Lezingen:
Het is vandaag de vierde zondag in de veertigdagentijd : Laetare.
Ook wel klein Pasen genoemd. Leatare betekent verheugt u. Heel
vroeger waren er waarschijnlijk maar drie voorbereidingsweken.
Deze zondag met zijn feestelijk karakter was er de eerste van.
Het gaat over opstanding. De vreugde over de opstanding gaat hier
vooraf aan het lijden.
En we verwachten van lijden en opstanding dat het niet een passief
wachten is. Het betekent werken aan je zelf. Het betekent dat
je niet bij de pakken neer mag gaan zitten als je groot onrecht
word aangedaan. Maar het betekent meer nog dat als het je goed
gaat je daarin niet mag wegleunen. Een man als Nicodemus, waarover
we vandaag een stukje lezen, wordt aangeraakt door Gods licht
en staat voor de keuze om door te gaan met z'n dagelijkse leven
waarin hij zich goed kan redden of zich in te zetten voor een
grotere zaak - van donker naar licht, van dood naar leven - op
weg naar een levende toekomst, met dromen die er zin en betekenis
aan geven voor allen.
Nicodemus is na zonsondergang, in het donker, naar Jezus toegegaan.
Diens wonderen hebben hem ervan overtuigd dat Jezus een door God
gezonden leraar was. En hij wil Hem dan ook graag ontmoeten. Maar
dat kan blijkbaar niet overdag. Nicodemus was namelijk een rijk
en gezien man, een farizeeër die het zich niet kon permiteren
om zich in de kringen van Jezus en zijn leerlingen, een zooitje
vrijbuiters die zich tegen de gevestigde orde en wetten afzette,
te laten zien.
Hij zou er alles mee kunnen verliezen. Hij staat symbool voor
de speculant die de zwerver van de beurstrap schopt, voor de politicus
die uit economisch oogpunt een oorlog begint, voor de kerkleider
die geen herder maar heerser is, en ook voor een ieder die om
economie, macht of uit geloof een ander pijn doet om er zelf beter
van te worden.
Maar Nicodemus is er de man niet naar om zich te nestelen in
een vertrouwde regelmaat en te zeggen: "Ik heb het allemaal
nu wel gezien... er is niets nieuws onder de zon... ik ga lekker
op mijn lauweren rusten en laat me niet door van alles en nog
wat in de war brengen.
Het is het zoeken van iemand die het in de wereld wel allemaal
bereikt heeft maar toch eigenlijk levend dood is.
Dat wil zeggen: niet naar de geest leeft, niet luistert naar z'n
hart, niet het leed van de ander ziet door hem of anderen aangedaan.
Het woord 'dood' wordt in de bijbel niet altijd letterlijk
zo bedoeld. Zoals bijvoorbeeld in de brief aan de Efeziërs.
Paulus zegt : we waren allemaal dood door de zonde, maar geraakt
door Jezus ben ik tot leven gewekt; door Hem heb ik het ware leven
ontdekt. Een leven niet enkel meer gericht op prestatie en aanzien
maar ook gericht op je medemens.
Je kunt je ook levend dood voelen als de bodem onder je lijkt te zijn weggeslagen, je vrijheid lijkt kwijt te zijn of je door God en de mens in de steek voelt gelaten. Je leeft wel maar alles gaat aan je voorbij. Het kan een fase in je leven zijn, een tijd waarin je stil lijkt te staan of afgemat bent als een kiem in de donkere aarde die nog niet tot bloei kan komen. En het is God's gave om de mens weer naar het licht te laten reiken je daar op een bepaald moment mee aan te raken, weer op te laten staan, tot meer levendigheid te brengen, je te laten nadenken over wat echt belangrijk is in je leven. Een opstanding tijdens het leven, opnieuw geboren worden en je geest te laten spreken. Juist in moeilijke tijden ontdek je die wezenlijke waarden. In moeilijke tijden ontdekken mensen wat echt belangrijk is in het leven. En Gods hulp en uitzicht daarin komt vaak uit een onverwachte hoek, van mensen die het zelf moeilijk hebben en zo goed weten wat jij doormaakt, van totaal onbekenden die toch ineens de goede snaar weten te raken, van de niet-gelovige, de niet-christen die door ons zovaak daarop veroordeeld werd maar in wie ook God en zijn Geest werkzaam zijn.
Een voorbeeld daarvan is Nicodemus. Hij werd aangeraakt door
de wonderen en gedrevenheid van Jezus. Er ontkiemt iets in hem.
De schijnwerper van Gods liefde is gericht op zijn leven. Aan
hem de keuze in dit licht te gaan staan of uit de kring van dit
licht in het donker te stappen. Voor Nicodemus schept dit verwarring
en onzekerheid. Jezus zegt hem dat er iets met jezelf moet gebeuren.
Dat je opnieuw geboren moet worden. Een opstanding door geloof.
Maar als het je in je eigen wereldje goed gaat waarom dan veranderen?
Zoals mensen met zorgen zich in het donker voelen, loopt Nicodemus
nog letterlijk in het donker. En Jezus zegt daarom meer tegen
hem en dat hebben we gelezen in de pericoop uit het Johannes evangelie.
'Evenals Mozes in de woestijn de slang omhoog geheven heeft, zo
moet ook de Mensenzoon omhoog worden geheven.' Jezus vergelijkt
zichzelf met de bronzen slang. Een verhaal dat staat opgetekent
in Numeri (21:4-9).
Toen het volk onderweg was uit Egypte en begon te morren stuurde
God slangen met een dodelijke beet om ze te straffen voor hun
ontrouw. Zij werden goed verzorgd maar toch was dat voor hen niet
genoeg. Toen zij tot inzicht kwamen vroeg God aan Mozes om een
paal op te richten met een bronzen slang eraan als monument. En
als je naar de slang keek zou je gered worden.
Ook de mensenzoon zal omhoog worden geheven, een verwijzing
naar goede vrijdag. Ook een monument. Een vergelijking met het
slangesymbool. De slang stond enerzijds symbool als magisch middel
om het kwade af te weren. Men ging er vanuit dat in de krachten
die je ziek maakten de kracht ligt om weer beter te worden. Het
tegenmiddel voor slangebeten bijvoorbeeld wordt nog steeds verkregen
door slangegif. Ook werd anderzijds het kwaad bestreden door er
een beeld van te maken. Letterlijk in de vorm van die slang maar
je kunt je ook ergens een beeld van vormen. Als je een probleem
wilt oplossen, een ziekte wilt genezen, je zelf wilt veranderen
dan zul je je eerst een beeld moeten vormen van wat er fout is,
wat er aan de hand is voordat je een tegenaanval kan inzetten.
Inzicht in de bron van het kwaad kan de bron van genezing zijn.
Zo wijst Jezus vooruit op zijn eigen lijden en sterven, wat ons
tot inzicht moet brengen dat het ook anders kan.
De één leert de waarden van het leven uit ervaring de ander heeft er een monument voor nodig. Een monument dat pas als je je er in verdiept, je er door hebt laten raken voor je gaat leven. Het kan een andere kijk op het leven geven, niet enkel gericht op prestatie en aanzien maar ook gericht op je medemens. Op een bekende of een totaal onbekende of een niet-christen het maakt niet uit, want waar twee in Zijn naam bijeen zijn is God aanwezig. Bij zo'n opstanding wordt zichtbaar dat niet de vernietigende krachten van haat en dood het laatste woord hebben, maar de kracht van Gods Liefde.
Doordat de farizeeër Nicodemus de moeite nam om kennis te nemen van de leer van Jezus gaat die voor hem leven. Zozeer zelfs dat hij Hem later verdedigt door te zeggen: 'Sinds wanneer staat de wet ons toe iemand te veroordelen zonder hem eerst te horen en ons over zijn daden een oordeel te vormen?' (Joh.7:45-52)
Hij gooit z'n oude leven niet weg maar zet het in een ander
daglicht.
En wij, wat doen wij als het licht van Gods liefde op ons leven
schijnt?
Kunnen we ons leven tegen het licht houden of vluchten we terug
de duisternis in als een dode die niet dood is of als een levende
die niet leeft.
Amen.
Jezus zei: Ik ben het brood om van te leven. Wie naar mij toekomt
krijgt geen honger meer, en wie in mij gelooft krijgt nooit meer
dorst.
Laten wij nu met elkaar en voor elkaar het brood delen en de wijn
drinken. Want zo gedenken wij Jezus, die zijn leven deelde met
zovelen. Op weg naar zijn Rijk van vrede is hij zo in ons midden.
Iedereen is welkom aan de tafel kom dan want allen staat klaar.
God,
wij danken U voor de nieuwe week die voor ons ligt
met de vele kansen die U ons geeft:
het werk dat het leven zinvol maakt,
de ontspanning die ons verkwikt.
Maak ons aandachtig, God,
voor de glimlach die vertrouwen geeft,
voor de attentie die blij maakt
en voor de ontmoeting die eenzaamheid breekt.
God wij vragen om uw zegen daarvoor met die al oude woorden:
De here zegene en behoede u
De here doe zijn aangezicht over u lichten
en zij u genadig
De here verheffe zijn aangezicht over u
en geve u vrede
In de Naam van de Vader, De Zoon en De Heilige Geest
Amen.