Voorganger: Rob Gijbels
Lector: Dorien Gransjean - Eldering
Thema: Dove - day.
Lezingen:
Jes. 42; 1-7
Matt. 3; 1-17
Hand. 10; 34-38
Overweging.
De Jordaan is een rivier, die tot de verbeelding spreekt. Bij sommige mensen staat ergens een flesje Jordaanwater in huis of er zijn mensen die speciaal naar Israel gaan om zich daar in het water van de Jordaan te laten dopen. Kinderen van Koningshuizen in Engeland en ook van ons Huis van Oranje zijn gedoopt met water uit de Jordaan.
Potamos in het Nieuw Testamentische Hebreeuws duidt de rivier de Jordaan aan.
Water een rivier of een zee duidt een grens aan, tussen twee gebieden of twee volkeren; wie naar de andere kant wil, moet de rivier oversteken. Bijbelverhalen waarin mensen een rivier passeren, hebben bijna altijd een meer dan letterlijke betekenis. Mensen doen grenservaringen op, doorbreken grenzen in figuurlijke zin.
Denken we eens aan de uittocht uit Egypte, waar het volk voor de grens van het beloofde land staat. Het is ook een grens van tijd; de periode met Mozes is afgesloten, de Tora is ontvangen, nu breekt de tijd met Józua aan, een tijd van leren omgaan met en leven naar de Tora.
De Jordaan neemt een belangrijke plaats in in de geloofsbeleving. Het is meer dan een waterloop, want ook hier lezen we grensverhalen:
- Elia en Elisa trekken samen de Jordaan over - naar de nieuwe buitenwereld; Elia draagt zijn profetenambt over aan Elisa. En Elia blijft - net zoals Mozes eigenlijk onvindbaar achter, terwijl de levenskrachtige Elisa net als Jozua het nieuwe land in trekt ( 2 Kon. 2; 6-14).
Vervolgens trekt een buitenlander Naäman door de Jordaan, door zich zevenmaal onder te dompelen (2 Kon.5); hij overschrijdt de Jordaan als grens tussen 2 levens.
In al die verhalen gaat het om beelden als: de vervreemding, loslaten van het oude, uitzien naar een nieuw begin, een leven met een nieuw perspectief. Water: het beeldmerk van ondergang en opgang, definitief gaan staan in de kracht van je nieuwe leven.
En dan lezen we hier vandaag het bekende verhaal in Matteus. Jezus stapt de Jordaan in en wanneer Hij weer op het droge komt, breekt een nieuwe fase aan; de periode, waarin de vervreemding tussen God en mens en tussen mensen onderling wordt opgeheven. Zijn tocht naar de Jordaan is een bewuste stap in zijn leven. Daar horen we ook de eerste woorden van Hemzelf: Laat het zo zijn want zo past het ons al wat is vastgesteld, te volbrengen . Ik vind dit een uiterst markant punt in zijn leven.
Over zijn jonge jaren is vrijwel niets bekend, maar naarmate er meer oude boeken en geschriften worden opgegraven, zoals in Nag Hammadi en Qumran, lijkt het steeds duidelijker dat Jezus de tussenliggende jaren in een afgezonderde, kloosterachtige omgeving wellicht in Egypte - diepgaand heeft gestudeerd en gemediteerd op de Wet en de profeten. Hij staat niet alleen diep geworteld in die traditie, maar kent als geen ander wat er over de Messias is geschreven en voorzegd. Niet voor niets wordt hij genoemd: Zoon van de Tora.
Mozes en Jesaja geven richting aan zijn leven, zijn keuze. Hun voorspel luidt: het geknakte riet breekt hij niet af, (zelfs) de kwijnende vlam zal hij niet doven - àl degenen die in duisternis verblijven, die het licht even niet zien zal hij bevrijden.
Déze mens staat niet op zichzelf, maar baant een weg, opent de deur voor anderen, opdat de mensen ná Hem zouden kunnen leven uit Gods Geest. Dàt is een machtige belofte! Hij wijst op de Messias, die komen zal om het Licht in de wereld te brengen.
Dat is nodig, want Johannes de Doper riep -èn roept- op tot inkeer, omkeer om goede vruchten voort te brengen die een leven waardig zijn. Boven de wereld van vandaag drijven de duistere wolken van onrust en oorlog. Boven Irak, in Afghanistan ver weg, maar ook dichter bij huis boven onze eigen soms onverdraagzame samenleving en boven de intolerantie in ons eigen Nederland, boven ons eigen Mokum. De wereld is van oudsher ook op oorlogspad; de strijdbijl is niet begraven, ook al omdat wij mensen onrecht en ongerechtigheid laten voortbestaan.
Jezus is uit zijn verborgen leven opgestaan en naar de Jordaan gekomen. Misschien wel afscheid genomen van zijn moeder, zijn broers, zijn vrienden; de plaats waar hij zich gevoed had met woorden van oude profeten en gegroeid was in wijsheid. Jezus kièst en er is geen betere plek denkbaar om over te stappen van zijn oude, verborgen leven, maar de nieuwe wereld in alle openbaarheid, dan bij de rivier de Jordaan. Een bewust gekozen plek, een bewust gekozen moment zoals was vastgesteld.
Meteen nadat Hij uit het water omhoog komt, ziet Hij de hemel openbreken en de Geest als een duif op hem neerkomen. De duif - het symbool voor de geest van God. De geest die in Genesis over de wateren zweeft. Symbool voor de scheppende kracht van God, goed voor een nieuw begin. De duif die na de zondvloed over het water vloog en het eerste teken van nieuw leven meebracht. Nu daalt de duif bij een mèns neer. De wolken gaan open; een ruimte komt vrij. Een teken van nieuwe schepping, een nieuw begin, tegen de oerkracht van het water, tegen duistere en schijnbaar ontembare krachten in. De geest die je bij de hand zal nemen en je misschien tegen verdrukking in- tot een licht maakt voor allen om je heen.
De doop is zo een markant punt; dopen is een krachtbron in het leven. Was de doop bij ons wellicht ook traditie, dat hoort er nu eenmaal bij... De doop staat naar mijn mening vooral voor een bewuste keuze voor vernieuwing en van verandering. Dan neemt je leven een keer en wordt het verbonden met God.
De stem van Johannes de Doper klinkt ook tot ons vandaag, om de wegen recht te maken, om vrucht te dragen die een leven waardig zijn. En vruchten zijn per definitie al bestemd om nieuw leven te schenken!
Ik geloof dat ieder mens van oudsher die onvergankelijke kracht in zich heeft meegekregen en daar iets mee kan en moet doèn, ieder in zn eigen omgeving, in eigen bereik.
Gedragen door de goede geest en bekleed met onvergankelijke kracht mag je er zijn, zodat God ook over ons zal zeggen:
Het is goed dat je er bent,
Jij wie of wat je ook bent - waar je ook vandaan komt -
jij hoort erbij,
ook jij bent de geliefde mens in wie ik vreugde schep.
Zo moge het zijn.
Gebed:
Eeuwige,
Wij bidden voor alle mensen met verdriet,
Die gebukt gaan onder pijn en ziekte.
Aan alle mensen die een lieve medemens hebben verloren.
Dat zij kracht, geborgenheid en steun mogen ervaren.
God,
Wie van ons kan uw plan doorgronden,
Wie ontdekken wat u wilt, als wij, gejaagd door het leven gaan.
Geen stilte meer vinden, geen tijd voor bezinning,
Breng ons tot rust
Leg uw geest van wijsheid op ons, die inzicht geeft
En ons helpt rechte wegen te gaan.
Lieve God,
Wij bidden u voor onze gemeenschap
en voor onszelf.
Dat wij ons niet tevreden stellen met oppervlakkigheid maar blijven zoeken
naar de essentie van ons bestaan,
naar èchte ontmoeting met U en met elkaar.
Bescherm en hoedt ons.
Mogen wij de kracht in ons ervaren om samen gemeenschap te zijn en te blijven.
RG 2008-01-13 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl