Bijdrage: Hans Ernens
zondag 23 september 2012

Voorganger: Hans Ernens
Lector: Marjan van der Meer

Thema: Waardering

Eerste lezing: Een waardevolle les
Tweede lezing: Spreuken 28, 19-23

“ ... Waardering vormt ons,
bewust of onbewust.
Je ziel zal dansen
op de waardevolle ritmes in jouw leven ...”

Inleiding

Toen ik Marian uitnodigde met mij voor te gaan, wat zij hartelijk accepteerde, vroeg ze uiteraard naar mijn thema. Waardering gaf ik aan.
Haar spontane reactie was, “mooi onderwerp, maar kan ook heel gevoelig liggen”.
Daar heeft ze gelijk in.
Hoe wil je dit thema gaan gebruiken in de Duif? Waardering kan op zoveel manieren belicht worden, omdat we in principe er allemaal behoefte aan hebben, (uitzonderingen daar gelaten) maar het geven ervan bijzonder lastig is voor sommigen.
Hoe waarderen wij moeder Aarde en onze natuur, ons eigen lichaam en onze gezondheid?
Waarderen wij onze God en ons geloof?
Waardering is zeel veelomvattend en daardoor misschien ook gelijk de valkuil van het thema, het is veelomvattend.
Ook in de Bijbel vind je waardering vaak terug en op diverse manieren belicht.

Waardering is iets wat zeker ook hier speelt in de Duif.
Bijvoorbeeld onze waardering voor het prachtige gebouw, ons samenzijn, de teksten en liederen.
Dit alles geeft een vorm van waarde aan ons bestaan en onze zondagen.

Maar ook soms een gebrek aan waardering kan discussies oproepen in onze gemeenschap of daar buiten.
Dat is niet erg, zolang men elkaar wel blijft respecteren als mens.
Ook dat is dan soms lastig.
Maar iedereen heeft soms waardering nodig, om verder te kunnen, om je gedragen  te voelen door iemand of door anderen, door je goed te voelen, door je waardevol te voelen in de meest pure vorm die er kan zijn.

Zo puur ook zoals God ons geschapen heeft in den beginne.

Eerste lezing  Een waardevolle les

Een vader van een welgestelde familie nam zijn zoon op een dag mee voor een reis over het platteland om zijn zoon te laten zien hoe rijk ze waren en hoe arm andere mensen kunnen zijn. De man en zijn zoon verbleven een paar dagen op een boerderij van een familie die met moeite rond kon komen.
Toen vader en zoon na een paar dagen weer terugreden naar hun landgoed, vroeg de vader aan zijn zoon wat hij van de afgelopen dagen vond.
"Ik vond het geweldig, vader", zei de zoon. "Heb je nu ontdekt hoe arm mensen kunnen zijn?" vroeg de vader. "Ja, ik heb veel geleerd", antwoordde de zoon. "Ik zag dat zij vier honden hebben, terwijl wij er maar een hebben. Ik zag dat zij een beekje hebben dat doorloopt tot het eind van de wereld terwijl wij een vijver hebben die maar tot halverwege de oprit komt. Wij gebruiken lantaarns, terwijl zij iedere nacht naar de sterren kunnen kijken en ons landgoed loopt maar tot aan de weg, terwijl zij de wereld tot aan de horizon hebben. Wij hebben bedienden die voor ons zorgen, terwijl zij voor anderen zorgen. Wij hebben muren om ons landgoed staan om ons te beschermen, terwijl zij vrienden hebben om hen te beschermen."
De vader zweeg verbijsterd en toen sprak zijn zoon: "Dank u vader dat u mij hebt laten zien hoe arm wij eigenlijk zijn en hoe waardevol deze familie leeft..

Overweging
Waar denken we nu precies aan bij waardering?
De vertaling van waardering brengt je al direct naar een golf van definities en synoniemen zoals:
Aanzien, Achting, Bijval, Dunk, Eerbied, Eerbiediging, Erkenning, Goedkeuring, Respect, Toejuiching, Dankbaarheid en Complimenten.

Is dit dan inderdaag zo,n lastig thema? Of misschien zelfs wat hoogmoedig?
Moet ik niet oppassen om als een soort Goeroe over te komen die graag wil dat we elkaar allemaal aardig en lief vinden en vol lof over elkaar moeten zijn?
Nee natuurlijk niet, maar waardering gaat natuurlijk niet alleen maar over schouderklopjes en complimentjes.

Want oprechte waardering, erkenning, dankbaarheid, waardevolle feedback, dat is nogal wat in onze tijd.
Doe inderdaad maar liever gewoon of prijs iemand rijk met een flauw grapje, das wat makkelijker, of zeg gewoon niets, das heel veilig.
Mensen uiten zich minder snel en behalve dan bv een Thea of Helma die je nog steeds doodknuffelen als je hen ziet, trekken we ons liever terug in onze schulp als het om emoties zoals waardering , eerbied of erkenning gaat.
Mensen voelen zich soms ongemakkelijk met waardering, zijn het misschien niet gewend te krijgen en kunnen het daarom misschien minder makkelijk geven.
Misschien heb je dit vanuit huis meegekregen en zit dit soms diepgeworteld.
Je bent gewoon wat onhandig met emoties, dus ook waarderen en gewaardeerd worden.

Dat simpele knipoogje of aai over je bol, die spontane glimlach- versus je assessment, beoordelingen, analyses en evaluaties die je beter kunt handelen- maakt je misschien onzeker. Wat wil hij of zij van me?

We zijn zo enorm progressief en vooruitstrevend, de taboes sneuvelen met de dag, maar blijven vaak afwachtend en voorzichtig in onze uitingen.
We willen wel, maar durven niet zo goed meer.
Want voor durven waarderen of gewaardeerd worden moet je je kwetsbaar kunnen opstellen, kunnen ontvangen of geven.

Waardering behelst ook onze waarden en normen, en die zijn heden ten dage ook vaak punt van discussie.
Het respect, beleefdheid en een vriendelijk woord is bijna iets opvallends tegenwoordig.
Misschien iets minder in een klein dorp waar iedereen elkaar beter kent, maar als ik in Amsterdam naar de sportschool ga en roep luidkeels “Goedenavond” als ik binnenkom, staan er toch een aantal je raar aan te kijken.
Roep je vervolgens ook nog eens vriendelijk “hallo allemaal” als je de mannen kleedkamer binnenloopt, trekken ze sneller hun handdoekje om hun middel.

Vriendelijkheid is bijna iets uitzonderlijks geworden, dus hoe kun je dit dan wel blijven geven aan een ander?
We zijn meer gewend aan nukkige mensen ,s morgens in de trein of een middelvinger omhoog in de file.
Ouderen onder ons, weten dat dit vroeger anders was.
OK, je kon toen niet naar een gaybar, je kon niet als vrouw piloot worden, je moest naar de kerk of je nu wilde of niet. Er mocht meer niet dan wel.
Maar in de context van deze tijd waren er toch meer waarden en normen.
Dus dan toch “die goede oude tijd”, de saamhorigheid en respect voor elkaar en de volle kerken?

Waardering is dus een thema wat ons mensen dagelijks bezighoudt, bewust of onbewust. Kijk eens naar je baan, je familie, je vrienden enz.
Hoe word jij gewaardeerd en hoe waardeer jij je leefomgeving?
Bepaalt dit niet in grote mate het geluk en blijmoedigheid in ons leven?

De bekende lichaamstaaldeskundige Frank van Marwijk en waarderingsexpert Hans Poortvliet hebben samen een uniek en prachtig vormgegeven boek geschreven over een van de meest onderschatte aspecten van de menselijke psychologie; waardering.
Het boek komt 25 sep uit en heeft als titel “het groot complimentenboek” en waarom zijn we er zo zuinig mee omgaan.

Kunnen jullie je voorstellen? Een handig boek om beter complimenten te kunnen geven en ontvangen! Menig van ons zal nu een wenkbrauw optrekken.
Ook al heb ik het boek nog niet gelezen, in het inkijkexemplaar van dit boek op internet zie je al snel een paar aardige stellingen.

“Waarom is waardering geven toch zo moeilijk”
“Van afbrandcultuur naar complimentencultuur”

Om met de laatste stelling maar eens te beginnen, de afbrandcultuur is iets wat we de laatste jaren steeds stelliger ondervinden.
Lekker recht voor z,n raap zeggen wat je er van vind!
Kerkgangers zijn saai, ambtenaren zijn lui, Zuid Europeanen corrupt, de Paus is belachelijk en Amsterdammers brutaal. Nou ja dat laatste klopt ook en vinden wij dan wel weer leuk!  Maar we kijken niet meer op over toenemende grofheid, beledigingen, bedreigingen en geweld. Misschien iets meer hier in Amsterdam of grote steden zou je denken?
Een maand geleden was ik aan het fietsen met een vriend door Friesland. In een prachtig natuurgebied was er een uitkijkpost waar we even stopten.
Een adembenemend uitzicht en al genietend las ik opeens een tekst die in het hout van de uitkijkpost stond gekerft:
“ Ons Friesland alleen voor blanken”

Tja, ach, puber kattekwaad denken we dan maar.
Vrijheid van meningsuiting misschien?
Voor mij meer een voorbeeld van onze afbrandcultuur, weg mijn waardering en ikzelf ook.

We zouden dus naar meer naar een complimenten cultuur moeten met meer waardering. Zou dat direct iets uitmaken?
Stel er was op diezelfde uitkijkpost in de natuur geschreven
“Geniet U ook zo van Friesland”?
Dan had ik direct geglimlacht en was ik er waarschijnlijk toch wat langer blijven staan. Waardering wat dus direct effect heeft.

De Bijbel staat ook vol met woorden als waardering, respect, eerbied, dankbaarheid  e.d. Zoals in bijvoorbeeld

2 Makkabeeën 2/27:
Zoals iemand die een feestmaal bereidt veel moeite zal moeten doen wil hij het al zijn gasten naar de zin maken. De dankbaarheid die ons van vele kanten ten deel zal vallen, vergoedt echter bij voorbaat de inspanning die het heeft gekost.

Een mooi en simpel voorbeeld uit Makkabeeën, Door zich vooraf te verheugen op alle waardering,  wordt een uitgebreid feestmaal met plezier bereid.
En daar doen we het toch ook voor? Ga jij 4 uur staan koken voor 8 man voor jezelf en interesseert het je geen bal wat de ander er van vind?

Echter in spreuken lazen we: “Wie een ander terechtwijst, zal uiteindelijk waardering krijgen, meer dan iemand die een ander vleit”.
Dat laatste moet je dan wel heel voorzichtig omkleden, iemand terecht wijzen en daardoor waardering krijgen zal hier in ons Westen niet zo snel voorkomen, anders dan bv in Indonesie waar omschouwers een vervelend kind van een ander zomaar een standje kunnen geven tot volle waardering van de ouders.

De normen en waarden in ons leven zijn nog steeds per individu heel belangrijk denk ik en hebben we zeker waardering voor al het goede wat ons kan en mag overkomen, ook al zijn alle gebeurtenissen niet altijd even vrolijk.
We uiten en delen het alleen niet meer zo snel en dat is jammer.

Waardering,  hoe belangrijk is het voor je? Durf jij dit te uiten en... ben je ontvankelijk voor waardering? Verrijkt het jouw leven?

Indien je ernstig ziek bent, wat kun je dan nog waarderen, waar ben je dan nog dankbaar voor?
Niet voor de ziekte die je ongevraagd hebt gekregen, maar misschien wel voor alle hulp, steun en liefde juist vanuit de onverwachte  hoek.
Heb je dan ook nog de kracht  jouw God of geloof te erkennen in die situatie?
Of was het juist jouw God wiens liefde en steun je intenser hebt beleefd?

Tijdens de liturgie waren de meningen ook verschillend.
Een iemand zei dat waardering haar niet direct beter zou doen voelen en dat je waardering nooit zou mogen verwachten, zodoende raak je ook niet zo gauw teleurgesteld.  Anderen vonden juist wel dat waardering je kan opfleuren, je beter kan doen voelen als mens.

En jullie?
Hoe leeft waardering bij jullie?
Waarderen jullie je leven, je spullen, de mensen om je heen, je familie, je geluk, je geloof?
En durf jij die waardering ook te uiten aan je medemens, man, vrouw, medewerker, kind, of aan God?
Bid je ook uit waardering voor alles wat wel goed gaat in je leven, of toch wat vaker als het wat minder gaat?
Of is alles soms niet een beetje te vanzelfsprekend geworden;
Je partner die altijd klaar staat, je auto met airco, je meerdere vakanties en zomaar even een nieuw leven beginnen ergens.
Hoe haal je de waardering uit het leven als je ziek bent, je bijstandmoeder bent met 3 kinderen, je toevallig in Noord Korea woont of als homo in Soedan?

En toch denk ik dat ook deze mensen waardering nodig hebben, zelfs  in hun eigen miserabele omgeving. Waardering voor hun kookkunst, liefde als ouder, bewondering voor hun zangtalent, dankbaarheid voor hun inzet.
Denk aan het verhaal van de rijke vader en zoon die een paar dagen bij zeer arme mensen verbleven.

Waardering is voor ons allemaal en begint bij erkenning van jezelf.
Proberen te waarderen wie je bent en wat je kan.
De waarde van jou als mens is net zo belangrijk als van ieder ander mens.
Als je dat  beseft en je openstelt voor de ander, je gaat voor een cultuur van waardering  in plaats van kritiek, je je dierbare eens spontaan een zoen geeft of een bloemetje, je je collega eens prijst, of als je niet zo van de woorden bent, een schouderklopje, een knipoog en wat te denken van een glimlach.

Een glimlach naar een geliefde, een glimlach naar de hemel.
Ja, waarom lach je gewoon niet eens spontaan naar Hem.
Je hoeft niet altijd iets te zeggen.

Wij stellen ons geloof centraal hier in de Duif of zijn zoekend naar onze eigen vorm.
Wij bidden,  loven onze God, waarderen zijn wijsheid in de Bijbel en putten kracht uit zijn oneindig geduld met ons.
Hier stellen we ons voor open, iedere zondag weer.
Ten opzichte van onze medemens is dit vaak veel moeilijker.

Stel je eens een dag voor dat iedereen oprecht iets aardigs tegen je zegt, naar je glimlacht of een knipoog geeft.
Hoe zou jij je ,s avonds voelen als je in bed stapt?
En wat zou je met die positieve energie doen? Je kunt het antwoord raden.

Waardering vormt ons, bewust of onbewust.
Je ziel zal dansen op de waardevolle ritmes in jouw leven.

De foto voorop het boekje zijn inderdaad Rui en ik.
De waardering is alom aanwezig.
Voor elkaar, voor het mooie moment, de prachtige natuur, de stilte en de tastbaarheid van het zijn.

Non verbale erkenning.
Een mooi plaatje voor wie het durft te waarderen.

Amen.

Archief alle overwegingen 2011 en voorgaande jaren | Archief overwegingen 2012

FV/RG 2012-10-30 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl