Voorganger: Diana Vernooij

Lector:  Corrie Keizer (foto)

Lezingen:

Lucas 1; 8-20 en 26-38

Inleiding

Goede morgen beste mensen, welkom allemaal op deze laatste adventszondag van het jaar 2005. Fijn om samen te komen en ons verder te verdiepen in advent, de tijd van verwachting, van uitzien naar boodschappers van het nieuwe licht. Omdat de hoop groeit, de hoop dat midden in het donkere duister Nieuw Licht over ons zal komen, nieuw uitzicht, nieuwe hoop, steken we deze laatste adventkaars aan.

- kaars aansteken -

De EO heeft een programma: Touched by an angel. Soms kijk ik er wel eens naar. Ik vind het vooral leuk dat God er dikke zwarte vrouw is en de Dood een mooie jonge vent. Het verhaal gaat eigenlijk over een engel. Die trekt, in mensengedaante, mensen weer uit de put. Ze moeten er zelf iets voor doen, maar de engel inspireert, geeft hoop en uitzicht.

Deze advent hebben we het over gidsen in ons leven. Jesaja de dromer is langs gekomen en Johannes de waker, vorige week zongen we tot Maria die verwacht en vandaag is het de engel Gabriel, de boodschapper, de brenger van groot nieuws. Engelen zijn boodschappers in de bijbel, maar ze komen ook in de Koran voor. Dezelfde aartsengel Gabriel die Maria vertelt dat ze zwanger zal worden van de verlosser verschijnt Mohammed en dicteert hem de Koran.

In onze kerk en religie besteden we geen aandacht meer aan engelen, dat was in de Middeleeuwen wel anders. In de christelijke traditie werden vele Engelenleren ontwikkeld. De bekendste christelijke versie werd in de 6de eeuw uitgewerkt door Pseudo-Dionysios de Areopagiet, een Syrische monnik die het beschrijft in zijn boek De hemelse hiërarchie . Dante en Milton namen deze hiërarchie van verschillende orden (of koren) van engelen over in hun epische engelensagen. Het systeem bestaat uit negen engelenkoren die allemaal een andere functie hebben voor God en de mensen. Na de Middeleeuwen is de interesse in engelen weggeëbd uit de kerk. De laatste jaren is er weer hernieuwde belangstelling voor engelen als helpers in ons leven, zoals de serie van de EO laat zien.

Je bent aangeraakt door een engel, iets of iemand zet je weer op het goede pad. Of je dat nu ziet als een kracht van binnenuit, groei, liefde, of als een wenk van een engel – in ieders leven zijn er momenten dat je uit de put wordt getrokken, dat je zonder reden ergens troost vindt, dat de zon plots doorbreekt, dat wat iemand tegen je zegt ineens heel erg binnen komt en je moed geeft. Dit zijn momenten om te koesteren.

Overweging.

Eenmaal wist ik het zeker, dat ik een engel ontmoette in mijn leven. Ze kwam in de gedaante van een gewone vrouw, tijdens een gewoon probleem – de ontmoeting had niets spiritueels of mystieks. Maar de schellen vielen ons wel van de ogen. Het was op vakantie. Na jaren in Frankrijk gefietst te hebben waren mijn vriendin Anne Marie en ik in Engeland, land van korte steile hellingen, waar ze nog nooit van haarspeldbochten hebben gehoord. Geen fietsland! Prachtig landschap maar we zagen er niets van. Wanhopig waren we, bezweet, gebroken, dit was niet te doen, boven op iedere heuvel waren we stuk. Na een paar dagen zaten wij langs de kant van de weg, wanhopig en we gaven het op. We spraken af de kortste weg naar een station te zoeken en dan naar het platste stuk Engeland te gaan dat er was. Op dat moment kwam er een vrouw langs, ze liep naar haar fiets en duwde hem naar boven. Ze floot liedjes en bleef staan om ons vriendelijk gedag te zeggen. Op onze vraag f ze niet wanhopig werd zoals wij, zei ze: “Nee hoor, als het te zwaar is loop ik gewoon, het is vakantie.” Dat was onze engel, die bij ons allebei een kwartje liet vallen – we keken elkaar aan, grinnikten en hebben daarna een hele leuke vakantie gehad.

Het is een simpel voorbeeld van iets. Waarschijnlijk kent u allemaal wel van dit soort voor­vallen in je leven. Je maakt ergens erg druk over. Je gaat maar door in dezelfde tredmolen, doet er nog een schepje bovenop, maar het werkt niet. Je ziet geen oplossing, je wordt wanhopig, geeft het gevecht op en dan komt er gewoon iemand fluitend voorbij lopen, iemand die zegt: het kan ook anders. Weg alle spoken in je hoofd. Weg zijn je beelden, je eigen redeneringen en overtuigingen, er is plots helderheid, wat een opluchting. Aangeraakt door een engel ziet je wereld er anders uit. Bergen blijken heuveltjes, op fietsen hoef je niet te fietsen, je kunt ze ook duwen, en spoken blijken je eigen hersenspinsels waar je ook om kunt grinniken.

Er is zoveel dat we projecteren op de wereld. Als wij bang zijn denken we dat de wereld gevaarlijk is. Als wij ons ergeren aan een ander, denken we dat hij ons expres dwarszit. Maar het is misschien wel heel anders dan je denkt: misschien probeert die ander ons niet te kwetsen maar is hij zelf gekwetst en angstig, misschien is de wereld niet bijzonder gevaarlijk, maar zijn wij het die ons onze eigen kwetsbaarheid bewust zijn. 

Het is waar dat we onze eigen wereld scheppen. Natuurlijk overkomt je van alles waar je niets aan kunt doen. Maar wat we ermee doen, hoe we ons opstellen, dat is aan ons – en daarmee scheppen we de sfeer van onze wereld. Waarom reageert de een gelaten en de ander agressief, waarom erger ik me zo vreselijk aan iets wat jij laconiek van je af kunt laten glijden? Karakter en gewoontes? Ja, karakter en gewoontes, maar ook de haast om de wereld onze orde op te dringen. Is dat niet wat we doen: onze eigen overtuigingen steeds voor de werkelijkheid zetten?

Om bij mijn eigen voorbeeld te blijven: als ik er niet op uit was om een fantastische sportieve fietsvakantie te hebben, had ik eerder het beeld kunnen loslaten dat je heuvel omhoog moet fietsen. Ik had eerder ontdekt dat een fiets ook heel goed geduwd kan worden en dat je dan beter van het landschap kunt genieten.

Alles wat je energie geeft gaat groeien, positieve en negatieve dingen. Je schept je eigen wereld met je verwachtingen en je gewoontepatronen. Als je steeds achterdochtig bent, gaat de wereld er bedreigend uitzien. Als je alles altijd 10 keer controleert ziet de wereld er juist onzeker uit. Als je durft vertrouwen, wordt je wereld zachter. Op het moment dat je dat doorkrijgt, en je je eigen patronen leert kennen – dan kun je ze ook doorbreken, dan kun je de wereld anders gaan zien en jezelf andere gewoonten en andere gevoelens aanleren. Dan kun je er bij jezelf heel langzaam in gaan slijten dat andere mensen meestal betrouwbaar zijn en goedwillend, dat de wereld jouw controle niet nodig heeft om door te ontwikkelen, dan kun je ontspannen.

Iedere dag, ieder uur worden we uitgenodigd om onze vaste oordelen en gewoonten los te laten. Het zijn meestal geen engelen met bazuinen die ons staan te roepen. Het zijn de gewone mensen om ons heen die ons dat laten voelen, boodschappers uit deze werkelijkheid. Die boodschapper kun je makkelijk mis lopen, het seintje niet serieus nemen, er niet voor open staan. Die vrouw hadden we heel gemakkelijk door kunnen laten lopen. Ik denk wel eens, hoeveel kwartjes zijn er niet gevallen? Hoeveel meer kwartjes zouden er kunnen vallen als we ons echt openstellen voor de boodschappers van de werkelijkheid?

We hoeven de engelen niet te zoeken. Het gaat niet om de boodschapper, het gaat om de boodschap. Als we dromerig door het leven gaan kunnen die boodschappen als kokosnoten op onze hoofden vallen. En als we wanhopig aan het vechten zijn – en we eindelijk onze eisen aan de wereld opgeven, en toegeven dat wij de wereld niet kunnen dwingen – dan gaan de luikjes weer open, is er weer frisse lucht in je hoofd. De nieuwe mogelijkheden en boodschappen staan als een rij engelen je te roepen.

En als je dat een paar keer hebt meegemaakt, dat je dat hele gevecht hebt geleverd tot het eind toe, en dat je daarna je engelen met hun goede nieuws zag, dan zet je dat misschien aan het denken. Is het wel zinvol zo lang te vechten om je wensen op de wereld te projecteren? Kun je misschien eerder stoppen met de wereld te dwingen in wat zij niet is? Het is mogelijk op te houden je spoken in de wereld te stoppen en de heuveltjes tot bergen te maken. Je kunt er mee stoppen. Je kunt ermee stoppen om van jezelf van alles te eisen: ik moet toch zeker wel die heuvel op kunnen fietsen, ik moet niet zo zeuren, ik moet alles in de hand hebben. Je kunt ermee stoppen om van anderen wat te eisen: jij moet mij respecteren, jij moet mijbegrijpen, jij moet zijn zoals ik jou graag wil. Stoppen en kijken, aandacht, accepteren en erbij zijn.

Misschien kun je dan de vele handreikingen zien die er zijn om je te helpen je volgende stappen te zetten. Al die engelen op je pad tonen je nieuwe wegen, bieden je kansen, laten je nieuwe contacten maken, en geven je nieuwe inzichten.

Misschien bedoelen we dit wel met die aanraking van een engel: zonder onze filters, verwachtingen en eisen, buiten ons bekende blikveld en onze gewoonten, kunnen we echt contact met de natuur om ons heen, met die andere persoon, met onszelf en onze God. Dat direct contact voelt aan als een klap van de vleugel van een engel.

Hoe minder we projecten hoe adequater we kunnen reageren op wat er op ons afkomt. Dan is de wereld verrassend en zien we dat andere mensen heel anders leven, dan kunnen we buiten onze gebruikelijke manier van doen komen – en zien dat daar ook leven is – nee sterker: dat juist daar, buiten onze kaders, het leven weer verder stroomt.

Lieve mensen, ik wens ons in deze laatste week voor Kerst, de rust toe om aandachtig Het Licht te verwachten, om open te gaan als een bloem, om onze verkramping te laten varen en te zien wat is – en het Licht niet te haten.

Amen.

Nodiging

Om het geschenk van de onderlinge liefde en vriendschap tastbaar te maken, delen wij vandaag met elkaar brood en wijn. Wij kijken reikhalzend uit naar gerechtigheid en vrede en wij staan klaar om onze liefde en vreugde toe te voegen aan deze wereld. Daar hebben wij aandacht en lef voor nodig. Moge wij die putten uit elkaar en uit uw onmetelijke bron.

Graag wil u uitnodigen aan de Tafel. Allemaal zijn we welkom, want iedereen doet er toe. En allemaal verlangen wij naar levend water als teken van liefde en leven.

Komt dan want alles is gereed.

Vrede en alle goeds.

Zegenbede

Moge onze geliefde God dicht bij ons zijn de komende dagen en alle dagen in ons verdere leven.

Moge Zij onze ogen en ons hart openen, opdat we onverschrokken en vol mededogen voort kunnen gaan.

Moge Hij ons kracht en tederheid schenken en vrede.

| Archief/Bijdragen | Archief 2004 | Diana's "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |