe klein ook, zet iets in beweging. Samen maken we van klein het nieuwe groot.” Ik word toch zo vrolijk van deze reclame van de Triodosbank. Het is een positief geluid in plaats van al de crisisverhalen. “We leven in een geweldige tijd” – wie durft dat vandaag de dag nog over zijn lippen te krijgen? Vanuit dit zelfde besef, dit besef dat we in een geweldige tijd leven, hebben wij als voorgangers het zomerthema neergezet: “Stilstaan bij wat er is, in de rijkdom van de zomer” . Het regende ja, maar we hebben een rijke zomer, een zomer met vriendschap, met kleur, met deining en nieuwe ruimte. We werkten samen met mensen van buiten de Duif. Een imam reciteerde voor ons, er waren meerdere prachtige zangeressen, zelfs vorige week een danseres. Vandaag is de laatste zondag van de schoolvakanties, de laatste zondag zonder koor. Én we sluiten de zomer in stijl af: met een afwisseling van zon, wolken en regen. “Stilstaan bij wat er is, in de rijkdom van de zomer” – We sluiten dit thema af met “de rijkdom van alleen zijn”. Wat mij betreft is de kunst van alleen te zijn de alfa en de omega van alle rijkdom, het startpunt en de finish. Kun je het goed vinden in het gezelschap van jezelf, dan ben je een rijkdom voor een ander. Dat er verschillende kanten aan het alleen zijn zitten, dat zullen we straks uitpluizen. Carolien en ik hebben er mooie muziek bij gezocht. Leonard Cohen, die pas nog een concert gaf in het Olympisch Stadion bezingt het besef van alles wat er is, de kostbaarheid van het bestaan. Hij is alleen en hij luistert, zo hard dat het pijn doet. We luisteren naar Charlie Winston over alleen zijn, die hem altijd laat zijn zoals hij is. Carolien en ik wensen ons allen een goede viering. Overweging Ik was met een flink aantal vriendinnen bij de fietsenstalling van het station om fietsen te huren. “Zo dames, helemaal alleen?” vroeg de stallinghouder tot mijn verbazing. Helemaal alleen? We waren met ons achten! Iedereen heeft zijn eigen associaties met “alleen zijn”. Zonder partner zijn, is wel de meest algemene reactie. “Ik ben alleen” kan ook betekenen: zonder familie zijn, zonder kinderen, zonder vrienden, zonder gemeenschap, zonder thuis, zonder land, zonder taal. Dit zijn allemaal vormen van iets missen. We hebben ergens gebrek aan, er is een tekort. We voelen ons “allenig”, afgesloten, zonder verband met anderen. Hier zit geen rijkdom. Toch heb ik het thema van vandaag “De rijkdom van alleen zijn” genoemd. Waar gaat dat dan over? Charlie Winston zingt in het lied dat we net hoorden: “Zelfs al nodig ik je niet uit (en ‘je’ is dan het alleen zijn), Zelfs al nodig ik je niet uit, en is je aanwezigheid pijnlijk, je laat me altijd precies degene zijn, die ik ben.” Dat is nog eens in de spiegel kijken: je alleen zijn laat je zijn die je bent. Dit is het, hier is het, nu is het dit, wat ik ben. Deze vorm van alleen zijn gaat niet over het gebrek, maar over het besef dat je alleen geboren bent en alleen dood gaat. Jij bent deze persoon hier en nu, in deze omstandigheden. Je haalt adem, je zit, je voelt van alles in je lichaam. En je geest, die zoekt houvast of verstrooiing. Je luistert naar deze overweging en je gedachten schieten weg. Je hebt het niet in de gaten – totdat iets in mijn verhaal je weer terug in het hier en nu haalt. Deze persoon nu ben jij. Dit alles ben jij alleen. En hier ligt je rijkdom. Want heb je het goed met jezelf? Kun je jezelf troosten als je het zwaar hebt. Kun je jezelf oppeppen als je wat energie nodig hebt? Kun je jezelf in slaap wiegen als je verdriet hebt? Het is al weer een tijd geleden dat ik besefte dat er altijd een gesprek in mij gaande is, in mij maar eigenlijk in alle mensen. Er is altijd een gesprek gaande in ons hoofd. Er is een stem die commentaar geeft, die bij het verleden blijft hangen en alles herhaalt was er is gebeurd. Een stem die vooruitschiet naar de toekomst en zich beelden en verwachtingen schept. Een stem die mijn boosheid versterkt, mijn angst versterkt, die mij in paniek kan doen schieten. Wat is dat voor voortdurende monoloog in ons hoofd, en wat doet die stem met ons? Keurt de stem af wat je doet? Of zegt de stem dat je er niets aan kan doen omdat anderen het voor jou erg moeilijk maken? Is die stem vaak boos, verontwaardigd, of is die juist angstig of verdrietig? Wat zegt die stem over wie jij bent en wat jij doet? Weet jij wat de stem van jouw geest jou zoal influistert? Ben jij in harmonie met die stem, of vecht je voortdurend in je hoofd? Zijn er meerdere stemmen die elkaar afmatten? Reageer je onmiddellijk op wat de stem in jezelf je influistert, of tel je eerst tot tien voordat je ook iets naar buiten brengt? Mens-zijn is een herberg, altijd weer een nieuw bezoek, schrijft Rumi, de Perzische wijze uit de Middeleeuwen. Onverwachte gasten zijn het: een vreugde, een depressie, een flits van inzicht. Ongenode gasten zijn het, want wie nodigt zulke ongezellige bezoekers uit? Als je altijd maar druk bezig bent om de leuke gasten vast te houden en de ongezellige gasten het huis uit te werken heb je het erg druk en zal je ontdekken dat je faalt. Het lukt niet om nare gevoelens buiten de deur te houden. Het lukt niet om fijne gevoelens vast te houden. Ze vliegen als zand door je vastgrijpende handen. Er is een verhaal over een man die één zoon heeft en één paard. Zijn paard ontsnapt en gaat ervan door. De buren zeggen: ach, ach, wat vreselijk – nu ben je je enige paard kwijt. Ach ja, zegt de man, het is zoals het is. Dan komt zijn paard terug met in zijn kielzog een wilde merrie. Oh, oh, zeggen de buren, wat een geluksvogel – nu heb je twee paarden. Ja, zegt de man, het komt zoals het komt. Dan gaat zijn zoon de wilde merrie temmen en valt van het paard en wordt mank. Ach, ach, wat vreselijk zeggen de buren, je enige zoon mank. Tja, zegt de man, het is zoals het is. Dan breekt er oorlog uit en moeten alle jonge mannen naar het front. Alleen de zoon van de man hoeft niet in dienst, omdat hij mank loopt. Oh, oh, roepen de buren, wat heb jij een geluk! U begrijpt het al, dit verhaal kan nog een hele tijd doorgaan. Wat heeft deze man nu, wat zijn buren niet hebben? Je kunt het denk ik het beste gelijkmoedigheid noemen, hij maakt zich net zo min druk over het nare dat hem overkomt als over het goede. Hij is niet onverschillig, hij kent ook zijn verdriet en vreugde. Maar hij neemt het leven zoals het komt en maakt er het beste van. Gelijkmoedigheid heet dat, en dat is heel wat anders dan onverschilligheid. Onverschillig is gevoelloos, het maakt je allemaal niet uit. Maar gelijkmoedigheid is geen onverschilligheid. Gelijkmoedig ben je, als je in staat bent om al die bezoekers binnen te laten en gastvrij te onthalen. En dan maakt het niet uit of de bezoekers in het werkelijke leven voor je deur staan, zoals het paard en de mannen die zonen op komen halen voor de oorloog. Het kunnen ook de gedachten en oordelen in je eigen hoofd zijn – of de emoties: de vreugde en het verdriet, de donkere gedachte en de flits van inzicht. Als Jezus de woestijn intrekt krijgt hij duivelse ingevingen. Ook zijn geest is bezet en laat hem niet met rust. Het is vreemd dat het verhaal vertelt dat hij vervuld van de Heilige Geest de woestijn intrekt en geleid door de Geest 40 dagen rondzwierf. En het verhaal eindigt dat hij gesterkt door de Geest terugging. Je zou verwachten dat de duivel tevoorschijn komt als de Heilige Geest is verdwenen, maar nee. Het lijkt erop dat de duivel juist tevoorschijn komt omdat Jezus door de Heilige Geest is vervuld. Omdat de Geest er is, kan de duivel tevoorschijn komen en worden overwonnen. Dit is de ware spirit van alleen zijn: dankzij de kracht van de geest is ieder mens in staat om wat er in haar geest tevoorschijn springt aan emoties en oordelen en verlangens en afkeer te verdragen en om te vormen. We hoeven niet achter van alles aan te rennen om vast te grijpen of weg te rennen om van ons af te houden. Het mag er allemaal zijn, we kunnen het onder ogen zien. Alle gasten zijn stuk voor stuk gestuurd om als raadgever te dienen – zegt Rumi. En dat gaat echt nog een stapje verder dan het accepteren van nare gevoelens en donkere gedachten. Hoe zijn ze dan onze leermeester, onze raadgever? De duivel brengt drie verzoekingen naar Jezus, de verzoekingen van de macht. En Jezus weet deze verzoekingen te weerstaan, hij zal geen verlosser worden vanuit menselijke macht. Voor Jezus zijn de verzoekingen van de duivel belangrijk. Hij voelde dat hij nog niet klaar was om als messias leerlingen te gaan werven. Er was nog iets dat hij aan moest gaan. Dankzij de kracht van de geest daagt hij de duivel uit en overwint zo zijn aardse ambities. Wel degelijk kun je de duivel een raadgever noemen, een “blessing in disguise”. Hij is geen raadgever die je vleit en naar de mond praat. Hij is een harde heelmeester. Gesterkt door de Geest kon Jezus hem ontvangen, en hij behandelde hem met respect. Drie keer wordt hij verleid tot macht over mensen en stof. Drie keer wijst hij de verleiding af met de woorden: “Er staat geschreven …”, drie keer komen de schriften tot leven voor hem. Het zijn geen vrome teksten meer maar nu heeft hij er voor gekozen, volledig, hij heeft de woorden van God aangenomen en geleefd! En alle machtsverlangen is nu uitgeblust. Kun je je gasten ontvangen, en met eerbied behandelen? Durf je een te zijn met de wereld, met jezelf, ook met de schaduwzijden, met wat zich allemaal aandient in je bestaan? Durf je gelijkmoedig te verwelkomen wat er op je pad komt? Alleen zijn is een rijkdom als je niet meer wordt voortgejaagd door een stem in je hoofd die het anders wil. Je bent rijk, je ben Al Een. Amen Nodiging Laat ons hier samen brood en wijn delen, om nooit meer te vergeten dat wij de kracht van het Al Een zijn delen, de kracht waarmee we gemeenschap kunnen bouwen. Wij kunnen brood en wijn zijn voor elkaar, vanuit onze hartstocht voor het leven. In de traditie van de Duif nodigen we daarom iedereen uit brood en wijn te zijn voor elkaar. Niemand is uitgezonderd om het leven met elkaar te delen! Je bent welkom aan deze tafel. Voorbeden Laat ons bidden voor onszelf, en iedereen die zoekt naar vrede in het leven. Dat wij kracht en stilte in ons leven ontdekken en het lef hebben om de weg naar binnen te gaan. Laat ons hart zijn bij de mensen die ons na staan, en laat ons net zo veel liefde voelen voor wie we niet kennen. Moge ons hart overlopen van mededogen en warmte. Laat ons bidden voor mensen die ziek zijn of wanhopig, mensen die angst hebben of in tergende onzekerheid leven, Laat ons bidden voor alle mensen die lijden aan het leven, dat zij de troost van onze Levende God midden in hun leven-alleen zullen ervaren. Amen. Zegenbede Moge de Krachtige en Tedere dicht bij ons zijn de komende dagen en alle dagen in ons verdere leven. Moge zij onze ogen en onze armen openen opdat wij onverschrokken en met heldere aandacht vanuit onze Al – Een zijn de wereld tegemoet kunnen treden. Mogen ons diepste wezen, God in ons leven, ons daarbij kracht en tederheid schenken en vrede, amen.

	Archief alle overwegingen 2011 en voorgaande jaren \| Archief overwegingen 2012

	FV/RG 2012-09-05 \| © copyright 'De Duif', Amsterdam \| deduif@xs4all.nl