Lezingen

• Johannes 20, 19-31
• Handelingen 2, 42-47
  

Welkom en inleiding

Goedemorgen, lieve mensen, jong en oud, welkom in de nieuwe - oude Duif.
Vorige week hebben we in vol ornaat de kerk ingewijd en Pasen gevierd en nu pakken we de gewone draad weer op. Wat we geworden zijn in de Buikduif, wat we waren in de oude Duif, we nemen het allemaal mee naar deze nieuw gerestaureerde kerk die zoveel zachter van kleur is geworden dan vroeger. Persoonlijk vind ik het wel prettig dat het nog niet allemaal af is, dat er nog steigers staan en rommel, dan kunnen we langzaam wennen!

En de kinderen, het is de eerste zondag van de maand. Normaal hebben we dan kindernevendienst. Maar die rommel zorgt er wel voor dat er nog geen aparte ruimte is voor jullie eigen viering. Dat wordt nog een paar maandjes schipperen. Maar jullie krijgen straks na het gebed een verhaal van opa Kees en …

Vandaag hebben we weer zo'n lastig verhaal. Jezus is dood en begraven en plotseling blijkt hij in lijf en leden, met de wonden van de kruisiging in zijn lichaam, te verschijnen aan zijn leerlingen. In de bijbel staan veel van die verhalen waarbij onmiddellijk de vraag boven komt: hoe kan dat nou, is dat echt zo gebeurd?
Wij zijn kranten- en nieuwslezers geworden. Het gaat ons om de feiten. Dat is ook een heel zinnige houding als het om actualiteit of politiek gaat maar niet als het om geloof gaat. Bijbelverhalen zijn geen journalistieke verslagen. Deze verhalen zijn er om ons te raken. Of het waar gebeurd is, is geen zinvolle vraag. De vraag die van belang is, is: wat doet het je, wat geeft het je? Sterkt het je, geeft het verhaal je inzicht, steunt het verhaal je, inspireert het je?

Dat wij vandaag geinspireerd mogen worden.
Amen.

Overweging

Een week na Pasen, het is nog helemaal geen Pinksteren, maar Jezus brengt al de Heilige Geest. Jezus zegt: 'Vrede', 'Ontvang de Heilige Geest'. Maar die Heilige Geest komt nog helemaal niet aan. De leerlingen ontvangen niets. Het kwartje valt niet. Luisteren ze wel naar hem? Ze zijn in beslag genomen door het feit dat ze Jezus zien, niet dood maar levend, met de wonden in zijn lijf.
Ze staan nog niet open voor wat Jezus hen komt brengen. De leerlingen moeten eerst door de schok heen, stap voor stap. Zo gezien is dit verhaal een opmaat voor Pinksteren. Want Pinksteren is niet een eenmalige gebeurtenis. Jezus heeft veel vaker de Heilige Geest gebracht. Niet alleen daar toen maar ook nu nog. Nog steeds wordt ons iedere dag opnieuw de Heilige Geest aangereikt. En hoe vaak valt bij ons het kwartje niet? Ook wij gaan stap voor stap.

Laten we nog eens gaan kijken naar de manieren waarop het verhaal dat we lazen gelezen is en er een nieuwe zienswijze naast zetten.

Vertellerstruc
Meestal is het evangelieverhaal over de ongelovige Thomas aangegrepen om ons ervan te overtuigen dat het echt allemaal waar is. Net als Thomas hebben wij immers Jezus niet levend gezien. Het is een beetje een vertellerstruc. De woorden die Jezus tot Thomas richt bedoelt de schrijver van het verhaal eigenlijk voor ons: 'Gelukkig zij die zonder gezien te hebben toch tot geloof komen.' Zijn wij meer overtuigd van het verhaal, nu een andere twijfelaar overtuigd werd? Helpt Jezus' aansporing ons? De vraag of het echt zo is, die verschijningen van Jezus, is de eerste vraag die meteen opkomt na het lezen. Maar net als bij Thomas is het een vraag die ons niet verder brengt. Het helpt ons ook al niet om onszelf moreel onder druk te zetten om iets te geloven wat we niet hebben gezien.

Ook is dit klassieke verhaal aangegrepen in de kerk om het over de biecht te hebben. Jezus zegt immers: "Als jullie iemand zijn zonden vergeven, dan zijn ze ook vergeven; als jullie ze niet vergeven dan blijven ze behouden". Vaak is deze uitspraak geinterpreteerd als een opdracht van Jezus aan zijn mannelijke leerlingen. Hij zou hun toestemming hebben gegeven om de goddelijke macht uit te oefenen de zonden van de mensen te horen en ze te vergeven. En zo is de biecht als sacrament met de priester als monopolist in het leven geroepen.
Maar je kunt het verhaal ook heel anders lezen: niet als een opdracht voor een selectieve groep maar als een derde aanmaning naast 'Vrede' en 'Ontvang de Heilige Geest'. Wijst Jezus zijn leerlingen hier niet op hun verantwoordelijkheid? Iets als: 'Beseffen jullie wel dat als jullie iemand zijn zonde niet vergeven, hij daar altijd mee zal doorlopen? Beseffen jullie wat dat betekent aan last voor die persoon?'
Dan was het helemaal geen opdracht aan de leerlingen, geen goddelijke machts-overdracht aan mannelijke leerlingen. Dit was een vermaning die voor alle mensen is bedoeld, en dus ook voor ons.
Mensen, als wij de ander niet vergeven, dan blijft hij rondlopen met hij heeft veroor-zaakt. Als wij niet wórden vergeven stapelt de last zich op ónze nek. Alleen als we elkaar vergeven kunnen we schoonschip maken en weer bevrijd en nieuw in het leven staan.
Soms met de beste bedoelingen gedaan, soms uit pure zwakheid, uit angst om iets of iemand kwijt te raken. Het maakt niet uit, we hebben de vergeving van anderen nodig voor onze misstappen. Vergeving is de balsem die onze ruwe wonden verzacht en heelt.

Behoefte aan zachtheid
Een jaar of 7, 8 geleden eindigde mijn toenmalige relatie, een flink aantal van jullie hebben dat zien gebeuren. Er volgde er een periode van bezinning. De heftigheid luwde, de beslissing was definitief genomen, de verwijten sleten en de wanhoop zakte. Het begrip en de acceptatie kwam en daarmee ook de behoefte aan zachtheid. Ik verlangde ernaar dat de goede herinnering en krachten vooraan kwamen te staan. Ik verlangde ernaar nog eens duidelijk te maken dat ik erg veel van haar gehouden had. Ik verlangde ernaar haar te vertellen dat de keren dat mijn zwakheid overheerste in onze relatie, de keren dat ik haar tekort had gedaan me enorm speten. Spijt om het feit dat je degene van wie je houdt pijn doet, juist je geliefde, dat je juist haar niet alsmaar gelukkig hebt kunnen maken.
Hoe heerlijk is het om dan te horen zeggen: 'natuurlijk vergeef ik je, er is eigenlijk niets te vergeven, je was - zoals dat bij mensen gaat - soms in de greep van je eigen kleinmoedigheid, angst was soms je drijfveer'.
Je hart stroomt over op het moment dat je dat ook tegen de ander kunt zeggen. Hoe heerlijk is dat moment. Soms na lange perioden van woede of pijn besef je dat je de ander vrij kunt laten. Je pijn en je gekwetstheid kan zich omzetten in mededogen en zachtheid. Hoe heerlijk is dat moment om dan te zeggen: natuurlijk vergeef ik je. Je vindt jezelf soms nog meer bevrijdt dan de ander.

Vergeving is niet goedpraten, vergeving is niet schoonpraten. Vergeving is de goddelijke verlossing die wij mensen elkaar kunnen schenken. Daarin zijn wij begiftigd met de Heilige Geest.

Dit was dus het eerste dat Jezus zei als vermaning aan zijn leerlingen, nadat hij uit het graf is opgestaan is: 'Vrede' zei hij, 'Ontvang de heilige geest' en: 'Vergeeft elkaar'. Jezus zegt niet eens: doe geen onrecht, nee, hij zegt: vrede, vergeeft elkaar. Hij kent zijn pappenheimers, wij zullen altijd onrecht blijven doen. Wij moeten niet krampachtig proberen geen zonden te begaan. We zullen ze begaan, maar vergeef elkaar, vergeef jezelf en begin opnieuw bij 'vrede' en 'ontvang de Heilige Geest'.

