BBN / Basisbeweging Nederland

BBN :

Wat is Solidariteit anno 2004?

Thema op de Raadsvergadering van de Basis Beweging Nederland van 9-10-2004.

Eerste spreker: Dette van den Boogaard, voorzitter BBN:

Solidariteit anno 2004

Wat is solidariteit? Het woordenboek geeft als definitie: Het bewustzijn van saamhorigheid en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen .

Mijn uitleg hiervan is: het bewustzijn dat je samen bent, samen ergens voor staat, samen ergens voor gaat en dan de bereidheid daar de consequenties van te dragen.

In de jaren 50 is de sociale wetgeving verder van de grond getild. De AOW, de WW, de WAO, Bijstand en Ziekenfonds werden verbeterd of in het leven geroepen. Allemaal regels/wetten die berusten op solidariteitsprincipe van de Nederlandse bevolking en dus hun saamhorigheid uitstralend. De huidige mensen die werken, betalen voor diegene die AOW, WAO, WW enz krijgen. De premie, die je nu betaald, wordt ook nu uitgegeven aan degene die het nu nodig hebben. De gehele Nederlandse bevolking, dus de maatschappij, heeft daarmee haar verantwoordelijkheid genomen ten opzichten van hen die het nodig hebben, de zwakkere in de samenleving. De Nederlandse samenleving heeft altijd haar verantwoordelijkheid genomen ten aanzien van vervoer voor iedereen, het kunnen wonen door iedereen, het kunnen krijgen van medische verzorging, scholing van onze kinderen en noem maar op.

Kijken we naar onze buren in Duitsland, dan betaalt de staatskas aan iedereen die 65 jaar of ouder is 70% van zijn laatst verdiende loon als pensioen. De werkenden betalen belasting en de staatskas betaalt de ouderen. Maar de belastingdruk is hoog. De sterkste schouders dragen daar de zwaarste lasten. Dit alles blijkt goed te gaan, zolang de economie goed gaat en de welvaart hoog is. Voordeel van dit solidariteitsbeginsel is, dat je als betrokkene geen beroep hoeft te doen op individuen om te kunnen blijven leven. Je hebt recht op een uitkering, je hebt recht op zorg en dat recht betaalt de staat, je hebt recht op een volwaardig burgerschap en gelijke kansen en behandeling voor iedereen.

De Rijksoverheid heeft pas aangekondigd dat het anders moet in Nederland. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning is in aantocht. Een wet die het recht op zorg en voorzieningen, dus het recht op volwaardig burgerschap los laat en dat afhankelijk maakt van de inzicht en de verantwoordelijkheidsgevoel van lokale overheden, je buren, kennissen en familie. Kortom de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de WMO, is zeker niet gebaseerd op de solidariteitsprincipes. Het is nog wel geen wet, maar de regering is er wel druk mee bezig om hier wet van te maken. Ook nadat de kamer 366 schriftelijke vragen heeft gesteld, geeft de staatssecretaris niet toe en houdt vast aan de opgestuurde contourennota van april 2004. Hiermee riskeert ze een confrontatie met de Vereniging Nederlandse Gemeenten en andere adviesorganen, waaronder vakbonden, Gehandicaptenraad, Vrouwenraden en de Laiancie. Al dit soort verenigingen en adviesorganen oordelen zeer negatief over de voorliggende nota. Als het aan de regering ligt, wordt het gewoon wet zonder er veel in te wijzigen. Een somber uitzicht, donkere wolken boven de zwakkere in onze samenleving.

De huidige regering heeft het steeds vaker over de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Of te wel, je moet eerst zelf een oplossing zoeken en regelen alvorens je bij de overheid kan/mag aankloppen. Zo is het de bedoeling dat mensen langer in hun thuissituatie blijven wonen om op die manier de verzorgingshuizen en verpleeghuizen te kunnen ontlasten en daarop te bezuinigen. Maar de overheid zegt er niet bij hoe dit alles geregeld dient te worden.

In de toekomst kan dus het gebeuren, dat je buurvrouw je vraagt om voortaan ook haar vuilnisbak buiten te willen zetten. Daar ga je natuurlijk op in, maar het blijft niet bij de vuilnisbak. Het wordt ook 3x in de week een potje voor haar koken, met haar haar wekelijkse boodschappen halen, haar naar de dokter brengen, haar wassen en zelfs op haar passen als zij aan het dementeren is. Mag of kan je dit weigeren? Kan je het over je hart verkrijgen om op vakantie te gaan als je weet dat je buurvrouw dan de hele week niet eet, omdat jij niet voor haar kookt?

De vragen hierbij zijn:

• Wanneer is het punt dat je mag afhaken en niet meer voor de buurvrouw wil zorgen?
• Mag de buurvrouw zo'n claim op jouw leven leggen?
• Mag jij als zwakkere van de samenleving dit beroep doen op je buren?

Voor alle duidelijkheid, het blijft niet bij 1 buur. De overheid spreekt over buren als zijnde die zes gezinnen die zowel links, als rechts, als onder je of boven je, of voor je of achter je wonen. Dus een straal van zes gezinnen om je heen, vallen allemaal verplicht onder de buren van de zwakkere. In het ergste geval kan het dus voorkomen, denk daarbij aan b.v. een flatgebouw, dat als je in het midden woont je zes hulpbehoevende buren boven je hebt wonen, zes onder je en zes links en rechts van je. Kortom 24 mensen die allemaal beroep moeten gaan doen op jouw verantwoordelijkheidsgevoel, of te wel op jouw solidariteitsgevoel.

Maar waar blijf jij dan, als mens? Mens met een eigen behoefte, een eigen levensstijl en misschien wel een behoefte om lekker alleen te zijn. Welke rechten heb je dan nog als gedwongen hulpverlener? Hulpverlener van een onbekende buur? Hoeveel tijd mag je dan voor jezelf nemen naast je betaalde baan? Word je dan geen schuldgevoel opgelegd als je de buren weigert te helpen omdat je het belangrijk vindt om 2x in de week te gaan zwemmen, 2x in de week te gaan fietsen en dus weinig tijd over hebt voor andere dingen. Wat doe je als je heerlijke peen en uien hebt klaargemaakt, naar je buurvrouw gaat en deze zegt dat zij dat echt niet lust. Zeg je dan: “Je eet wat de pot schaft” of ga je een andere potje klaar maken?

Wat doe je als je zelf niet lekker in je vel zit? Zeg je dan: Jammer buurvrouw vandaag moet je het maar zonder mij stellen? Wetende dat de buurvrouw dan niet uit bed kan komen?”

Maar wat doe je als je eigen broer of zus plots op de stoep staat met de vraag of ze voortaan bij jou mogen komen wonen, omdat ze een auto-ongeluk heeft gehad en niet voor zichzelf kan zorgen? Je hebt al zes buren waar je voor zorgt, dan ook nog je eigen familie? Zus, broer of ouders? Haal je je familie in huis om ze te verzorgen? Dat is wel hetgeen waar de Rijksoverheid vanuit gaat. Iedereen moet zijn eigen verantwoordelijkheid nemen.

Je kan het ook weigeren, maar dan moet je dat wel zwart op wit verklaren zodat de andere daarmee naar de gemeente kan en daar de hulpvraag neerleggen. Maar dan sta je wel bij de gemeente als asociaal te boek. Wil je dat?

Als je dit niet wil moet je verhuizen naar een hutje op de hei, maar dan nog heb je zes buren. Iedereen in Nederland krijgt hier mee te maken. Er aan ontkomen kan bijna niet als de regering zijn gang kan blijven gaan.

Er moeten maatschappelijke discussies hierover starten. Landelijk maar ook plaatselijk. Zo hier en daar hoor je hem al beginnen. Maar nog niet genoeg.

Het is van groot belang dat landelijke organisaties zich publiekelijk uitlaten over de WMO, dus ook de kerken en basisgemeenten. Desnoods gezamenlijk actie voeren. De stemmen zijn belangrijk, de groepen worden steeds belangrijker.

Als dit doorgaat, moet er op lokaal niveau heel wat geregeld worden. De lokale overheid moet deze wet gaan uitvoeren. In de ene gemeente zal het goed gaan, maar in de ander gemeente duidelijk niet. Lokaal moeten de rechten bevochten worden. Mensen lopen de kans geen orthopedische schoenen of rolstoel meer te krijgen als de lokale politiek wil gaan betuigingen omdat zij bang zijn tekort te komen. De WMO zal op veel plaatsen een sluitpost van de lokale overheden worden. De WMO gelden worden niet geoormerkt. Er wordt ene beroep gedaan op de lokale politiek, mensen hebben geen rechten meer maar zijn afhankelijk van hun lokale gemeenten. In de ene gemeente krijg je nog wel de schoenen om te lopen in de andere niet meer. Is dat wat we met zijn allen onder solidariteit anno 2004/2005 verstaan?

Als laatste wil ik de vraag neerleggen: ”Wat doe je als je zelf een auto-ongeluk hebt gehad en niet meer voor jezelf kan zorgen? Verlies je dan niet al je waardigheid als je zo moet bedelen bij buren, kennissen, vrienden en familie.

Veel van deze mensen daar wil je eigenlijk alleen maar gezellige dingen mee doen en niet afhankelijk van worden en wachten tot wanneer ze tijd hebben om je op de toilet te helpen of te wassen. Dat geeft toch een andere band/relatie. Wat doe je dan? Verklaringen gaan verzamelen dat zij je niet willen helpen om het recht op het behoud van je eigen regie over je eigen leven te behouden?

Hoe moet je dit alles zien in het licht van de Bijbel? De wet en de Profeten bv.? In Matheus staat: dat als je klopt, er open gedaan wordt en als je vraagt, dat je dan krijgt. Maar dit is geschreven jaren terug, in andere omstandigheden, in een andere maatschappij. Is dit verhaal nog steeds van toepassing op deze maatschappij?

Tweede spreker: Henk Baars, hoofd van het team Buurt en Kerk van STEK in Den Haag

Wat is solidariteit?

Solidariteit heeft alles te maken met het bewustzijn van saamhorigheid en de bereidheid om de consequenties daarvan te dragen.

In STEK zijn tien groeperingen samengekomen.die een soort protestantse welzijnsorganisatie, met 50 medewerkers, vormen. Binnen de organisatie werken heel veel vrijwilligers. STEK heeft veel projecten, waaronder: vaderproject, moederproject, kinderwerk, tienerwerk, 'helende tuinen' voor mensen in moeilijke situaties, een voedselbank, een sollicitatieproject: Dress for Succes.

Vandaag wil ik vooral de solidariteit vanuit de werkelijkheid van mijn werk belichten, maar ik realiseer mij dat dit wel gekleurd is door de grote-stad situatie . Ik kijk dus niet zozeer vanuit de Europese en Wereld verhoudingen, hoewel dat ook belangrijk is, maar meer vanuit een grote stad.

Trends en ontwikkelingen .

I k zie in de laatste jaren de armoede toenemen. Dat merk je aan allerlei dingen. Ik zal er een paar signalen noemen:

•  Toegenomen Jeugdwerkloosheid , met name de lager opgeleiden. Op dit moment zijn daarop alleen antwoorden mogelijk met projecten in de marginale arbeidssfeer. STEK heeft een sollicitatieproject met o.a. Dress for Succes . Kleding voor sollicitatie wordt geleend, en mag worden behouden als de jongere de baan krijgt

•  Basisbehoeften: steeds meer mensen kunnen daar niet meer in voorzien. STEK heeft een voedselbank opgericht. Zonder bemoeienis van de overheid. Voedsel wordt opgehaald bij distributeurs. Er worden pakketten van gemaakt en verdeeld. In Den Haag nu 400 pakketten per week, in Rotterdam al 550. Ze gaan naar illegalen, naar halfzieke zwervers, naar mensen die tijdelijk geen uitkering hebben.

•  Huisvestingsproblemen. Allerlei wijken worden grootschalig afgebroken en daar komt zogenaamde mix-bouw voor in de plaats. De bedoeling is dat mensen met verschillende inkomens door elkaar heen gaan wonen, maar juist voor de lage inkomens worden de kosten hoger.

•  Toenemend aantal ouderen . Nu is nog behoorlijk zorg aanwezig, maar wel moeilijk toegankelijk. Mantelzorg is er altijd geweest. Waar heeft de regering het over met die nieuwe WMO? De argumentatie is: eerst om je heen kijken en dan pas zorg vragen. Wat is daar nieuw aan? Dat gebeurd nu ook al op grote schaal. Maar dan is het op vrijwillige basis. Is dat niet beter?

•  Gezondheidszorg : in veel wijken is een huisartsentekort. Die trekken daar weg. Huisartsen kunnen het werk niet aan. Lossen we dat op met de nieuwe WMO?

•  Segregatie van etnische groeperingen wordt sterker. Bij de oudere generaties autochtonen en allochtonen neemt het enthousiasme voor een dialoog af. Er heerst grote teleurstelling over de dialoog, want het heeft tot nu toe weinig effect gehad. Men vraagt zich af of praten nog wel zin heeft? De nieuwe generatie is niet zo gemakkelijk te benaderen. Maar ook Nederlanders zeggen: “Al dat gepraat over de buitenlanders. Wij willen ook wel eens iets, iets Hollands, iets leuks.” Het wordt grimmiger en moeilijker om met elkaar in gesprek te blijven.

•  Illegaliteit in arbeid blijft bestaan, vooral in het Westland. Ondanks alle razzia's. Men weigert het probleem van de arbeidsmigratie echt te onderkennen. Maar praat ook hierover, maar wat lost het op? Geeft grote spanningen onder de groeperingen. Hoe zo solidariteit?

•  Opkomst van migrantenkerken. In deze kerken gaan diaconie en pastoraat samen. Ze zijn maatschappelijk zeer vitaal, maar financieel zwak. Het aantal kerkgangers neemt toe, het aantal kerkjes neemt ook toe. Dit zijn de plaatsen waar je wat kan doen.

•  Verzakelijking bij de Sociale Dienst. De mensen krijgen geen eigen hulpverlener meer. Dit leidt tot grote vervreemding en isolement van de hulpvrager. Hulpvragers zijn nummers, zij voelen zich niet serieus genomen en krijgen elke keer iemand anders waar ze het hele verhaal tegen moeten vertellen. Dus vertrouwen in deze dienst is er nauwelijks nog.

•  Afbraak van het maatschappelijk middenveld. Organisaties die vrijwilligerswerk regelen worden zwaar gekort, met name in het Jeugdwerk. Er wordt in de subsidies gesneden. Maar er wordt niet gekeken hoe de vrijwilligers hun werk nog moeten doen? Maken ze onkosten dan kan dat niet vergoed worden. Dit terwijl ze zelf al vaak financieel heel moeilijk zitten. Is dat reëel? Het is tegenwoordig heel normaal geworden dat vrijwilligers zelf heel veel geld bij hun werk leggen.

•  In veel gezinnen neemt de stabiliteit ernstig af , bv als moeder elke week een nieuwe vriend heeft. Veel kinderen eten thuis slecht. STEK heeft een Kinderwinkel, waar 65 kinderen komen en een Tienerwinke l die nog beter loopt. Met o.a. Naschoolse opvang, Opvoedingsondersteuning voor uiteengevallen gezinnen, Kindermaaltijdproject.

Er wordt dus al heel veel gedaan. Onzichtbaar, maar het gebeurd wel. Dit alles heeft wel degelijk met solidariteit te maken. Solidariteit: kan je in het kort: in drie woorden en drie stappen weergeven:

1 e stap: Ontroering is het begin. Daaruit volgt barmhartigheid. Sommigen gaan er zó voor. De ervaring van ontroering is wezenlijk religieus. Je wordt ontroerd door een gebeurtenis. Er slaat een soort kwetsbaarheid op je terug. Je gaat er wat mee doen.

2 e stap: Gerechtigheid . Een extra motivatie, maar het betekent ook dat je dingen moet regelen. Gerechtigheid kán de vorm aannemen van geweld. Geweld vanwege het onrecht dat om je heen gebeurd. Daar moeten op beducht zijn.

3 e: stap: Solidariteit zit hier ergens dwars doorheen. Het is vooral een technisch begrip en een praktische klus. Verdeling van economie, van krachten,en politieke activiteit.

Ik wijs op het nieuwe boek van Lucas Meys, hoogleraar in Rotterdam inzake de non-profit sector en vrijwilligerswerk. In de Nederlandse situatie zijn we erg gewend om met de Overheid te onderhandelen voor de subsidie. De samenstelling van besturen van non-profit organisaties zijn hier vaak op gericht. Veel bestuursleden die de wegen bij de gemeente kennen, zijn goede besturen, zij slepen veel naar binnen.

In Amerika is dat anders. Daar wordt voor allerlei welzijnsprojecten veel meer steun gezocht in het bedrijfsleven en zitten ook meer mensen uit bedrijven in de besturen.

De tendens is toch dat de overheid meer gaat terugtreden. Daar kun je moeilijk over doen, maar je kunt ook proberen om op een positieve manier andere wegen te zoeken. Wij proberen dat ook bij ons te bewerkstelligen.

- Partnerschappen met banken en bedrijven voor omschreven projecten. Voorbeeld: De kelder van het kinderdagverblijf van STEK is opgeknapt door een vrijwilligersploeg van medewerkers van een bank.

Er zijn allerlei bedrijven met de filosofie van maatschappelijk ondernemen .

Er zijn allerlei bedrijfsfondsen , ieder met eigen regels. Dat klinkt ingewikkeld, maar de gemeentesubsidies zijn ook erg ingewikkeld.

- Kerkelijk gelieerde projecten.

Het oude idee van Bob Goudzwaard.

Het 2 e handskleding project en de voedselbank hebben directe relaties met winkeliers en distributeurs. Deze relaties voegen wezenlijk iets toe.

De Vrijwilligers.

In kerkelijke kring en politieke kringen rekent men op vrijwilligers met een hoge motivatie die alsmaar doorgaan. De eigen behoeftes van vrijwilligers worden vaak niet gezien, tellen niet echt mee.

Vroeger moesten vrijwilligers maar gewoon uitvoeren en hadden weinig invloed op het beleid. Dat is aan het veranderen.

Bij STEK wordt met alle vrijwilligers gesproken en met iedere vrijwilliger wordt een persoonlijk ontwikkelingsplan gemaakt. Vrijwilligers willen hun werk goed doen en willen daarvoor worden opgeleid. Voor sommigen is het een tussenstap naar betaald werk, voor anderen niet.

In een transparante organisatie kunnen de vrijwilligers met hun ideeën komen en zo meehelpen om het werk te ontwikkelen. Dat heeft een toegevoegde waarde, die vrijwilligers ook willen hebben.

Ik wil nog een laatset opmerking maken over Basis Beweging Nederland : Het wordt weer tijd om ouderwets politiek bezig te zijn, in verzet tegen de huidige ontwikkelingen en het zoeken naar nieuwe wegen. Naar mijn idee zijn we dat aardig aan het vergeten. Ik ben dan ook erg blij met de uitnodiging vandaag iets te mogen komen zeggen over mijn werk en daarmee tezamen met de voorzitter een aanzet te mogen en kunnen geven aan een breed maatschappelijke discussie over solidariteit.

We zijn niet veel verder dan 10 jaar geleden. In den Haag wordt ieder jaar Prinsjesdag vooraf gegaan door een viering in de Grote kerk. Vele godsdiensten staan daar naast elkaar. Ze geven hun statements en er is gezang. Het is een soort museaal naast elkaar zetten van wie we zijn. Nog geen echte integratie. Maar wel met zijn allen.

Ook in de gesprekken staat men naast elkaar en toch komen we niet verder. Dat is de fase waarin we zitten. Een echte geloofsdiscussie komt niet op gang. Daar draait iedereen omheen. In de beraadsgroep geloven en het gesprek over het ambt gaat het net zo.

Maar kern van dit alles blijft de solidariteitsgedachte:

Het bewust zijn van saamhorigheid en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen. Laten we dat niet vergeten.

Vragen en discussie met de zaal

Mantelzorg:

1) U had het over de mantelzorg en het feit dat de regering er aan voorbij gaat dat het nu al gebeurd. Dat daar niets aan veranderd. Maar het grote verschil met nu en hetgeen de overheid wil, is volgens mij dat we en straks op afgerekend kunnen worden. Dat de vrijblijvendheid vervalt en we van bovenaf worden verplicht om onze buren zorg te bieden in het extreme toe. Heeft dat nog iets met solidariteit te maken?

Nee, niet echt. Solidariteit komt vanuit je zelf. Iets raakt je, je wilt daar iets mee en gaat uit je verantwoordelijkheidsgevoel er iets aan doen. Als je dat gaat verplichten heeft dat niets meer met je geweten te maken, met je innerlijke geraaktheid.

2) I k mis iets in de analyse. Vanuit de overheid wordt enerzijds gepraat alsof iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid moet nemen om mantelzorg te geven. Tegelijk wordt iedereen die nog kan ademen gedwongen om te solliciteren. Alleen wie 65-70 en ouder is kan nog vrijwilligerswerk doen.

Er zijn veel vrijwilligers die in de bijstand zitten en die nu geen werk kunnen vinden. De ouderwetse liefdadigheid neemt wel af. Er zijn ook mensen die vanuit hun bedrijf een paar uur per week vrijwilligerswerk doen. Als je de functies aantrekkelijk maakt neemt het aantal vrijwilligers toe. Maar mantelzorg moet inderdaad op vrijwillige basis worden gedaan, anders gaat het tegen staan en worden beide de dupe..

3) Familie, vrienden en kennissen zijn er niet alleen maar om je uit bed te halen. Zij zijn er ook om sociale en leuke dingen mee te doen. Als ze je moeten verzorgen dan wordt de band anders, dan krijg je een andere relatie. Is dat verantwoord? Bovendien kan betrokkene wel eens de regie over zijn/haar eigen leven verliezen.

Er zijn mensen die niet geschikt zij om mantelzorg te verlenen. Die gaan je heel snel betuttelen, de regie van jouw leven overnemen, ze gaan de baas spelen over de persoon die ze helpen. In de Thuiszorg kan dat door goede leiding vaak worden voorkomen. Maar onder familie, vrienden, kennissen en buren? Daarom hebben we jaren terug de thuiszorg in het leven geroepen. Als professionele hulp, om dit soort taferelen de kop in te drukken. Nu gaan we er weer naar toe.

Solidariteit:

1) In de jaren '50 en later hebben we hard gevochten voor het solidariteitsprincipe, voor recht op bepaalde zaken. Zeg je nu niet: laat het maar gebeuren, laat maar groeien wat groeit?

I n de huidige situatie moeten we nuchter constateren dat de vakbondsdemonstraties het tij niet zullen keren. Maar het is een verbijsterende afbraak die al jaren aan de gang is en die nu door de dominante politieke partijen wordt versterkt. De VVD trekt aan het CDA met een agressief conservatisme. Het CDA schippert, maar gaat teveel daarin mee.

2) I n de jaren '50 werd de AOW per paar uitgekeerd. Later zijn alle wetten geïndividualiseerd. Eigen verantwoordelijkheid nemen is iets goeds. We moeten weer meer naar de gezamenlijkheid. Maar buren moeten vrijwillig kunnen helpen, uit eigen keuze. Ze moeten niet worden gedwongen. Dat is voor beide partijen niet goed en niet vol te houden.

Uitkeringen:

Mensen die volgens de regering maatschappelijk geactiveerd moeten worden, bv WAO-ers, worden verplicht om vrijwilligerswerk te gaan doen, met als dreiging: korting op de uitkering.

Er zitten rare tegenstrijdigheden in het beleid van deze regering.

2) De problemen zijn structureel: Neem nu iemand die (gedeeltelijk) in de WAO zit. Men praat zo op je in dat je je wel schuldig moet gaan voelen. Ook al weet je dat je door je beperkingen niet kunt gaan werken. Maar ook dat de kans op werk minimaal is. Je wordt bekeken als een opvreter. Zit hier niet zo'n zelfde probleem in? Heeft dit ook niet iets met solidariteit te maken?

Ja, het lijkt er op. De overheid scheert iedereen over dezelfde kam. Iedereen moet werken, dat is goed voor de economie. Werk je niet, dan ben je een vreemd mens en pas je eigenlijk niet in deze samenleving. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat iedereen KAN werken. Waar een wil is, is een weg. Iedereen die vraagt zorgt dat de staatskas leeg geraakt en DAT mag nooit gebeuren. Dat is slecht voor de economie.

Wat kan de rol van de kerken zijn?

Een terugtredende overheid, dat is wat je hoort, ziet en vooral ook merkt. Moeten de kerken niet weer een stap voorwaarts gaan doen?

Het wordt interessanter voor de kerken. Kerken kunnen weer veel op projectbasis doen. Jaren geleden mochten we dat niet meer. We waren teruggedrongen in de sacristie, erg veel bezig met geloof en liturgie. Minder waartoe we op aarde zijn.

Bij de migrantenkerken is het heel anders. Dat zijn veel meer leefgemeenschappen. De dominee doet alles. Veel hulp op basaal niveau.

In Den Haag worden de diaconale locaties ook weer leefgemeenschappen, met bv een inloophuis, voor autochtonen en allochtonen. Warmte en belangstelling is in een gemeenschap heel belangrijk. Binnen deze gemeenschappen spreken we niet over solidariteit. Dat is daar gewoon. De gevestigde kerken moeten eens komen kijken, je kan er veel van leren.

Hebben de kerken wel voldoende mensen die dat allemaal nog kunnen? Die worden ook steeds grijzer.

In de loop van de geschiedenis lagen veel charitatieve taken bij de kerken, ook onderwijs en gezondheidszorg. Dit is overgenomen door de staat. Een stukje terug gaan naar de kerk zou goed zijn. Bv een deel van de ouderenzorg. Niet alle taken zijn bij de overheid in goede handen. Van de seculiere staat kun je niet alles verwachten. Er zijn nog veel gelovigen. Als kerken weer dit soort taken op zich gaan nemen, zal je zien dan is het voor veel meer mensen aantrekkelijker dan het nu is en heb je ook minder ontmensing en vergrijzing. Maar naar leefgemeenschappen werken, kan geen kwaad.

Integratie

Mensen van 55 jaar en ouder zijn opgegroeid met collectieve verbanden. Jongeren zijn niet meer zo opgevoed, die denken meer individueel. Hoe moet dat in de toekomst?

Uit eigen waarneming weet ik dat kinderen tot 10 jaar erg enthousiast zijn. Bij hen is er geen sprake van rivaliteit tussen etnische groeperingen. De school geeft daarvoor ook een veilige context. De omslag komt met 14-15 jaar: dan gaan jongeren veel sterker individualiseren. Ze trekken zich ook veel meer terug op hun eigen etnische groep. In Moslimgroepen worden bv heftige debatten gevoerd over hoofddoekjes. Ook veel debatten vanuit de seculariserende tendens die vooral bij Marokkanen sterk is. Autochtone jongeren hebben geen zin meer om zich in die debatten te begeven, dat doen we al jaren en het haalt toch niets uit.

Men valt terug op de eigen sociale verbanden. Vooral de Turken vallen terug op de eigen familie en de eigen organisaties, veel meer dan de Marokkanen.

Witte jongens en meisjes hebben de minste sociale verbanden om op terug te vallen.

Hoezo integratie en participatie? Vele Turkse en Marokkaanse meisjes hebben ook een emancipatiebeweging vanuit hun eigen sociale verbanden .

Zo'n 10-15 jaar geleden was er vrij veel integratie in de wijken waar men woonden. Nu wordt aan alle kanten om integratie geroepen, maar dit geroep wijst tegelijk zondebokken aan, en zo werkt het disintegrerend. Politici hebben in het algemeen weinig persoonlijke kennis van leven met allochtonen en van leven in de bijstand. Wordt het niet tijd de politiek dat meer te laten inzien? Staan zij niet veel te ver van de werkelijkheid? Welke handen hebben we om wat te doen?

Den Haag bestoken werkt niet . Je duwt tegen een logge muur. Een muur die van zichzelf denkt genoeg ervan te weten, trek je niet zo makkelijk om . Dat leidt alleen maar tot verstarde standpunten bij mensen die vinden dat alleen zij het weten. Als je iets te vuur en te zwaard wilt bestrijden, dan voed je het. Stellingen poneren roept weerstand op.

Raad van Kerken en verder:

Hoe gaan we deze discussie naar de Raad van Kerken brengen? Hoe gaan we zorgen dat daar hierover verder wordt gesproken en advies uitgebracht wordt aan de landelijke politiek?

Vandaag was een start van een discussie over solidariteit. De bedoeling van het bestuur was hiermee een aanzet te geven zodat het breed maatschappelijk uitgedragen gaat worden en overal ter discussie wordt gesteld. Op ene positieve manier ermee aan de slag, het uitdragen, het aan de kaak stellen en zo een maatschappelijk draagvlak te creëren zodat het duidelijk wordt dat we in Nederland de verkeerde weg zijn ingeslagen.

In de volgende bestuursvergadering komt men erop terug en zal het verslag van vandaag worden besproken zodat het daarna direct naar alle groepen en individuele aangesloten leden kan gaan. Zo dat een ieder de hier gestarte discussie kan voortzetten en uitbouwen.

Het wordt tijd dat we als BBN, als eenheid, weer gericht naar buiten treden. Laat onze eerste daad zijn: Het aanreiken van dit verslag en zo binnen de Raad van Kerken de discussie op te starten.