Ton's bijdragen , viering 3 juni 2001

Lezingen

• Handelingen 2; 1-11
• 1 Korinthiers 12; 3b-7, 12-23
• Johannes 20; 19-23

Overweging

Zoals ik al zei in de inleiding op deze dienst: Pasen en Pinksteren vallen wel niet op één dag maar ze zijn samen wel hetzelfde feest. Tussen Pasen en Pinksteren liggen zeven weken maar die tijd had de eerste christengemeente kennelijk nodig om tot zichzelf te komen. Wíj nu trouwens ook nog: in de zeven tussenliggende zondagen hebben wij eerst de verschillende verschijningen van de opgestane Heer nog eens gelezen. Daarna het beeld gezien van de Goede Herder, die zijn leven geeft voor zijn schapen en de drie overblijvende zondagen hebben we gelezen uit zijn testament: zijn grote afscheidsrede bij het laatste avondmaal. En nu dan komt de Geest. Of liever: zij komt ten tweede male. Want Jezus gaf zijn Geest al bij zijn eerste verschijning aan zijn leerlingen, dat lezen wij trouwens in het evangelie van vandaag, hetzelfde verhaal als we hoorden op Beloken Pasen. Alleen met dit verschil: toen, vlak na Pasen, was er nog niet veel geloofsovertuiging bij de leerlingen, Thomas gaf er duidelijk blijk van dat hij er niets van geloofde. Er was trouwens helemaal niet veel enthousiasme bij de leerlingenschaar.
Na de eerste verschijning van Jezus had Petrus niets beters weten te doen dan zijn oude beroep maar weer op te pakken. Hij zei gewoon: ,Ik ga vissen', alsof hij niets beters te doen had. En de anderen zeiden: ,Dan gaan we mee'. En van de verschijningen aan anderen geloofden zij niets. ook het verhaal van de Emmausgangers geloofden zij niet, dat vertelt Marcus tenminste. En Jezus zelf spaarde hen niet. Marcus vertelt b.v. dat Jezus hun verscheen toen zij een keer aan tafel zaten. En, zegt Marcus, "Hij verweet hun hun gebrek aan geloof en hun hardleersheid, omdat zij geen geloof geschonken hadden aan hen die Hem in leven gezien hadden.. Hij zei hun: "trek heel de wereld door om aan elke schepsel de goede boodschap te verkondigen". Vooralsnog maakten zij echter geen aanstalten om dat te gaan doen.
Kortom, de jarenlange prediking van Jezus leek totaal vruchteloos te worden. Zelf was Hij als een misdadiger onteerd en op gruwelijke wijze terechtgesteld en hoewel er daarna toch heel wat was voorgevallen wat hen aan het denken had moeten zetten bleek het apostelcollege een dor groepje waar weinig van uitging.
Op zichzelf teruggeworpen, zonder hun charismatische leider, blijken zij tot niets in staat. Geen woord van vertrouwen klinkt er, zelfs geen troostend woord tot elkaar in dit diepste verdriet, geen gevoel van verbondenheid lijkt hen te binden nu hun Heer en Meester van hen is heengegaan.

Totdat er eindelijk, na zeven weken, zich een omslag aan hen voltrekt. Wat er uiterlijk gebeurde was niet direct erg wereldschokkend: het begon hevig te waaien en er verschenen vuurvlammetjes en dat moeten we waarschijnlijk zinnebeeldig verstaan. Wat er echter psychologisch gebeurde was heel opmerkelijk. Een grote schare van volk hoorde de groep leerlingen van Jezus in vele talen spreken, woorden die iedereen verstond in hun eigen taal en wat het meest nieuwe was, was dat Petrus, de leider van de groep, eensklaps een ander mens leek. Hij hield, als we de Handelingen mogen geloven, een lange en prachtige redevoering waarin hij blijk gaf van een grote schriftuurlijke eruditie, van veel gevoel voor humor en van een moed en durf die wij tot dan toe niet van hem gewend waren. Die speech is zo lang dat we die nooit in een zondagse lezing te horen krijgen en die moet u dus maar eens nalezen in uw eigen bijbeltje. De Geest van Jezus was nu eindelijk vaardig over hem geworden en de rest van zijn leven, tot aan zijn marteldood, heeft Petrus blijk gegeven van een leiderschap en een verantwoordelijkheid voor zijn zending, dat de bijnaam die hij van Jezus had gekregen, de "steenrots" wel degelijk bij hem paste.

En voor de rest van de groep geldt hetzelfde, het werden op slag andere mensen. Dat is het wonder, het Pinksterwonder van deze dag. Het grote verschil tussen het gebeuren van deze dag en van de weken ervoor lezen we nog in het evangelieverhaal van vandaag. Dat is het verslag van Pasen, de eerste verschijning van Jezus. Op die dag staat er nog, dat "de deur op slot was uit vrees voor de Joden" maar die vrees was nu plotseling totaal verdwenen. En niet alleen bij Petrus maar bij alle leerlingen.

Het interessante van deze geschiedenis is, dat wij, op alle afgelopen zondagen na Pasen, er al op werden voorbereid want op al die zondagen hebben we gelezen uit de Handelingen over wat er in de eerste christengemeente al voor wonderlijke dingen gebeurden en hoe die eerste christenen een levende gemeenschap vormden, maar we werden er ons niet van bewust gemaakt, dat heel die geschiedenis van dat begin pas gebeurde ná Pinksteren. Toen pas had de grote ommekeer plaats in het emotionele leven van de leerlingen van Jezus.

Ik denk dat het goed is deze emotionele ommekeer bij de leerlingen van Jezus ook nu nog te beleven. We kunnen wel zeggen, dat op deze dag de Heilige Geest is neergedaald over de Kerk maar die Geest zegt ons misschien niet veel en de kerk misschien nog minder. Je kunt misschien beter zeggen dat op deze dag het enthousiasme kwam over de eerste christengemeente. Want daar gaat het om en niet om een dogma. Hoe is dat dan wél gegaan? Zó: Jezus sprak over zijn Vader en beloofde de heilige Geest. En de eerste christenen hebben daarover nagedacht en begrepen dat er een zekere wezenseenheid heeft moeten bestaan tussen die drie. Jezus had als mens een wezenlijke eenheid met die Vaderfiguur van God en zijn Geest ook leefde in Hem. Daar is langzamerhand het dogma van de Drievuldigheid uit gegroeid. Dat dogma zegt ons misschien niet veel meer en daar hoeven we ons ook niet druk over te maken. Waar het om gaat begrijpen we immers wel. Het geloof is een ernstige zaak maar het moet ons allereerst blijdschap en enthousiasme geven, anders komt er niets goeds uit voort. We leven helaas in een wat grimmige tijd. We zijn allemaal krantenlezers en journaalkijkers geworden, en in de journalistiek geldt nu eenmaal dat goed nieuws geen nieuws is. We worden constant in opwinding gebracht door slecht nieuws, rampenscenario's waar we helaas nog aan moeten wennen ook om niet dol te worden. En kerkelijk nieuws maakt ons ook niet altijd vrolijk.

Laten we daarom maar niet vergeten, dat deze mooie Pinksterdag ook kerkelijk nieuws bevat dat ons echt goed kan doen. Dat de zaak begonnen is met een golf van enthousiasme over een nieuw begin van geloof, van hoop en van liefde van en voor alle mensen. Een geloof dat nog altijd de inzet van alle mensen vraagt en die als resultaat moet hebben - en kan hebben - een wereld van rechtvaardigheid waar iedereen beter van kan en moet worden.

Zo zij het.

Zegenbede

Dat de Geest van Jezus van Nazareth en van zijn eeuwige Vader onder ons moge blijven;
dat de Heilige Geest van beiden ons moge bezielen en bevruchten;
dat de Kerk altijd voor de Geest moge openstaan en luisterbereidheid tone;
dat wij allen, Gods volk onderweg, in de goede Geest moge voortgaan!
Die zegen vragen wij voor nu en altijd.
Amen.