Het denkhoofd loslaten
Iedere ochtend en iedere avond zit ik op mijn kussentje en mediteer. Mediteren is het denkhoofd loslaten, adem halen en dwars door je hart in je buik komen, in die diepe warme energiebron die alles in je leven draagt. De Heilige Geest ontvangen, haar voelen opwellen uit die basale bron en je verbonden ervaren met alles en iedereen op aarde.
Bidden, mediteren is de Heilige Geest ontvangen, verlossing ontvangen van onze verkramping. Iedereen kent wel die momenten van zachtheid, die aarding die je lijfelijk voelt, als alle zorgen wegvallen, als je niet meer hoeft te piekeren over hoe het verder moet, als je vertrouwt, als je jezelf toevertrouwt aan het bestaan. Meestal zijn die momenten schaars, en helaas kun je ze niet altijd zomaar even tevoorschijn roepen. Maar wij zitten hier in deze kerk bijeen omdat we weten dat bidden en zingen en mediteren ons weer opent voor die Heilige Geest. Dat lijntje kunnen we beter niet verwaarlozen, die kunnen we beter versterken en meer tot leven wekken in ons bestaan.
We hebben dan iets meer kans dat het kwartje valt. Het wonder van ons geloof is dat we iedere dag opnieuw kunnen worden vrijgemaakt van angst en benauwdheid. Iedere dag weer opnieuw zijn er momenten waarop wij onze eigen veilige opsluiting kunnen verlaten. Onze oude gewoonten, onze angsten, ons veilig afgeschermde wereldje ademt zich open. En iedere dag krijgen we de Heilige Geest aangereikt, een blijheid in ons hart, goede woor-den of een uitgestoken hand die ons helpt ons vrij te maken.

Leef in vrede, streef naar zachtheid en respect.
Ontvang de Heilige Geest, wees je bewust van haar werkzaamheid in je,
en vergeeft elkaar, zout je wrok niet op, maak je vrij van het onrecht en bevrijd de ander.

Amen.

Nodiging

Laten wij brood en wijn delen, zoals Jezus met ons brood en wijn heeft gedeeld.
Komt allemaal deelnemen opdat we ons bereid tonen de Heilige Geest te ontvangen, het vuur in ons van blijdschap. Laten we deelnemen aan dit simpele, overbekende breken en delen, om een van hart en ziel te zijn, bereid om vrij te zijn.
Iedereen, niemand uitgezonderd, is genodigd om deel te zijn van deze gemeenschap van zoekers naar God, komt dan want alles is gereed.

Voor onze wereld bidden wij:
voor mensen die durven werken aan gerechtigheid,
voor hen die zich inzetten om oorlog te keren,
voor hen die respect tonen in hun daden.

God die onze gemeenschap heeft gewild,
geef ons de kracht om samen recht te doen waar wij kunnen,
dat wij een bron van barmhartigheid mogen zijn.

Voor onze geloofsgemeenschap bidden wij:
dat wij betrokken blijven bij het werk van de beweging van Jezus,
dat onze handen op zoek blijven gaan naar waarheid
en lasten verlichten van medemensen als ze hen te zwaar worden.

God die onze gemeenschap heeft gewild,
geef ons de kracht om samen recht te doen waar wij kunnen,
dat wij een bron van barmhartigheid mogen zijn.

Voor onszelf bidden we,
dat wij niet schromen elkaar te geven wat wij zelf hebben ontvangen
onze geloofskracht, de gaven van de Geest,
dat we elkaars waarheid respecteren en elkaars zonden vergeven

God die onze gemeenschap heeft gewild,
geef ons de kracht om samen recht te doen waar wij kunnen,
dat wij een bron van barmhartigheid mogen zijn.

Amen

Zegenbede

Moge onze geliefde God dicht bij ons zijn de komende dagen
en alle dagen in ons verdere leven.
Moge Zij het vuur aanwakkeren van een geest van kracht, liefde en bezonnenheid, opdat wij het pad niet kwijtraken, en onverschrokken voort kunnen gaan.
Moge Hij ons kracht en tederheid schenken en vrede.

Amen

| Archief/Bijdragen | Archief 2002 | Diana's "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |