Bijdrage Bert van der Meer
zondag 21 oktober 2012

Voorganger: Bert van der Meer
Lector: Dorien Eldering
Thema: Leiderschap

Eerste lezing: Judith 8: 4-20, 32-34
Tweede lezing: Marcus 10: 32-45

“ ... Eerst geven. Daar gaat het om.
Vraag je af wat jij kunt bijdragen,
vanuit de talenten die jou gegeven zijn.
En wees dan niet bescheiden ...”

Welkom en inleiding
Duizend zonsondergangen delen met hem. Dat is een mooi voornemen.
Brothers and Sisters,
Al weken kijk ik uit naar het moment dat ik kan beginnen met 'Brothers and Sisters' en vandaag is het zover! Een Gospelviering, met leadzangers, muzikanten en een koor. Welkom!
Welkom als je hier voor het eerst bent, als supporter van onze muzikanten, ons Ad Hoc Gospelkoor of anderszins nieuwsgierig. Welkom als je hier per ongeluk verzeild bent geraakt. En welkom aan iedereen die gewend is hier te komen in onze vertrouwde Duif. Zonder Duifkoor, zonder Irina en zonder Henk. En met Rachel en Astrid die samen al eerder als Sisters hebben gezongen, Hans van 't Schip, ervaren Gospelzanger, achter de vleugel en Frank van IJperen aan de bas. En welkom Ad Hoc Gospelkoor. Ik wilde graag een Gospelkoor en mensen, kijk eens goed! U ziet omgedoopte Duiven en een aantal enthousiaste zangers die zich voor vandaag bij ons hebben aangesloten. Welkom!
Dorien en ik gaan voor in een bijzondere viering. Het viel me op hoeveel mensen er in de voorbereiding enthousiast werden als ik vertelde over de Gospelviering. Dorien zei dat dat komt omdat mensen Gospel associeren met blijheid. Dat wens ik ons allemaal, de blijheid!
Voor mij betekent Gospel niet alleen dat, maar ook: beleving. We kennen allemaal wel de beelden van grote groepen gekleurde mensen in lange jurken die meerstemmig zingen en swingen, hun hele lijf doet mee met het lied, waardoor het een grotere intensiteit krijgt. Natuurlijk moet je de tekst eerst geloven voordat je het die lading kunt geven. En dan geef je je helemaal, met ziel en zaligheid, in het lied.
We lezen vandaag uit Judith, een knappe weduwe die bestuurders van een belegerde stad terechtwijst. En uit Marcus, daar gaat het om het verschil tussen een leidende positie hebben en een leider zijn. Je voelt hem al aankomen: het gaat niet om de positie, maar om het tonen van leiderschap.
Daarom gaat het vandaag ook over leiderschap. Hoe doe je dat en hoe doe je dat niet. In een omlijsting van muziek met beleving. Ik ben dankbaar dat ik daarin voor jullie voor mag gaan.
Voordat we gaan lezen van Judith staan we een ogenblik stil bij onszelf om ons hart te openen. In de Duif zijn we gewend om 'de Eeuwige' te gebruiken om de Eeuwige kracht aan te geven waaruit we voortkomen. In sommige teksten, zoals deze, staat 'Heer' en dat is daarmee synoniem. Als dat beter past voor jou, mag je daar ook 'Eeuwige' bidden.

Overweging
Dienend leiderschap is wat Jezus zijn leerlingen voorhoudt. Leiderschap gaat niet over macht, zelfs niet over lijfsbehoud, maar om te dienen. Als je de belangrijkste wilt zijn zul je de anderen moeten dienen.
Dat klinkt alsof je anderen ter wille moet zijn, bijna jezelf weggeven, maar dat wordt volgens mij niet bedoeld. Ik moest aan twee parallellen met dienend leiderschap denken in de wereld van vandaag:

1. filosoof Zig Ziglar: als je succesvol wilt zijn, zul je zoveel mensen moeten helpen als je kunt om succesvol te worden
2. Teach First. Dat is een programma waarin afgestudeerden eerst twee jaar voor de klas staan voordat ze hun carriere vervolgen. Het idee is dat de afgestudeerde daar beter van wordt, hij leert immers hoe het is om stof geinspireerd over te brengen, te presenteren, te investeren in mensen. De leerlingen en scholen en universiteiten waar ze lesgeven zijn sociaal achtergesteld en krijgen zo goede docenten. De gedachte is dat je de cirkel moet doorbreken van slecht onderwijs, slechte banen, slecht leven.
   
   Ik las dat Brett Wigdortz, de initiatiefnemer van Teach First 10 jaar geleden, afgelopen donderdag een prijs heeft gekregen voor zijn werk. Hij is Charity Principal of the Year.

Dienend leiderschap is dus aanwezig in de wereld van nu en is zo gek nog niet.
Opvallend vind ik ook dat Jezus niet zegt "wie leider wil zijn" maar "wie van jullie de belangrijkste wil zijn" en dat is niet altijd degene die de positie van de leider heeft.
In Edam zing ik bij een projekt-Matthaus koor en voor dat koor staat een dirigent, een goede inspirerende dirigent. En toch is hij niet de belangrijkste in die organisatie. Dat is ook niet het bestuur van de Stichting. Dat is iemand die ervoor zorgt dat alle audities en repetities tiptop georganiseerd zijn en na de generale er eten en gezelligheid is voor 100 man (orkest en koor) zodat iedereen zich zo welkom voelt dat ze het volgend jaar weer komen. En hun best doen een bijdrage te leveren.
Eerst geven. Daar gaat het om. Vraag je af wat jij kunt bijdragen, vanuit de talenten die jou gegeven zijn. En wees dan niet bescheiden.

Judith dacht na over wat zij aan haar volk te geven had. Zij was een weduwe, weliswaar rijk en knap maar toch, een vrouw, een weduwe, onaanzienlijk. En toch sprak ze de bestuurders van de stad bestraffend toe. Terwijl die het niet eens zo slecht deden. De waterputten waren namelijk bezet door de legermacht van Holofernes (120.000 man) dus ze hadden dorst en het volk was radeloos. Het stadsbestuur had gezegd dat ze nog 5 dagen zouden wachten. En misschien was dat niet zo slim. Want is wachten het beste dat in hun talenten besloten lag om hun volk te bevrijden?
Judith besloot niet te wachten en smeedde een plan. Een plan dat van haar list en bedrog verlangt en bepaald niet zonder gevaar voor haarzelf is. Wie is zij anders dan een vrouw, een weduwe, onaanzienlijk.
De afloop van het verhaal vertel ik je graag na afloop van de dienst *[zie hieronder].
Wat wil je zijn? Wil je een belangrijke positie hebben, of belangrijk zijn? Wil je een leidinggevende positie hebben of leiding geven? En hoe doe je dat dan?
Ik heb al gezegd dat je eerst moet geven. Jezelf geven. Daarom past dit zo mooi in deze Gospelviering. In de gospelliederen geef je ook jezelf, je gelooft in de tekst, spreekt, zingt hem uit en je hele lijf doet mee.

Laten we leiding geven eerst eens bekijken voor jezelf.
Op welke manier geef jij aan jezelf leiding? Weet je waarin je goed bent? In welke situaties of beroepen? En wat doe je om in die situaties of beroepen terecht te komen?
Waar ben je enthousiast over? Waar word je blij van? Als je dat weet, dan ben je dichtbij. Want als jij enthousiasme en blijdschap uitstraalt, kun je dat overdragen aan anderen. En daarmee nodig je hen uit om ook hun talenten te tonen. Kijk eens naar de voorkant van het boekje. Fred heeft een prachtige plaat gemaakt waar ik zoveel mee kan. Kijk eens naar de mensen, ze hebben hun handen omhoog, ze staan te dansen. En je ziet hun schaduw, ze staan dus in het licht. Ze tonen zichzelf. En ze tonen zich allemaal in hun eigen kleur, met hun eigen talenten.
Hoe is dat met jou? Toon jij jezelf? Of zit je soms achter een masker van vormelijkheid, doen wat je denkt wat er van je verwacht wordt. Hoe is dat in je werk? Heb je al jaren hetzelfde werk, ben je net gestart in een nieuwe baan of werk je voor jezelf? Sta je jezelf toe je talent te tonen? En genoeg is dan niet genoeg. De wereld heeft er recht op jouw talent te kennen, dus toon het, zoveel als je kunt.

In de Harry Potter, de tovenaarsjongen, komt de verplichting om je talent te tonen ook naar voren. In deel zes is Harry met zijn vrienden op zoek naar de gruzelementen, de delen van de verdorven ziel van Voldemort. Die zijn moeilijk te vinden en meer dan eens keert Harry onverrichterzake terug bij Perkamentus, de hoofdmeester, die hem die opdracht heeft gegeven. En steeds zegt Perkamentus "Harry, weet je zeker dat je alles hebt gedaan wat in je vermogen ligt om de gruzelementen te vinden?" en dan weet Harry dat hij nog verder moet zoeken, omdat hij het talent heeft om ze te vinden.

Hoe is het met jouw hobbies, wat je doet in je vrije tijd? Ben je daar helemaal in je element? Ik vind het geweldig om te kijken naar iemand die gepassioneerd is in zijn werk of hobbies. Zo zag ik eens een bakker die besloot te gaan werken met frans meel, franse gist en houtgestookte ovens om echt Frans stokbrood te maken. Zo'n brood rijst in een hete oven  en de korst springt open. Vlak voordat het deeg in de oven gaat maakt de bakker daarom een tekening op de rug van het brood, waarmee hij het  proces van openbarsten een beetje stuurt. "De handtekening van de bakker" noemde hij dat.

Hoe is het met de talenten van je partner, je kinderen, je goede vrienden? Tonen die zichzelf? kun je ze uitnodigen om meer zichzelf te zijn bij jou, gewoon, omdat je ze lief hebt? Kun je ze bevestigen en bemoedigen zodat ze bij jou een vrijplaats vinden voor het tonen van zichzelf? Zodat ze steeds meer van zichzelf tonen, zich met al hun kleuren aan je tonen? Durf je uit te spreken: "ik geloof in jou" ?

Het is met jouw talenten net als met de Gospels: Eerst moet je erin geloven, dan kun je ze uitspreken, uitzingen en uiteindelijk met je hele lijf meegaan, dan leef je je talenten. Dat wens ik ons toe.

---------
* [Judith – de rest van het verhaal]
Judith legt haar rouwkleren af, nam een bad, smeerde zich in met zalfolie, maakt zich op als in haar mooiste dagen en gaat met haar slavin naar buiten, doet zich voor als een informante, die Holofernes, de opperbbevelhebber, inlichtingen kan verschaffen en komt zo, omgeven door honderd mannen, bij de tent van Holofernes. Hij is zeer onder de indruk van haar, zowel haar wijsheid als haar uiterlijk en ze krijgt een eigen tent en het privilege om 's-nachts het kamp te verlaten en zich te wassen en te bidden tot haar God. Zo gaat het 3 dagen lang. Op de vierde dag laat Holofernes een feestmaal aanrichten en nodigt Judith uit om mee te feesten. Holofernes is zo van haar onder de indruk dat hij haar begeert en hij drinkt teveel. Als het feest is afgelopen sluit de dienaar van Holofernes de tent van buiten af en laat Judit en Holofernes daar achter. Terwijl Holofernes stomdronken ligt te slapen, bidt Judit tot God om kracht, pakt het zwaard van Holofernes, grijpt zijn hoofd bij de haren beet en hakt in twee hauwen zijn hoofd af. Ze laat haar kamenierster de tent van buitenaf openmaken en verlaat het kamp als om de bidden en te baden als alle dagen, alleen gaat met het hoofd van Holofernes nu in een mandje mee.

Nodiging
Vandaag, hier in de Duif, delen wij elke zondag brood en wijn met elkaar, ter nagedachtenis aan hem en als teken van ons verbond met elkaar. Elkaar betekent iedereen, niemand uitgezonderd, jij bent welkom. En ik geloof in jou. Kom dan, want alles is gereed.

Zegenbede
De Eeuwige is vóór je om u de juiste weg te wijzen.
Hij is achter je om je de armen te sluiten en om je te beschermen tegen gevaar.
Hij is onder je om je op te vangen wanneer je dreigt te vallen.
Hij is in je om je te troosten als je verdriet hebt.
Hij omgeeft je als een beschermende muur, wanneer anderen over je heen vallen.
Hij is boven je om je te zegenen.
Zo zegene je de Eeuwige, vandaag en alle dagen van je leven

Archief alle overwegingen 2011 en voorgaande jaren | Archief overwegingen 2012

FV/RG 2012-10-30 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl