Lezingen

• Lucas 11; 1013
  Naar Charlotte Joko Beck
  

Welkom en inleiding

Goede morgen lieve mensen, heerlijk dat u gekomen bent op deze zomerzondag. Welkom bekenden van de Duif en ook welkom aan u die hier voor het eerst zijn, dat deze dienst ons allen moge sterken en inspireren.
De rustige zomerperiode zonder koor en pianiste hebben de voorgangers dit jaar aangegrepen om 6 weken een themaserie neer te zetten en te illustreren met teksten van buiten de bijbel en met meer luistermuziek dan gebruikelijk. We begonnen met 'Het verhaal gaat door'. Vorige week was Verlangen het thema. Vandaag zullen we het hebben over Zoeken. Daarna komt nog Vinden en Kiezen. En vervolgens sluiten we onze themaserie af met opnieuw 'Het verhaal gaat door'.
Vandaag dus Zoeken, zoeken naar God, zoeken naar vervulling in je bestaan, die levenszoektocht die we allemaal op ons eigen manier gaan.

En de muziek: omdat er geen koor is, zingen we aan het begin en aan het eind van de dienst een lied mee met de c.d. van de Duif en tussen alle bedrijven door luisteren we naar muziek die in sfeer of tekst iets met ons thema te maken hebben.
Ik wil graag de muziekkeuze toelichten. Ik heb gekozen voor muziek die het beste de zoektocht uitbeeldt die mensen in hun leven gaan. Laten we beseffen dat er veel mensen zijn die letterlijk huis en haard hebben verlaten om te zoeken naar een betere toekomst. Onze bijbelse traditie staat er vol van, denk aan Abraham en Sara, denk aan Mozes en het joodse volk. En ook nu, mensen trekken werelden over. Ik heb daarom gekozen voor muziekstukken van gemengde culturen, voor 'wereldmuziek' waar muziekstijlen uit verschillende werelden samen komen. Deze muziek drukt, beter dan woorden, de zoektocht uit die mensen gaan.

Vandaag luisteren we naar 3 van zulke muziekstukken.
Het eerste lied combineert de muziek van Amerika en Zuid-Afrika. Het wordt gezongen door een Zuid-Afrikaans kerkkoor en drukt het verlangen en zoeken naar een goed thuis uit.
In het tweede lied brengt een westers geschoolde zangeres de oude melodieën van haar vaderland Tuva (ergens in de buurt van Rusland) in een Tuvan Blues, het verlangen naar thuis terwijl je een nieuwe wereld gezocht en gevonden hebt.
En als derde luisteren we naar een zigeunermuziek, een lied dat in Albanië is ontstaan. Zigeuners bewaren de warmte, diepte en gemeenschapszin van de Oriënt in hun muziek en zijn meester in het mengen van de muziek van het land waar zij zwerven met hun eigen stijl.
Aan deze wereldmuziek gaat een song vooraf van John Lennon. Hij bezingt de zoektocht die de opvoeding van zijn zoontje voor hem betekent. E(n zinnetje van dit lied is een levensmotto voor mij geworden. U vindt het in uw boekje. We komen er nog op terug.

Dan nu terug en nogmaals ons openingsgebed:
"God mijn God, naar U blijf ik zoeken,
mijn ziel dorst van verlangen naar U
al wat ik ben smacht naar U,
dor als een land dat snakt naar water."
Ik wens ons allen een goede viering.

Overweging

U kent dat ook wel, je kunt in je huis vreselijk lopen zoeken naar je sleutels en ze pas vinden als je gestopt bent met zoeken. Je sleutels blijken vlak voor je neus te liggen.
Gisteren nog moest ik een liedje maken voor een familiefeest. Het wilde niet lukken, ik vond geen rijmwoorden, geen goede opbouw, kreeg de clou niet op de goede plek. Ik zocht me rot en het lukte niet. Toen legde ik het even opzij om iets anders voor te bereiden en jawel, daarna schudde ik binnen 2 minuten een lied uit mijn mouw.

Zoeken: dat is ons thema vandaag. Deze voorbeelden geven iets heel wezenlijks aan: om te vinden moet je zoeken, maar om te vinden moet je ook stoppen met zoeken. Grappig is dat, vindt u niet? Het lijkt zo tegenstrijdig: zoeken en ook stoppen met zoeken. Maar het is geen òf, òf, het is èn, èn, het hoort er allebei bij. Laten we daar in deze overweging maar eens wat meer bij stilstaan.

Eerst het zoeken:
We hebben een stuk tekst gelezen uit Lukas. Meestal wordt het in tweeën gehakt. Jezus leert zijn gebed: het Onze Vader aan zijn leerlingen en meteen door verzekert Jezus ons dat je God alles kunt vragen. Hij zal je niet in de steek laten, hij stuurt de Heilige Geest. Deze twee stukken tekst horen echt samen. Bidden drukt je verlangen uit, en Jezus nodigt ons nadrukkelijk uit om te verlangen en te vragen en te zoeken. Dan ga je dus dieper en verder dan het eerbiedig uitspreken van een voorgeschreven gebed. Gooi je ziel maar open. God zal je zeker de Heilige Geest geven. Dat is ten slotte beste dat je kunt krijgen.

Het hele leven is een zoektocht naar vervulling en zinvolheid van ons bestaan. In ons geloof zeggen we dat we een spiritueel pad gaan. Ons leven bestaat eruit te leren en te groeien in mededogen en wijsheid. Zo'n leven maakt ons simpeler en sterker, meer ten dienste van onze medemensen en de wereld.
Maar soms blijk je het roer om te moeten gooien in je leven. Misschien is het niet eens omdat je iets fout deed, maar gewoon omdat je oude en vertrouwde wegen uitgewerkt zijn. Ze brengen je niet meer verder. Dan sta je op het eind van een pad en ziet geen nieuwe wegen. Relaties mislukken, in je werk loop je vast, je leven lijkt niet langer meer bij je te horen. Je neigt nog meer van de bekende manier op te zoeken, meer van hetzelfde. Wie geneigd is veel te accepteren zal nog meer proberen te accepteren, wie veel zelfdiscipline heeft wordt nog strenger voor zichzelf, wie moeilijk contacten legt zegt innerlijk: ik doe het wel alleen.
Maar dat levert je niets meer op. Om dan een nieuwe weg te kunnen zoeken, daarvoor moet je lef hebben. Je zult je gewoontes moeten doorbreken, leegte moeten scheppen, zodat er iets nieuws kan ontstaan. En leegte is altijd eng, want je hebt geen garantie dat er iets nieuws komt.
De kunst is voetje voor voetje te gaan het onbekende is, gedreven door je verlangen en je intuïtie. Je gevoel of je in de goede richting zit zul je zelf moeten ontwikkelen. Jij bent de enige die weet of de stem in je jouw kracht geeft en je ziel goed doet of dat het misschien een oude destructieve kracht is. Jij kunt alleen bepalen of dat wat jou wil tegenhouden, wijsheid is, omdat je op de verkeerde weg zit, of dat er een onterechte angst is die je ontwikkeling van binnenuit blokkeert. Jij hebt de kracht om 'ja' en 'nee' te zeggen, en nieuwe wegen uit te proberen. Ontwikkel die kracht.
Iedereen die buiten haar of zijn eigen veilige kringetje durft te zoeken en haar eigen intuïtie ontwikkelt en haar eigen pad gaat verdient ons meest diepe respect. Want misschien willen we wel veel onder ogen zien, maar niet dit huidige moment waarop we zijn wat we zijn. En wie dat onder ogen durft te zien, verdient onze onvoorwaardelijke spirituele steun.

Te moeten ophouden met zoeken
Dit alles ging over het eerste aspect voor je kunt vinden: het zoeken. Maar nu het tweede aspect: het stoppen met zoeken om te kunnen vinden. En dan gaan we eerst terug naar de tekst die we lazen. Joko Beck is een van de eerste Amerikaanse zenleraren die op geheel westerse manier de zenweg onderwijzen. In dit stukje tekst over zoeken benadrukt ze dat het heel menselijk is om iets te willen krijgen van buiten, maar dat het eigenlijk iets dwingends en kinderlijks heeft. We zoeken wel naar inzichten, maar we willen niet dat ze echt nieuw zijn. We willen vinden wat we van te voren hebben bedacht. Ze geeft ons de raad werkelijk volwassen te worden, en om te gaan zien wat het leven van ons vraagt.

Je kunt wanhopig blijven zoeken zonder te durven vinden. Hoeveel mensen zoeken niet de ideale partner, de ideale baan, het ideale land of het ideale huis en beseffen niet wat er is. Dat wat er waardevol is in hun leven, is veel meer dan menigeen beseft. We hoorden het John Lennon net zingen: "Life is what happens to you while you're busy making other plans", "Het leven is dat wat je overkomt terwijl je bezig bent met andere plannen". Ik zing dat stukje uit het lied bijna elke dag wel een keer. Voortdurend maken we nieuwe plannen, nieuwe ontsnappingen aan het heden. Straks zullen we het anders, beter en mooier maken. Laten we niet vergeten dat we nu leven, dat het leven hier en nu plaats vindt.

We maken een vergissing als we denken dat het zoeken zèlf zinvol is en daarom niet meer stoppen met zoeken. Als dat gebeurt keer dan in jezelf en vraag je af wat het is dat je opjaagt. Soms is het zo dat als je stopt met zoeken, je plotseling heel verdrietig wordt, of onzeker. Dat verdriet of die onzekerheid was de brandstof van je zoeken. Je verdriet dat er geen ideaal leven is, je verdriet om wat je hebt verloren, je onzekerheid over wat je kunt bereiken, het gevoel dat je leven mislukt is. De angst voor verdriet en onzekerheid kan ons opjagen te blijven zoeken. Het is heel belangrijk om te durven voelen wat er onder onze zoektocht zit en dat niet uit de weg te gaan.

Je moet dus ook weer durven stoppen met zoeken. Het gaat er in het spirituele pad van ons leven om volwassen te worden. En volwassen worden wil zeggen: de bereidheid te ontwikkelen te zien wat het leven van ons vraagt. We vergissen ons als we denken dat de spirituele weg een zoektocht is naar maar of naar een totaal ander leven.
De spirituele weg is juist het omgekeerde, het is kunnen zijn bij datgene dat ons in beweging zet: bij een onvolmaakte wereld, bij ons verdriet, onze gebrokenheid. Dat is een omkering.
Een zinvol leven kun je niet buiten je huidige leven om vinden, je kunt niet zeggen: nou ik heb het gevonden hoor, ik ruil mijn huidige zelf, mijn ik en mijn leven in voor een geheel nieuw en zinvol leven. Nee, een zinvol leven, een leven met God is een leven waarin je dichterbij komt wie je al die tijd al geweest bent, dichterbij je onvrede, je verdriet en je kwetsbaarheid, dichterbij je verlangens en al die prachtige kwaliteiten die jij bezit.
Amen.

Krachtige en tedere wees dicht bij alle mensen die u nodig hebben
hier of waar ook ter wereld,
bij mensen met verdriet, met grieven en pijn,
bij mensen die hun thuis zijn verloren, noodgedwongen een zoektocht gaan,
bij zieken en mensen die het geestelijk zwaar hebben.

Wees bij ons

Zegenbede

Moge onze geliefde God dicht bij ons zijn de komende dagen
en alle dagen in ons verdere leven.
Moge Zij het vuur aanwakkeren van een geest van kracht, liefde en bezonnenheid,
opdat wij ons pad niet kwijtraken, en onverschrokken voort kunnen gaan.
Moge Hij ons kracht en tederheid schenken en vrede.

Amen

| Archief/Bijdragen | Archief 2003 | Diana's "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |