Voorganger: Harris Brautigam
Lector: Lyda Alberse
Lezingen:
Daniël 12; 1-3
1 Petrus 1; 3-7
Marcus 13; 24-32
Thema: Blijf zitten waar je zit .. ???
Overweging.
De drie lezingen die we vandaag krijgen voorgeschoteld hebben alledrie een zelfde hoofdthema in verschillende verpakkingen: eindtijd, oftewel ‘einde der tijden', of ‘einde van de wereld', of, als we nou toch bezig zijn, met een dure term: ‘ eschaton '. Hoe je het nou keert of went, het heeft allemaal te maken met het gegeven dat de schepping eindig is. Het is allemaal eens afgelopen met ons, én met de wereld. En dat niet zomaar, nee, de beelden die in de H. Schrift daarover worden opgeroepen zijn niet bepaald de leukste. Het einde gaat met veel geweld, volkeren die tegen elkaar opstaan, vuur dat uit de hemel valt, kort en goed: allemaal vreeswekkende verschijnselen begeleiden de definitieve ondergang van de schepping.
Dat is één kant van de ondergang van ons avondland. Daarnaast is het kenmerkend voor die eindperiode dat ieder mens ter verantwoording wordt geroepen. Wat heeft hij van zijn leven gemaakt. Het is een periode van een soort eindafrekening waaraan niet te ontkomen valt. En in het geval van een positieve beoordeling staat eeuwig geluk te wachten. Maar o wee, als de balans negatief uitslaat, als het eindoordeel ongunstig is. Dan zijn hel en verdoemenis je eeuwig lot.
Ik heb het op internet ook eens nagekeken. Als je bij Google het woord ‘eindtijd' intikt, wat er dan niet allemaal op je scherm te voorschijn komt. Ontzettend veel. En wat me opviel was het feit dat het vooral alle soorten van godsdiensten zijn die in de loop van de eeuwen zich met dit heikel thema bezig houden.
Het aspekt van bangmakerij heeft meestal de boventoon. Bangmakerij die met beelden werkt van vuur en vernietiging en vreeswekkende monsters, of met beelden van moord, oorlog en doodslag tussen mensen. Er zijn meerdere malen groepen van mensen geweest die daarvoor op de vlucht gingen. Die hadden dan een soort profeet, die tegen een kleine vergoeding berekend had wanneer die ellende zou plaats vinden, en die wist dan meestal ook de plaats aan te geven waar hij en zijn volgelingen aan die ellende konden ontkomen. En als er dan niets gebeurde dan werd dat eenvoudigweg afgedaan als een klein rekenfoutje.
Met de voorbereiding van deze dienst probeerden we een beetje de vinger achter dat duistere beeld van het einde der tijden te krijgen. Twee elementen kwamen natuurlijk naar voren: ons persoonlijk einde, onze tijdigheid: hoe gaan we daar mee om. Het tweede aspekt : het einde van de wereld. En wat dat laatste betreft vroegen we ons af of zaken als opwarming van de aarde, de co2 uitstoot, de verhoging van de waterspiegel, kortom zaken waar wetenschappers met concrete gegevens ons voor waarschuwen, - denk maar aan die film van Al Gore - zaken zijn die we aan het noodlot moeten overlaten of niet. Die film van Al Gore droeg de titel van “ An inconvinient thruth ”, een waarheid die erg ongelegen komt! Nee, natuurlijk niet aan het noodlot overlaten. Dat antwoord lag voor de hand. Daarin hebben we onze eigen verantwoordelijkheid, ook al is het levensterrein waar zich dit op kan afspelen nog zo klein. Dat was eigenlijk niet zo het verrassende in ons gesprek. Alle drie de lezingen die het thema ‘eindtijd' schetsten, schetsten niet een beeld van stom noodlot, waar niets aan te doen viel. De basis van die lezingen benadrukten in feite de opgave van de eigen verantwoordelijkheid in deze materie.
Ik wil proberen dit wat uit te werken. Misschien lezen we deze stukjes dan een beetje met een andere bril:
Het boek van de profeet Daniël is in feite een soort illegaal, ondergronds blaadje dat geschreven werd om mensen die in een bezet gebied leefde op te roepen tot trouw aan God en tot verzet tegen een vreemd land. Het bestaat eigenlijk uit twee delen: het eerste deel beschrijft de geschiedenis hoe mensen in een vreemd land, tijdens de Babylonische bezetting, trouw blijven aan hun eigen identiteit en geloof. Hoe zij met openheid en grote moed de wetten van de bezetter trotseren. In het tweede deel, als ze eeuwen later door Perzië bezet en onderdrukt zijn, wordt dat in herinnering opgeroepen en met apocalyptische beschrijvingen ingeprent. Dit alles gebeurt om in verzet te gaan en zich niet neer te leggen alsof men met voldongen feiten heeft te doen. Niet een kwestie dus van: blijf zitten waar je zit en verroer je niet……! De profeet Daniël heeft dus ook die oproep aan ons, nu in 2006.
Het deel uit de brief van de Apostel Petrus ademt voor mij de sfeer van vertroosting. Dank zij de Eeuwige, preekt hij voor de christenen in Rome, is er hoop op redding. En hoop, denk ik, geeft vleugels, doet je niet domweg wachten, maar vérwachten, reikhalzend uitzien en klaar staan om tot actie over te gaan om het verhoopte te verkrijgen. Dus ook, vanuit een andere hoek: blijf niet zitten…….
Marcus ten slotte, heeft ook een zeer dreigend beeld geschreven. Maar hij schrijft dan: “Leer van de vijgenboom deze les, zo gauw zijn takken uitlopen en in blad schieten, weet dan dat de zomer in aantocht is…”Ik vind dat een verrukkelijk beeld. Daarmee ga je niet iets verschrikkelijks inluiden. Dan zou hij wel gezegd hebben: “als de vulkaan begint te brullen, weet dan dat de uitbarsting aanstaande is”. Marcus speelt met het perspectief van de lente, van het nieuwe leven. Niets geen bangmakerij dus, maar een kijk op de eindtijd als verlossing, als een visioen, als een Messiaanse verwachting, zo boeiend dat je er niet stil bij kunt blijven zitten! Dus: Niet blijven zitten waar je zit. Actief helpen de lente mee in huis te halen! Waarom Woensdag a.s. niet? Zo moge dat zijn: Amen.
RG 2006-11-19 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl