Lezingen

• Zacharias 9, 9-10
• Efeziërs 3, 14-19
• Matteus 101, 25-30
  

Welkom en inleiding

Innerlijke stilte kent u vast wel, dat harmonieuze rustige gevoel, die de bodem onder je dag legt. Soms is het je ineens gegeven op een mooie dag, en niets wat er gebeurt brengt je van je stuk. Je voelt je geaard in de grond van je bestaan. Soms verlang je er hevig naar, als je zit te piekeren en druk te doen of angstig bent.
Innerlijke rust.

Dit wordt dus een meditatieve viering. Dat staat op het boekje, maar wat is er meditatief aan de viering? Deze dienst staat niet zozeer de aansporing tot gerechtigheid, opwekkende woorden, de troost of ons kerkgemeenschap zijn centraal. Meditatief wil zeggen: op je innerlijke rust gericht. Mediteren is oefenen om innerlijk stil te worden. Dan merk je hoe moeilijk dat is, dat je wilt schuiven op je stoel, je wilt krabben, maar vooral: dat je gedachten alle kanten uitschieten, dat je vergeet waar je bent en niet meer luistert naar wat je hoort. Het is blijkbaar niet eenvoudig om innerlijk stil en aandachtig te zijn.
Hier in deze kerk helpt het bidden en zingen ons om innerlijk stil te worden. Eigenlijk zijn al onze vieringen al min of meer meditatief. Maar vandaag en de komende weken geven we de stilte meer ruimte. Ook de vieringen van Rob, Marina en Maruja stellen deze zomer de stilte centraal. De diensten van Jos en Alet die daar tussendoor gaan zijn zoals gebruikelijk.
De vier meditatieve vieringen wijken niet zo heel veel af van de gewone orde van dienst, de gewone lezingen maar we maken het nu dus meer op innerlijke stilte gericht. Het koor is met vakantie, dat was de aanleiding om dan ook echt stil te zijn samen. Vandaag speelt Irina en ze zal speciaal ingetogen muziek spelen. We willen de stilte meer laten klinken. Stillere muziek, stilte tussen de gebeden en teksten, om vertrouwd te voelen met de grond van ons bestaan.
U heeft allemaal een kaarsje gevonden op uw stoel, die is bedoeld om straks ieder voor zich een stille of uitgesproken voorbede te doen. Bewaart u dus uw kaarsje voor straks. Ik zal het u tegen die tijd uitleggen wat de bedoeling is.
Laten we om te beginnen stil zijn samen en daarna bidden om innerlijke stilte, om aandacht in onze ziel.

Overweging

Iedere ochtend en iedere avond mediteer ik 15 minuten. 's Morgens doe ik eerst ook nog wat rek en strekoefeningen en dan ga ik zitten. Ik zit op een kussentje, rug recht, benen gevouwen, handen in mijn schoot als een kommetje. Mijn ogen open en gericht op een plek zo'n anderhalve meter voor me op de grond, mond ontspannen, lijf recht maar ontspannen.
Voor ik ga zitten maak ik een buiging naar de beeldjes die daar staan. De zwarte madonna uit Polen, een Iers kruis, godinnenbeeldjes van Malta, Ierland, Turkije en Iran, een hindoeïstische Laksmi en een fijn Boeddhabeeldje uit Tibet. Ik zet mijn timer en zit, beweeg me niet, totdat de lampjes gaan flikkeren en ik de meditatie afsluit met een nieuwe buiging.
Wat ik doe tijdens mediteren: ik zit en ik tel, inademing, uitademing 1, inademing, uitademing 2, enzo-voorts. Het tellen helpt je om hier en nu te zijn, om alert te zijn, aandacht te hebben voor wat er op dit moment gebeurt, gezegd wordt of in je omgeving plaats vindt.
Dit is de methode die binnen het zenboeddhisme wordt beoefend, en er zijn tal van andere vormen. Meditatie waarbij je je lijf volgt, alle delen van je lichaam een voor een innerlijk aanraakt, of meditatie die je in bepaalde sferen brengt door geleide fantasie. Altijd is de bedoeling dat je de innerlijke bewegingen van je lijf ervaart en vanuit rust en openheid erbij blijft. Niet wegvluchten in gedachten of gewriemel. Erbij zijn, bij wat je voelt en wat er in je opkomt. Mediteren is eigenlijk niet meer dan stil gaan zitten om tot innerlijke stilte en rust te komen.

De zentechniek is simpel: ogen open, tellen, je uitademing iets verdiepen, en daarmee loslaten wat er aan gedachten in je hoofd zit. Natuurlijk komen die gedachten voortdurend. De meeste mensen die voor het eerst mediteren schrikken zich dood van de vele gedachten die er in hun hoofd zijn. Ze schrikken dat ze voortdurend de tel kwijt zijn, en met hun aandacht alweer waren bij de koffie na afloop van de dienst, bij de parkeermeter, bij het snuiven van je buurman, dat je niet moet vergeten die of die nog te bellen, enzovoort, u herkent ze wel al die gedachten die van het begin van de dienst tot nu in uw hoofd zijn opgekomen.
Er zijn ook mensen die schrikken van de stilte die daar plotseling is, ze zijn bang voor boze geesten die uit hun hoofd zouden opspringen als ze de deksel niet op de pot houden. Maar iedereen die deze schrik doorstaat zal ook de weldaad van de rust ervaren.
Het is niet de bedoeling jezelf te dwingen innerlijk stil te zijn. Dat kan namelijk niet. Dwang gaat met onrust gepaard en kan nooit tot echte rust leiden. Je kunt wel vastberaden zijn maar als je ontdekt dat je gedachten weer ver weg zijn geef ze dan als het ware een aai over de bol en ga weer terug naar hier en nu aanwezig zijn. Om je daarbij te helpen kun je dus je uitademing tellen. Ik heb iemand eens horen zeggen dat je je in meditatie opstelt naar je gedachten, je onrust, je angsten als een liefdevolle moeder die haar onrustige kind op schoot neemt en tot stilte streelt. Jij bent er, met alles wat er zich in je roert, maar je laat je er niet door opjagen en wegslepen, in jou is een moeder die de onrust op schoot neemt.

Wij nemen om tot innerlijke rust te komen onze onrust dus op schoot. Knuffel maar dood, die onrust zei mijn meditatielerares ooit.
Is dat het dan: stil zitten, je onrust op schoot nemen, en uitademen? Ja, dat is het. Dat is het en het enige dat je verder nog kunt doen is nieuwsgierig zijn naar wat er gebeurt.
Er zijn mensen met sterke ervaringen tijdens meditatie. Bij mij is dat niet zo, ik zit gewoon met mijn onrust, mijn gedachten die wegfladderen en ik keer gewoon weer terug naar het tellen van de uitademing. Mijn gouden kwartiertjes zijn die keren dat ik indaal, zo voelt het, alsof ik in proportie kom met mijzelf. Dan voel ik alles wat er zoal in mijn hoofd huis-houdt naar mijn hart en buik zakken en ik voel energie uit mijn schoot, mijn hart en mijn handen de wereld instromen.
Door te mediteren ervaar je jezelf als niet groter, niet kleiner, niet drukker, niet stiller, niet sterker of zwakker dan je bent. Je houdt op met groter, sterker, mooier willen zijn. Je houdt op met ergens anders te willen zijn dan waar je bent. Dan hoor je de vogel die in de boom onder je raam fluit, je beleeft het ritselen van de bladeren, en bent geraakt door een zonnestraal die zich door de gordijnen op jou richt.

Als het zo eenvoudig is, waarom doen we dat dan niet gewoon?
Ik denk dat het zo in elkaar zit: dieren zijn een met alles om hen heen, ze leven in een voortdurende eenheidservaring. Mensen kunnen die eenheidservaring ook hebben maar moeten dat zich bewust worden. Meestal zijn we buiten onszelf verspreid. Met een hoofd vol woorden zie je niets en merk je niets.Als je innerlijk stil bent ben je ontvankelijk voor alles om je heen. Die zonnestraal, die gaat door je heen, of je gaat helemaal op in het likken aan een ijsje. Bewust je een weten en voelen met de hele wereld - dat is heilig zijn, dat is verlichting.
Ons bewustzijn, onze geest zwerft rond, probeert de hele wereld te vatten en te beheersen. We hebben zo onze manieren om met onze geest de wereld te grijpen: we stoppen elkaar in hokjes, vellen onze oordelen, interpreteren wat we zien, en doen dat allemaal om onze wereld veilig en overzichtelijk te maken. Het menselijk brein kan prachtige theorieën maken, we kunnen kennis en inzicht opdoen. Maar we kunnen ook drama's scheppen, gevoelens verster-ken en opzwepen door ons denken.
Mediteren brengt je geest weer thuis, mediteren brengt je weer thuis bij jezelf. Thuiskomen bij jezelf betekent dat je al die theorieën en drama's loslaat, dat je als het ware je verdedi-gings-schild laat zakken en het allemaal niet zo goed weet, misschien zit de wereld weer heel anders in elkaar dan je denkt. Het voelt onzeker maar het is bevrijdend, het geeft je de wereld weer terug.

Beste mensen, nu zijn we zo'n beetje aan het eind van deze overweging en ik heb nog niets gezegd over de lezingen. We hebben ze niet uitgezocht op het thema, maar kijk er nog eens naar: wat er gezegd wordt bevestigt waar het om gaat in ons geloof. Diep in je wezen wordt je door God gesterkt, geworteld in de liefde en geloof in je hart. Met de innerlijke rust in je, leer je die volheid van God zelf meer en meer kennen, je leert die goddelijke volheid toelaten in je leven, je voeden en er vanuit leven ten gunste van alle levende wezens.
De zachtmoedigheid, de eenvoud van hart geeft je de rust in je ziel. Om een koning te zijn, rechtvaardig en zegevierend, reis je deemoedig op een ezel. En uiteindelijk maakt dat het leven de moeite waard.

Amen.

Breken en delen

Zullen wij delen, wat mensen sinds Christus' heugenis met elkaar delen: brood en wijn, om aanwezig te zijn in de wereld tot heil van alle levende wezens?
Komt naar voren en deel met ons brood en wijn:
Vrede en alle goeds

Zegenbede

"Moge de Krachtige en Tedere u geven dat uw diepste wezen machtig door Gods Geest wordt gesterkt, dat het geloof woont in uw hart en dat gij in de liefde geworteld en gegrondvest blijft.
Moogt gij in staat zijn mét alle heiligen te vatten, wat de breedte en lengte en hoogte en diepte is, en te kennen de liefde van Christus, die alle kennis te boven gaat.
Moogt gij de volheid bereiken die de volheid van God zelf is.
Amen."

| Archief/Bijdragen | Archief 2002 | Diana's "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |