Bijdrage Rob Gijbels, zondag 7 december 2008
Voorganger: Rob Gijbels
Lector: Ineke Pruissen
Lezingen:
Jesaja 40; 1-11
Job 40; 9-14
Thema: Tweede Advent Yes - I can ?
Openingstekst.
Aan - God, Adonaï,
De God van Abraham, Izaäk en Jacob,
Die Zijn woord in ons heeft gelegd.
Aan - de ene Mens
De man van Nazareth,
Uit het geslacht van David,
En nu nog onze reisgenoot ten leven,
Aan - de Geest die ons bijeen brengt
ons bezielt en inspireert.
Dragen wij dit uur op.
Dat wij de woorden die spreken van
Troost en vertrouwen,
Mogen verstaan.
Mag dit uur ons
Bemoedigen en inspireren
Op ons pad naar waarachtig mens-zijn.Amen.
Welkom en inleiding.
Hartelijke goedemorgen en welkom hier in De Duif op deze mooie decemberochtend. Allereerst welkom aan de kinderen, die hier weer zijn; we hebben straks jullie eigen verhaal.Welkom aan de grote mensen; vooral als je hier voor het eerst bent of nog niet zo regelmatig komt: weet dat de deur hier altijd open staat!
Vandaag is het de tweede zondag van onze Adventsserie: menswording. We zijn 4 zondagen met elkaar op weg naar Kerst; dan staan we stil bij het krachtige licht dat opgaat over een schitterend mensenbestaan. Vorige week voerde Diana Vernooij ons mee in een beschouwing wat is het om waarachtig mens te zijn, wie ben je zelf?
Vandaag zetten we daaruit een stap verder en gaan aan de slag met de vraag hoe je omgaat met de invloeden van buitenaf, waar je mee te doen hebt.
Ook in de voorbespreking hebben we ons laten leiden door mooie woorden uit Jesaja 40 en daarna een stukje tekst, harde woorden eigenlijk, uit het boek Job. Wellicht op het eerste oog een opmerkelijke combinatie, maar in de overweging zet ik uiteen hoe het ons kan inspireren om vanuit de diepte van je bestaan uit te groeien tot een waarachtig mens.
Laten we nu enkele momenten stil in onszelf worden om ruimte maken en God tot ons toe te laten.
Gebed:
Eeuwige,
In Uw Naam komen wij hier bijeen.
U kent ons bij naam
en wij hebben een gezicht voor U.
Wees hier aanwezig,
Als bron van leven
Als brood voor onderweg.
Bindt ons samen
En vervul ons met uw Geest.
Maak ons bereid andere mensen te worden:
Mensen die gaan op de weg van liefde en leven,
Altijd op zoek naar Licht,
Altijd op zoek naar nieuwe geboorte.
Open ons voor de wereld om ons heen,
dat overal het woord van bevrijding
en verlichting weerklinkt
en een ieder liefdevolle kracht geeft.
Wees bij ons dit uur, amen.
Overweging.
Amsterdam, Darwinplantsoen – december:
Het is kwart voor 7 in de ochtend – het oorverdovende lawaai van de wekker scheurt mij los uit dromenland – buiten is het nog donker – mijn auto zit zeker onder het ijs … en ik draai me nog eens om –
Als de wekker zn tweede of sòms derde reminder afvuurt, schiet ik eruit en na de douche, het scheren, mn lunchbroodjes klaarmaken, nestel ik me met een bord yoghurt en een appel nog snel even voor de televisie:
Jeroen Overbeeke of zijn collega schotelen me in rap tempo een nieuws-update voor:
- een “opbeurende” greep –
- bij de gladheid is een jong gezin om het leven gekomen; beide ouders en een dochter. Alleen een 11-jarige zoon overleefde het ongeluk. Wauwww – hoe zou het zijn zo'n ongeluk te overleven en je ouders en enige zus in één klap kwijt te raken? Tenslotte is ook de jongen overleden. De verslagenheid in de straat waar zij woonden, bij de familie is groot. Wat een drama; er is niemand die zo'n drama heeft wild.
- de camera zoomt door naar Ahmed Marcouch; de bekende politicus, Marokkaan van geboorte en o zo geïntegreerd Nederlands; de stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Slotervaart. Gewaardeerd door autochtone Nederlanders, tòt hij een opzienbarend voorstel doet om Koran-les en godsdienst-oriëntatie in te voeren op de openbare basisschool. Met zijn droom om vooral bij jongeren wederzijds begrip en verdraagzaamheid te kweken moet hij tegen een berg aan snelle vooroordelen opboksen ..
- er zijn 10-tallen gewonden gevallen bij gevechten op de Westelijke Jordaanoever tussen Joodse kolonisten, Palestijnen en het Israëlische leger. Iedereen vecht tegen iedereen, stenen, stokken vuurwapens .. de haat zit diep geworteld – het is een uitzichtloze situatie voor onschuldige burgers
- in Zimbabwe is cholera uitgebroken; er is geen geld voor fatsoenlijke gezondheidszorg (medicijnen en voedsel) en bovendien is het drinkwater ernstig vervuild. Al 600 mensen zijn overleden en het dodental zal snel oplopen, want tienduizenden zijn besmet … Afschuwelijke beelden, de ene mens doet dit een ander aan maar er grijpt niemand echt in…
Als je het nieuws volgt, dan kun je je al snel overrompeld voelen door zoveel duisternis in de wereld, ver weg, maar soms ook heel nabij: je familie, buren, vrienden. Ik betrap me erop, dat als ik zoals zovelen het soms als een zwijgend zwaar en zwarte nacht gade sla en er verder weinig mee doe of vind dat ik ermee kan doen. Is dat – zoals Diana het vorige week noemde - een overlevingsstrategie?
Maar dat maakt me ook onrustig; kàn ik erin berusten? Als ik er echt over nadenk besef ik me dat enerzijds een gevoel van onmacht bezit van mij neemt, maar het me tegelijk ook boos maakt. Vanuit onmacht en boosheid zou ik God willen aanklagen en uitdagen: waarom laat je dit toe? Waarom gaan onschuldige kinderen dood? Waarom laat je het toe dat mensen haat zaaien in plaats van geluk? Waarom laat je het toe dat zoveel mensen lijden?
Hoe vind je als mens de energie om dit ongeduld en die boosheid om te zetten in zoiets als wat kracht, troost en vertrouwen heet ?
Ik kan me goed vinden in zo'n verhaal van Job; een gevoelig en vroom mens – godvruchtig - , die goede mensen om hem heen ziek ziet worden en sterven, terwijl het de hoogmoedigen juist voor de wind gaat.
Natuurlijk is Job een niet-waar-gebeurd verhaal, maar het ontstijgt het ‘er was eens –“niveau snel en is voor mij een van de meest fascinerende en diepzinnige verhalen van het oude testament. De anonieme verteller brengt ons een goed mens in beeld, die tot het uiterste op de proef wordt gesteld in zijn vertrouwen in God en de medemens. Het lot keert zich tegen hem in de vorm van ondraaglijke ellende. Na vele verwikkelingen - die overigens prachtig zijn maar tè breedvoerig voor deze overweging vanochtend… - komt het na drie discussierondes met God tot een harde climax, waarin Job zich bij God beklaagt :
- nooit heeft hij de armen verwaarloosd,
- nooit heeft hij iets genomen dat niet van hem was of zich op rijkdom voorgestaan of – laat staan – zich verheugd over het ongeluk van zijn vijand.
Wáárom deze ellende, wáárom al die duisternis?
De nacht is diep, de dagen leeg,
De mensen sterven en zijn niet gelukkig!
In deze lezing dient God als een wervelstorm in de woestijn hem ongenadig van repliek: je kunt mij wel aanklagen, maar wat heb je zèlf echt bijgedragen aan de wereld?
Hoe krachtig is die arm van jou?
Heb jij je donderstem in de wereld al eens laten horen? Met die kracht die ik nu van je gezien heb gaat het je vast niet lukken! Hoe mild en zacht ben je geworden zijn, in plaats van in wrok te leven; in plaats van je te omringen met hebzucht, trots en laster.
En - als jij denkt het allemaal beter te kunnen, probeer het dan zelf eens!
Ja maar … hoe ver moet je gaan? Hoe ver om vanuit die woestijn oase te laten groeien?
Toen we hier op de liturgieavond over spraken, zei iemand heel treffend: het zit allemaal in onszelf, God zit in ons. En daarmee werd bedoeld dat je het onvermijdelijke moet accepteren en elkaar moet helpen dat te dragen: bewust je positieve krachten gebruiken waar dat kan.
Dat kan al door alles dichtbij je te houden, klein te maken, zodat jij er stukjes hoop en liefde in kunt stoppen. Strooi dat maar rond en het zal zich vermeerderen. Doè dingen zolang het kan, gebruik je invloed; zoek naar het goede moment, zèt die eerste stap maar over de drempel ... jij wordt daar nooit minder om.
Je hoeft niet de hele wereld op je schouders te nemen, maar je verbinden met het goede, geeft je vleugels van licht. Daarvoor moet je soms over stille gevoelens van teleurstelling of boosheid heen stappen. En je hoeft niet altijd voor joùw gelijk te vechten! Ik geloof dat àlles wat je doet – bewust of onbewust – voor de ander, de mensen om je heen een implus is; een stroompje energie die verder doorwerkt en vroeg of laat zn uitwerking nooit mist.
Alleen zó kan ik ook aankijken tegen Jesaja met zijn prachtige beelden. Pin je niet vast op het onderscheid tussen goed en fout, maar stap er overheen door hoop en vertroosting te delen. Haak je zo niet in op de kunst van het leven om verdort gras weer tot leven te brengen door het water te geven? Door er gewoon te zijn, soms je stem te verheffen, door je talenten te strooien (in elke hoek), zend je impulsjes uit die zorgen dat verdort gras weer tot leven komt.
Ik geloof erin, dat je vanuit de diepste lagen van je ziel 7 x meer kracht hebt om vanuit te leven dan je vaak beseft.
Ook Jesaja hanteert het symbool van de arm; de arm als beeld van onweerstaanbare kracht.
Jouw onweerstaanbare kracht kan bestaan uit tederheid en liefdevolle zorg.
Zonnevlagen; vleugels van genezing.
En ja, als we dat samen doen kàn er veel gebeuren. Twee voorbeelden:
- Het onvoorstelbare gebeurt: een zwarte man wordt door de bevolking gekozen tot president van de VS. Nieuwe hoop op toekomst voor de armen, voor vrede en genezing. Het is 45 jaar nadat een eigentijdse profetische zwarte man hoop opwekte met woorden als uit Jesaja: I have a dream. Dominee Martin Luther King legde de kiem voor een droom. En wij gaan het meemaken dat een stukje van die droom uit gaat komen. Nelson Mandela, de eerste zwarte president van Zuid-Afrika sprak in lijn met Jesaja en in lijn met Mandela: "De overwinning van Obama heeft aangetoond, dat niemand, waar ook ter wereld, er niet van zou mogen dromen de wereld te verbeteren”.
- Moslims vieren komende week het Offerfeest met het Suikerfeest het grootste feest van de Islam. Dit vindt plaats op de tiende dag van de twaalfde maand van de Islamitische kalender (8 dec. morgen dus). Zij herdenken dan het ook in de bijbel bekende verhaal dat de profeet Ibrahim (Abraham) bereid was zijn zoon Ismael (Isaak), aan God te offeren. Moslims offeren daarom op de eerste dag van het feest een schaap of soms een ander dier, zoals een geit of buffel. Het vlees wordt in drieën verdeeld. Ook in Nederland ontstaat hier nu een mooie traditie: zij delen uit voor de familie, een ander deel voor buren of vrienden en het laatste is voor de armen.
Aan het begin van de dienst zongen wij
Vrede, genade, God om je heen,
Vergeving , nieuwe moed, voor jou en iedereen.
Jan van Opbergen – die kritische, maar ook opbouwende - Amsterdammer, geeft ons deze bijna profetische frase aan ons mee in het openingslied.
Vrede, nieuwe moed, maar klinkt het mij toch wat opportunistisch in de oren? Zoiets als: stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw, de hemel en de aarde. Het wordt je allemaal wel toegeworpen .. ik heb het hier wel eens eerder gezegd: dat klinkt mij te gemakkelijk; alsof je achterover in je luie stoel kunt zitten en het wordt je wel in de schoot geworpen. Een verwerpelijk soort lamlendigheid .
Ik nodig je uit om in de komende weken ermee aan de slàg te gaan - om je vanuit de oudste lagen van je ziel te verbinden met de positieve krachten in en om je heen en zo aan te haken aan die stroom van mensen – zonder einde en getal – die de boeien van de onmacht verbreken en uit vrije wil elkaar meenemen op weg naar een schitterend bestaan. Dan kunnen we hopelijk over twee weken met Kerst oprecht en met vertrouwen tegen elkaar zeggen: Yes I can !
Zo moge het zijn.RG 2008-12-22 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl