Bijdrage: Diana Vernooij
zondag 16 september 2012

Voorgangers: Diana Vernooij

Thema: Met hand, tong en hart geloven
Interreligieuze viering van Vredeszondag

Doop van Isaac, zoon van Martine en Chantal

Eerste lezing uit de Hadith Qoedsi (Heilige Hadith)
Tweede lezing: Marcus 9, 14-29

“ ... Zo zei profeet Mohammed eens:“Help je broeder [of zuster],
of hij nu een onderdrukker of een onderdrukte is.”
Toen iemand antwoordde:
“Ik zou helpen als hij onderdrukt werd,
maar hoe kan ik helpen als het een onderdrukker is?”, zei hij:
“Houd hem tegen wanneer hij onderdrukt.
Dat is hulp ...”

Inleiding

Goedemorgen lieve mensen, heel hartelijk welkom in De Duif, bij deze interreligieuze viering in het kader van Vredeszondag en welkom bij de doop van Isaac Johannes Joseph Omloo.
Welkom als u regelmatig komt in de Duif. Welkom als u speciaal gekomen bent voor de interreligieuze vredesviering óf speciaal voor de doop van Isaac.
Welkom Martine en Chantal, ouders van Isaac. Welkom vriendinnen en vrienden, welkom grootouders van Isaac: Hans en Annemet, Jo en Anneke en een héél bijzonder welkom aan de overgrootmoeder van Isaac. Fantastisch dat jullie allemaal gekomen zijn om Isaac op te nemen in een gemeenschap van compassie en vrede.

Voor deze interreligieuze vredesviering heb ik Ceylan Weber uitgenodigd, een vrouw die ik door de jaren heen op vele plekken ben tegengekomen als het ging over emancipatie en islam en dialoog tussen religies. Ceylan is voortrekker en voorzitter geweest van Al Nisa, de organisatie van Nederlandse moslimvrouwen. Ceylan heeft vele publicaties  op haar naam staan en is zeer actief voor de website Nieuwemoskee.nl, het islamitisch platform voor kritische denkers. Ceylan zal de overweging houden, welkom Ceylan – fijn dat je er bent!

We houden vandaag dus een dubbele viering. Eigenlijk zijn doop en interreligieuze viering door een misverstand op dezelfde datum gepland. Toen het eenmaal zo was werd het van harte omarmd door Martine en Chantal, de ouders van Isaac. Zij laten graag hun prachtige zoon dopen tijdens deze interreligieuze viering.

Interreligieuze viering, die term is nieuw in De Duif. Oecumenische viering, dat is bekend, maar interreligieus niet. Ik heb al wat bezorgde mailtjes en vragen ontvangen.
Deels voor het effect, maar tegelijkertijd bloedserieus hebben Ceylan Weber en ik onszelf ook nog eens intrareligieus aangekondigd. Ceylan noemde zich christelijke moslima en ik noemde mij christelijke boeddhist. We zijn beiden, ieder op onze eigen manier een mengvorm van religies. Ceylan heeft een christelijke opvoeding gehad en heeft bewust jaren geleden gekozen voor de Islam. Degenen die vaker in een viering van mij komen weten dat ik mezelf als 100% christen en tegelijk als 100% boeddhist beschouw. Er zijn dus ook nog gradaties in intrareligieus zijn.

Toen ik Ceylan vroeg voor deze viering zei ik: en dan moet het niet óver de islam en het christendom gaan, want dan zouden we weer de scheiding tussen onze religies benadrukken. Ik wil heel graag met jou vieren vanuit jouw islam en vanuit mijn christendom. Onze religies zijn onze inspiratiebron om te zoeken naar een juiste en goede levenswijze. Het is dus een avontuur om in een christelijke setting een viering te maken waar Ceylan zich als moslima gedragen en bevestigd voelt.

En samen zetten wij ons in voor een viering waarin u allen zich gesterkt en bevestigd weet in úw geloof.

Daarom sluiten we deze inleiding af met een gezamenlijke bede:

In de naam van God, de Barmhartige,
de Genadevolle                       Bismillaahirrahmaanirrahiem
Vrede zij met jou                     as salaamoe aleikoem
En vrede met jullie allemaal      wa aleikoem salaam

Een mooie viering voor u allen.

Eerste lezing          uit de Hadith Qoedsi  (Heilige Hadith)

Ik ben zoals Mijn dienaar denkt dat Ik ben.
Ik ben bij hem als hij Mij noemt.
Als hij Mij in zichzelf noemt, dan noem Ik hem in Mijzelf,
Als hij Mij in een gemeenschap noemt,
dan noem Ik hem in een gemeenschap, die beter is.
En als hij zich een handbreedte naar Mij toe wendt,
dan wend Ik Mij een armlengte naar hem toe,
En als hij zich een armlengte naar Mij toe wendt,
dan wend ik Mij met de wijdte van uitgespreide armen naar hem toe.
En als hij naar Mij toe komt lopen,
dan kom Ik naar hem toe rennen.

Overweging - Energie voor Vrede
t.b.v. de Interreligieuze viering van Vredeszondag 2012 in
de Oecumenische basisgemeente De Duif in Amsterdam,
door Ceylan Weber

Geloven met hand, tong en hart
Toen ik opgroeide, vond er in mijn familie een gebeurtenis plaats, die mij tot op de dag van vandaag ervan overtuigt dat de ware kracht van geloven niet tot uitdrukking komt in wat voor iedereen zichtbaar of hoorbaar is, maar minstens zo vaak in authentiek handelen in stilte. En dat God Energie voor vrede bovendien niet slechts bij één groep gelovigen in het hart plant, maar bij ieder die zich daarvoor openstelt. In die tijd ging ik met mijn ouders regelmatig op bezoek bij een tante en een oom. Soms gingen we samen naar de kerk, maar het meest genoot ik van de saamhorigheid die ik ervoer in hun gezin met drie kinderen. Na een verschrikkelijk ongeluk waarbij zowel de broer van mijn tante als zijn vrouw om het leven kwamen, besloten mijn tante en oom om de kinderen van hun overleden broer en vrouw, een baby en een peuter, van de ene op de andere dag in hun eigen gezin op te nemen. Dat maakte grote indruk op mij, die in de daarop volgende jaren werd versterkt toen ik met mijn tante wel eens over de gevolgen van hun plotselinge gezinsuitbreiding sprak.

Soms klonken er stemmen dat de nalatenschap van de ouders een belangrijke motivatie voor hun keuze zou zijn geweest. Ik wist beter. Die erfenis kregen beide kinderen toen ze volwassen werden. Ik heb deze valse beschuldiging dan ook altijd weersproken. Daarnaast is hun stille handelen voor mij een overtuigend argument dat God ons niet kàn beoordelen op de naam die we onszelf als gelovige geven, maar veeleer op hoe we handelen. En vooral op dat wat we in ons hart laten bloeien.

In de eerste lezing van vandaag zegt God dat als iemand zich met een armlengte tot Hem wendt, Hij Zich met uitgespreide armen tot diegene zal wenden. En dat als iemand naar Hem toeloopt, God zal komen toe rennen. De harmonie die ik nog altijd ervaar in het gezin van mijn oom en tante, ook nu er intussen talrijke kleinkinderen bijkwamen, lijkt hiervan sterk te getuigen.

Het thema van deze interreligieuze vredesviering is het geloven met hand, tong en hart om energie voor vrede te ontwikkelen. Mohammed noemt in de openingstekst het met het hart afstand nemen van onrecht, de zwakste vorm van geloof. Uiteraard wordt vrede sneller zichtbaar als we daar in daad en woord naar handelen. Maar diezelfde daden en woorden kunnen niet tot stand komen, als we ons niet eerst bewust worden van de bron voor Vrede die God daarvoor in ons hart plantte. Aandacht geven en ruimte maken voor de aanwezige Energie voor Vrede in ons hart, leidt misschien minder snel tot zichtbare veranderingen. Maar het is wel de meest noodzakelijke voorwaarde om ons streven naar vrede vorm te geven. Ook al werd het in de openingstekst de zwakste vorm van geloof genoemd als het om het bestrijden van onrecht gaat, is geloven met ons hart tegelijkertijd de eerste en belangrijkste voorwaarde, en dus een enorm krachtige  bron van Energie voor Vrede.    

Wint het onrecht altijd?
Hoe fantastisch zou het zijn als we onrecht en de ongelijke verdeling van welvaart en winst uit aardse bronnen en menselijke arbeid daadwerkelijk zouden kunnen stoppen?
Helaas ontdekken we in de loop van ons leven vaak dat onze macht om dat te doen slechts klein en nietig is. Ook al blijven we proberen het tij te keren door het doen van goede daden of het gebruiken van onze stem, kennen we allemaal ook de donkere momenten waarin het erop lijkt dat wat we ook doen, het er uiteindelijk weinig of niets toe doet. Een druppel op een gloeiende plaat. Het bestaande onrecht lijkt altijd te winnen.

Laten we die laatste zin nog eens overdenken: ‘het onrecht lijkt altijd te winnen’. Is dat werkelijk zo? Als we het nieuws dat ons dagelijks bereikt, volgen, lijkt het daar wel vaak op. Zeker als we blijven rondrennen terwijl schokkende nieuwsberichten ons vanuit alle uithoeken bereiken, stapelt zich al snel, bewust of onbewust, een steeds grotere berg van onmacht en hopeloosheid in ons op.

Maar als we de moeite nemen om een moment stil te staan, te gaan zitten of liggen en luisteren naar wat ons hart ons influistert, zou het zomaar kunnen dat we een andere, duizend maal krachtiger energie ontdekken. Een bron die luid en duidelijk ‘NEE’ tegen onrecht zegt. Een geloof in het goede dat ons voedt. Een krachtige Bron van Energie voor Vrede die om aandacht schreeuwt.

Die aandacht kunnen we er zelf aan geven, maar we kunnen dat ook samen doen. Vandaag kunnen wij het hier samen zijn gebruiken om te ervaren hoe rijkelijk de Energie voor Vrede in onze harten huist. En elkaar aanmoedigen om die bron te voeden, door stil te zijn samen en te bidden. Zoals Jezus in de tweede lezing van vandaag Zijn leerlingen herinnerde aan de oorsprong van al het goede: het gebed. Want is het gebed niet dit: Het gedenken van God door te geloven in het goede. Zoals ook Chantal en Martine dat aan hun zoon Isaac willen doorgeven. Daarbij bijgestaan door zijn peter en meter, Thijs en Irene.

Zwak of sterk?
Een organisatie is zo sterk als haar zwakste schakel. Die waarheid hebben we vast allemaal wel eens ervaren. Hetzelfde geldt voor groepen mensen. Zoals we hier vandaag bij elkaar zijn in deze interreligieuze viering voor Vrede, zijn wij  met elkaar even sterk als onze zwakste schakel. En als dan we tot ons door laten dringen dat alle mensen die ons hier en nu omringen, hetzelfde verlangen naar Vrede in hun hart ervaren, blijkt deze ogenschijnlijk zwakste schakel, de keuze van ons hart, een enorm krachtige Energiebron te zijn. Als we ons hier en later thuis realiseren dat wij allemaal zonder twijfel afstand nemen van iedere vorm van onrecht en uitbuiting, creëren we telkens opnieuw ruimte voor Energie voor Vrede. En kunnen we onze basis om in de wereld naar een betere manier van samenleven en delen te blijven streven, voeden en laten groeien.

Soms blijkt overigens een simpel goed woord of een eenvoudige goede daad helemaal niet  zo ver weg. Zo zei profeet Mohammed eens: “Help je broeder [of zuster], of hij nu een onderdrukker of een onderdrukte is.” Toen iemand antwoordde: “Ik zou helpen als hij onderdrukt werd, maar hoe kan ik helpen als het een onderdrukker is?”, zei hij: “Houd hem tegen wanneer hij onderdrukt. Dat is hulp.”

Hoe vaak krijgen we in ons dagelijkse leven niet de kans om bijvoorbeeld onze kinderen, familie, vrienden, buren of kennissen op een blinde vlek te wijzen, die mogelijk tot onrecht kan leiden, als zij ons over een voornemen vertellen? Hoe vaak moedigen ouders hun kinderen niet aan om hun speelgoed of iets lekkers met andere kinderen te delen? Zo maar twee voorbeelden die rechtstreeks voortkomen uit die zogenaamde ‘zwakste vorm van geloof’, het geloof met het hart. Het geloof dat feitelijk de Bron voor alle energie voor vrede is.

Laten we deze overdenking daarom afsluiten door een kort moment van stilte om met elkaar te ervaren hoe we hier samen een krachtige bron van Energie voor Vrede vormen. En God daar dankbaar voor zijn.

Nodiging

Hier in de Duif heten we altijd iedereen welkom om te breken en te delen aan deze tafel. Het is ons wekelijks geliefde ritueel. We delen omdat Jezus ons dat gevraagd heeft. We delen omdat we beseffen dat we gebroken worden door het leven, en we delen omdat we datzelfde leven willen breken voor elkaar en willen delen met elkaar.

Deze uitnodiging voor iedereen, ongeacht afkomst, geaardheid of overtuigingen, willen we vandaag uitbreiden. We willen het leven ook delen met onze broeders en zusters die een andere religie aanhangen. We hebben geluisterd naar Ceylan en delen met haar ons gezamenlijke  geloof in een God die de Bron van Energie en Vrede in ons allen is. We delen het geloof in goed doen aan elkaar. We delen ons geloof dat God naar ons toe komt rennen als wij stapjes zetten in haar of zijn richting.

Iedere zondag delen we brood in de vorm van matzes en delen we wijn, een beker om de matze in te dopen. Lang geleden al zijn wij in deze gemeenschap afgestapt van de letterlijke betekenis van brood en wijn als lichaam en bloed van Christus. Nu willen wij nog een stapje verder gaan. Het gaat niet om brood of wijn als symbool – het brood en de wijn zijn niet heilig – het gaat ons om het breken en delen van ons leven.
Omdat wijn in de islamitische traditie niet geschikt is als religieus symbool, en we vandaag met Ceylan delen in de christelijke en islamitische traditie, hebben we de wijn vervangen door water.

Water is basaal voor ieder levend wezen. Wij bestaan uit water, wij leven van water. Wij hebben zo even Isaac met water gedoopt. En sprak Jezus niet:  “Het water dat ik geef, zal een bron worden waaruit water opwelt dat eeuwig leven geeft.” Brood is een basisvoedsel voor het grootste deel van de mensheid. Brood en water delen samen betekent dat je de basis van het leven en de bron voor eeuwige vrede met elkaar wilt delen.

Daarom voor vandaag: we delen brood en we delen water, in navolging van iedereen die ons heilig is. We delen brood en water om ons te sterken in onze zoektocht naar elkaar.

Zegenbede

Diana:
Dan zijn we aangekomen aan het eind van deze viering.
We gaan huiswaarts, gesterkt door de Bron van Energie en Vrede die in ons allen leeft,
of deze nu beschreven is in de Koran of in de Bijbel, zij toont zich in ons.
Laten we om de zegen vragen.

Ceylan:
O God, geef licht in ons hart,
en licht in onze ziel,
licht op onze tong,
licht in onze ogen
en licht in onze oren
geef licht in onze rechter-,
en licht in onze linkerhand.
Licht achter ons en licht voor ons,
licht boven ons en licht onder ons,
geef ons licht in onze vezels,
en licht in ons vlees,
licht in ons bloed,
licht in ons haar,
en licht in onze huid.
God, geef ons licht,
versterk ons licht,
maak ons tot licht!

Archief alle overwegingen 2011 en voorgaande jaren | Archief overwegingen 2012

FV/RG 2012-10-30 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl