WEBAM nieuwsbrief Januari 1999.WEBAM nieuwsbrief Januari 1999.Werkgroep Basisbeweging Amsterdam Managua
Nicaragua.
De basisgemeenten in Amsterdam steunen projecten in Managua, om
de volkskerk te ondersteunen.
· Orkaan Mitch werpt Nicaragua
ver terug
· Water in de wijk Acahuanlinca
· Schuldenlast - Armoede - Actie
· De gulle gaven voor Nicaragua
· De eerste indruk van de wijk
Larreynaga
· Natuurramp in Nicaragua
Zes weken nadat de orkaan Mitch over het land trok, maakt men
in Nicaragua de balans op. Het meest aansprekend lijken de cijfers
over de doden en de daklozen. Maar veel groter zijn de gevolgen
voor de structuur van het land. Een groot deel van de plattelandsbevolking
heeft haar middelen van bestaan verloren en de infrastructuur
van het land is ernstig aangetast. Er zal een lange tijd van wederopbouw
nodig zijn.
De week van 25 oktober 1998 was voor Nicaragua de rampweek. Op
dinsdag begon het te regenen en het hield niet meer op. Vier dagen
lang hoosde het. Straten, wegen en grote stukken land kwamen blank
te staan. De watermassa nam op haar weg naar zee huizen, het asfalt
van wegen, bruggen, bomen, dieren en mensen mee. De 4500 mensen,
die langs de wand van de vulkaan "Las Casitas" woonden,
kregen een dodelijke modderstroom over zich heen toen de kraterwand
het begaf.
Pas een week later werd het wereld duidelijk wat de gevolgen van
de ramp waren. Op vrijdag 30 oktober was er door de regering Aléman
slechts gesproken van ruim 100 doden en 150.000 getroffenen. Hij
weigerde toen zelfs de nationale noodtoestand uit te roepen. Een
week later moest hij toegeven, dat een ramp met doden en getroffenen
zijn land had geteisterd.
Vooral het Noordwesten van het land, dat ligt tegen de grens van
Honduras, was er het slechts aan toe. Dit deltagebied had enorm
te lijden gehad van de kolkende watermassa. Maar ook op veel andere
plaatsen in Nicaragua waren wegen weggeslagen, huizen ingestort
en weggespoeld, plantages voor koffie en bananen verwoest. Managua,
de hoofdstad, was er relatief goed van af gekomen. Het Meer van
Managua was overstroomd en had een groot deel van de aangrenzende
wijk onder water gezet (zie ook hierna). Er was veel materiële
schade aan huizen, straten en wegen. Er waren gelukkig geen doden
gevallen.
Toen de gevolgen van de ramp duidelijk waren, kwam de noodhulp
op gang. Vanuit Noord-Amerika en Europa werden hulpgoederen en
medicijnen gestuurd. Aanvankelijk kostte het grote moeite om deze
op de ergste rampenplaatsen te krijgen; vervoer over de weg was
immers onmogelijk geworden. In de loop van de maand november werd
een aantal wegen provisorisch hersteld en verliep de distributie
beter. Toch bleken politieke tegenstellingen hierbij ook een rol
te spelen.
Het grootste probleem van Nicaragua vormt nu echter het feit,
dat alles opnieuw opgebouwd moet worden. Hele wijken moeten worden
herbouwd, plantages moeten worden heropgericht, gewassen opnieuw
ingezaaid, wegen en bruggen moeten worden hersteld. Dit zal jaren
in beslag nemen. Er is veel financiële hulp toegezegd, maar
het is de vraag of er -na het lenigen van de ergste nood- genoeg
geld over zal zijn voor wederopbouw.
Vrijwel direct na de dagenlange regenval begon het Meer van
Managua te zwellen. Het duurde niet lang of het water bereikte
de huizen aan de oevers van het meer. Een deel van de wijk moest
worden geëvacueerd. De directrice van het Volksbibliotheek,
Maria Elena Bonilla, berichtte over de situatie:
Aanvankelijk zag het er nog niet zo dreigend uit. Maar binnen
een week na de eerste regenval stonden de oevers van het Meer
van Managua blank. Je kon het waterpeil elk uur hoger zien worden;
het watersteeg meters. De angst bij de mensen sloeg toe: "we
moeten weg!".
Maar dat evacueren gaat niet zo snel. Waar haal je karren en wagens
vandaan om de spullen te vervoeren? En waar moet je heen? Voor
het laatste probleem was in Managua snel een oplossing gevonden.
De mensen verhuisden naar een 'nieuwe' wijk: Nueva Vida. Een 'nieuwe
wijk' betekende in dit geval: een braakliggend stuk land. De huizen
moesten door de mensen van de grond af worden opgebouwd. De meesten
braken daarom hun huis in Acahualinca af en namen het hout en
de platen zoveel mogelijk mee naar de nieuwe plek.
Maria Elena nam zelf het initiatief voor de ontruiming van een
kinderdagverblijf. Met het geld van de WEBAM organiseerde ze een
vrachtwagen om de afgebroken delen van het gebouw te vervoeren
naar de nieuwe wijk toe. De leidsters en de kinderen waren haal
al voorgegaan: het water stond tot aan hun knieën. Voor de
opbouw van het nieuwe verblijf moesten natuurlijk ook kosten worden
gemaakt, die -gelukkig- van de opbrengsten van de collecten in
Nederland betaald konden worden.
Nadat Maria Elena de verplaatsing van het kinderdagverblijf had
geregeld, heeft zij al haar aandacht verplaatst naar haar contacten
buiten Managua. Daar, in het midden van land, waren haar organisatietalent
en improvisatievermogen nog meer nodig dan in de stad. Financieel
ondersteund door de WEBAM, biedt ze steun bij het herstellen van
de schade aan diverse buurtcentra en (kinder)opvanghuizen.
Ongeveer 6 miljard dollar bedraagt Nicaragua's buitenlandse
schuldenlast. Elke Nicaraguaanzou 1300 dolar moeten terugbetalen
om te voldoen aan de verplichtingen, die het land door middel
van leningen is aangegaan. Hoe moet dit nu na de ramp die het
land heeft getroffen? Wat zouden wij kunnen doen?
In het kader van de Jubilee 2000-actie wil de WEBAM een oproep
doen, om mee te doen aan een wereldwijde handtekeningenactie om
de kwijtstelling van schulden te bevorderen. Schuldenlast hangt
immers samen met armoede. Schuldenaflossing dwingt arme landen
ertoe om hun schaarse middelen aan de schuldeisers over te maken
in plaats van deze te besteden aan onderwijs, gezondheidszorg,
wegen, landbouw en industrie. Schulden maken het een land onmogelijk
te investeren in wederopbouw.
In de Verenigde Staten en Engeland is een initiatief ontstaan
om in juni 1999 tijdens de Conferentie van de zeven rijkste landen
ter wereld (G 7) in Keulen een petitie ondersteund door twintig
miljoen handtekeningen aan te bieden. In deze petitie wordt bepleit:
1. doorbreking van de keten van de schuldenlast. Landen lenen
geld, betalen daarover rente en aflossing. Als deze lasten te
hoog worden, sluiten ze nieuwe leningen af met als gevolg: hogere
rentekosten en zwaardere aflossingen.
2. kwijtschelding van de schuld van de armste landen dor de leiders
van de rijke landen en de belangrijkste financiële instellingen,
in 'ruil'voor:
3. het opstellen van een lijst door de leiders van deze armste
landen, samen met maatschappelijke en kerkelijke organisaties
in hun land, met projecten waaraan het door kwijtschelding beschikbare
geld zal worden besteed.
4. controle op de kwijtschelding en de besteding van het kwijtgescholden
geld aan sociale projecten door de Verenigde Naties.
De petitie roept alle partijen op om de mensonwaardige schuldenverslaving
in de toekomst tegen te gaan.
Wat kunt u doen?
· teken de handtekeningkaart - en stimuleer ook vrienden,
familie en kennissen te tekenen -
· deze kaarten vindt u in diverse kerken of vraag 'm op
bij:
Jubilee 2000 Nederland,
Postbus 19205,
3501 DE Utrecht
tel.: 030-2364903.
Als u een e-mailtje stuurt naar: deduif@xs4all.nl
wordt de kaart u eveneens toegezonden.
Het Nederlandse volk maakte in totaal 25 miljoen gulden over
naar gironummer 800800 om de nood in de Midden-Amerikaanse landen
Nicaragua, Honduras, El Salvador en Guatemala te lenigen. De WEBAM
kreeg 15 duizend gulden binnen. Ook andere organisaties collecteerden.
Hoe zijn deze grote bedragen tot stand gekomen en wat gaat ermee
gebeuren?
De landelijke actie ten behoeve van Midden-Amerika die verschillende
hulporganisaties via de media opzetten, is een geweldig succes
geworden. Binnen enkele dagen was de stand van 20 miljoen gulden
bereikt; in de weken erna druppelden nog eens een groot aantal
giften binnen. Niet alleen van particulieren, maar ook veel instellingen
en bedrijven droegen een steentje bij. Zo bracht in Amsterdam,
dat een stedenband met Managua heeft, de gemeentelijke diensten
en de gemeente zelf een bedrag van f.200.000,- bij elkaar.
Aan de vooravond van de televisieactie zegde Minister Herfkens
van Ontwikkelingssamenwerking toe, dat het op te halen bedrag
door haar departement zou worden verdubbeld. Dit zou betekenen,
dat 50 miljoen gulden beschikbaar zou zijn. Later bleek dat de
toezegging van Minister Herfkens wat snel was gedaan. Zij krabbelde
terug door verschillende voorwaarden aan de toezegging te verbinden.
De belangrijkste daarvan was, dat het geld uitsluitend voor noodhulp
zou worden gebruikt en binnen het jaar besteed zou moeten zijn.
Omdat het geld juist nodig is voor meer duurzame hulp bij de wederopbouw,
hebben veelorganisaties hier protest tegen getekend.
De bij de WEBAM aangesloten kerkelijke groepen haalden via collecten
10.000 gulden op. Daarnaast kwam er nog eens een bedrag van 9.000
gulden aan giften binnen. Direct na aankomst van de eerste giften
konden wij 1000 dollar beschikbaar stellen aan de getroffenen
in de wijk Acahualinca aan de rand van het Meer van Managua. Ook
aan de ergst getroffen families in de parochie La Merced in de
wijk Larreynaga konden we een zelfde bedrag toezeggen. Daarnaast
wilden we graag deelnemen aan de verdubbelingspot van Minister
Herfkens. We hopen, dat het met onze 5.000 gulden mogelijk zal
zijn om 10.000 gulden te investeren in wederopbouwprojecten. Het
overige bedrag -nog ongeveer 10.000 gulden- hebben we tijdelijk
op de bank geparkeerd in afwachting van aanvragen van onze contactpersonen
in Nicaragua: Maria Elena Bonilla (van de Volksbibliotheek) en
padre Antonio Castro (pastor van de parochie La Merced). We verwachten
deze aanvragen binnenkort; beiden leggen momenteel contacten met
groepen en families in het midden en oosten van het land, die
ernstig getroffen zijn door de orkaan.
Overinvestering is het gevaar dat Midden-Amerika nu bedreigt.
De grote bedragen die u ineens beschikbaar zijn en de druk om
zo snel mogelijk tastbaar resultaat aan de wereld te laten zien,
leiden in een aantal gevallen tot onverantwoorde investeringen.
Het standpunt van de WEBAM is dat op planmatige en democratische
wijze projecten tot stand moeten komen, die buitenstaanders -zoals
de WEBAM en de achterliggende kerken- (mee)financieren. Dat mag
best even tijd duren!
16 November kwam Petra Mijnssen, lid van een WEBAM-werkgroep,
aan in Managua. Ze gaat een half jaar in de wijk Larreynaga ondersteunend
pastoraal werk doen en elders in de stad de hulpverlening aan
zwervers en verslaafden ondersteunen.
Hier volgen haar eerste indrukken van de wijk Larreynaga, de wijk
waarin de parochie Nuestra Senora de la Merced ligt. Met deze
parochie is de WEBAM sinds vorig jaar een uitwisselingsrelatie
aangegaan.
"Het leven op straat, de huizen, het verkeer, alles is totaal
anders dan ik gewend ben. Temperamentvol warm, veel handel op
straat, langs de kant van de weg en bovenal heel veel armoede
in alle gradaties. Want tussen een krot en een behoorlijk huis
zijn er nog veel variaties mogelijk. Barrio Larreynaga is een
heel eenvoudige wijk met veel armoede. Alles is oud, veel gaten
en kieren. De mensen zelf zijn heel gastvrij. Er is genoeg eten
voor iedereen, maar daarmee houdt het ook zo'n beetje op. Binnen
de gezinnen in de wijk zijn veel problemen. Veel oma's voeden
hun kleinkinderen op; de moeders zijn jong, de vaders wonen elders,
dat is het patroon. Er komt veel geweld in de gezinnen voor.
De parochie is een van participatie van parochianen, al moet ik
erbij zeggen dat het vooral de vrouwen zijn die actief zijn in
de parochie. Ik heb al deelgenomen aan een bijbelstudiegroep en
aan de parochievergadering. Ik ben betrokken bij de eerste communie
van de kinderen van de parochie op 13 december. Er worden ook
cursussen gegeven, waaronder een computercursus door een technologiestudent.
Financiële problemen vormen echter iedere keer een struikelblok
voor de voortgang".
Petra Mijnssen.
Vlak voordat ik half oktober naar Indonesië vertrok, had ik contact met Rafaël, een boer uit Honduras. Hij zei: "Het is beangstigend; het drinkwater uit de grond is niet meer schoon. De mogelijkheid om natuurlijke gewassen te telen wordt ons door agribusiness ontnomen. Ook speelt het gebrek aan infrastructuur ons parten. Werken en leven volgens de natuurlijke methoden; dat is toch ons recht?"
Een week later was de ramp daar. Waarom, waardoor ? Nicaragua ligt op een aardbreuklijn; het is gevoelig voor vulkanische uitbarstingen. Daarnaast is er een steeds kleinere areaal aan bos en wildernis. Ontginning en ontbossing hebben de ecologische structuur geweld aangedaan; de natuur kan het water niet meer herbergen. We kennen deze situatie ook van Bangladesh.
We moeten helpen. Veel! Laten wij dat ook doen met het oog
op reële en natuurlijke bestaanswijze. Vooral gericht op
vruchten van een nieuwe aarde, geënt op toekomst en samenhang
van elke vierkante meter.
Wil Braakman.