Lezingen

• Genesis 28:10-22
• Psalm 111
• Lucas 24:13-35

Welkom

Hartelijk welkom vandaag op deze plek
waar mensen door de eeuwen heen
hun vreugde en verdriet gedeeld hebben
hun geloof en hun twijfel geuit
beklemming ervoeren en ruimte kregen.

We vieren dit uur
dat we gezien zijn door God,
gekend zoals we zijn
met al wat binnen in ons leeft,
onze hoop en onze onmacht,
onze haat en ons verlagen,
al wat ons drijft en draagt

Ik wens ons allen een goed uur toe.

Inleiding
Meer dan de andere evangelisten schildert Lucas Jezus af als een man die altijd onderweg is. Dat is al zo vanaf zijn geboorte: Hij is onderweg geboren, terwijl zijn ouders op reis waren. Zijn kinderjaren brengt Hij als vluchteling door in Egypte.
Twaalf jaar geworden, blijft Jezus onderweg in Jeruzalem achter. Later is Jezus steeds op weg door steden en dorpen om de goede boodschap van het Koninkrijk van God te verkondigen.

Het tweede deel van zijn evangelie heeft Lucas de vorm gegeven van een groot reisverhaal. Jezus slaat vastberaden de weg naar Jeruzalem in en nodigt zijn leerlingen ertoe uit Hem op die tocht te volgen. Hij roept hen ertoe op later zijn tocht voort te zetten. In het Emmaus-verhaal, wat we vandaag lezen, begeeft Jezus zich op weg met twee ontmoedigde leerlingen. Hij luistert naar het verhaal van hun hoop en wanhoop, en opent daarna hun hart voor een nieuw verstaan van de Schrift en zij gingen vol moed op pad met die boodschap.

Het thema van in beweging komen, op weg gaan en nieuwe, onbekende, wegen inslaan staat de komende tijd in de diensten centraal.
Als eerste in die rij heb ik gekozen voor: 'Een schip voor anker komt niet ver'. Het is een slagzin van de Bond Zonder Naam. Tegenspoed kan je afstompen, zo kun je verzinken in verdriet, bij de pakken neer gaan zitten en de moed verliezen om tegen onrecht in opstand te komen.
Voorspoed kan je op je lauweren doen rusten, het zal mijn tijd wel duren.
Maar wie verder wil komen in het leven zal voort moeten.
Jakob reist in de eerste lezing van Berseba naar Haran en ontdekt op zijn weg God.
Kleopas en zijn metgezel trekken van Jeruzalem naar Emmaus, zij ontmoeten Jezus en keren weer terug naar Jeruzalem, ook dat kan.
Zij komen in beweging, hebben het anker opgetrokken, hebben zich omgekeerd of zijn op weg gegaan en leren daardoor begrijpen, en zien daardoor waar het echt om gaat. Deze beweging, een andere manier van tegen zaken aankijken, maakt alles nieuw.

Overweging

Hoe raakt God ons aan en hoe komen wij in beweging, dat is wat mij betreft het hoofdthema in de lezingen.

Jakob wordt door zijn moeder Rebekka naar zijn oom Leban gestuurd om met één van zijn dochters te huwen en tegelijkertijd was het een vlucht omdat ze bang was dat Essau zich zou wreken op zijn broer. Jakob zou later inderdaad trouwen en weer veilig terugkeren. Zijn reis vind echter een belangrijker keerpunt tijdens zijn droom. Het thema en de vorm van de droom komt veel vaker voor in verhalen en geschriften uit Mesopotamië en Egypte.
Een beroemde Egyptische tekst beschrijft eenzelfde soort droom, die een jonge prins had toen hij tijdens het middaguur in de schaduw van de sfinx lag te slapen na een vermoeiende jachtpartij in de woestijn. 'Ik ben uw vader', zegt de Egyptische god bij wijze van inleiding, 'en ik zal u mijn koninkrijk geven'. 'Ik ben de Heer, de God van uw vader Abraham en de God van Isaak', zegt de onnoembare tegen Jakob in zijn droom. 'Het land waar u op ligt, zal ik u en aan uw nakomelingen geven'. De strekking er achter is de bewustwording dat God met zijn aarde verbonden is en wil zijn, zo mooi omschreven in de psalm en hier gesymboliseerd door die trap. Maar God geeft er ook in aan dat wij zijn schepping moeten beheren.

Jezus geeft ook zo'n boodschap aan de Emmausgangers.
Hij heeft ons voorgeleefd en helpt ons nu op weg te gaan, maar vraagt tevens aan ons om zelf in beweging te komen.
Kleopas en zijn metgezel waren in feite op de vlucht voor dat geloof. Ze hielden er, net als de menigte die na zijn arrestatie zo teleurgesteld was, een eigen geloof op na: Jezus zou hen bevrijden van de Romeinen en Gods koninkrijk vestigen op aarde.
Op Goede Vrijdag werden die verwachtingen de bodem ingeslagen.
De één wil dan niets meer van Hem weten, verloochend Hem. De ander verstopt zich en doet de deur op slot, weer anderen willen zo snel mogelijk weg van daar en door met het gewone leven. Ontgoochelt, te neergeslagen, vanuit een droom ontwaakt.
Na drie dagen overkomt hen dan iets dergelijks als Jakob heeft meegemaakt. Door zijn verschijningen wordt er een verbinding duidelijk tussen God en de wereld en weer krijgen wij de opdracht deze te beheren, nu in de vorm van de boodschap die Jezus verkondigde. Op de tocht naar Emmaus legt Hij het hen nogmaals uit, niet Hij maar zij, en ook wij, moeten Gods koninkrijk op aarde vestigen.

Hoe raakt God ons aan en hoe komen wij in beweging?

Wandel tot je in Emmaus bent, kijk om je heen en laat je raken door wat je op je weg ziet, beleeft, ontmoet.
Laat je aanspreken door mensen die je onderweg tegenkomt.
Maar hebben we daar tijd voor, zin in, zien we er de noodzaak van in als het ons zelf voor de wind gaat of als we liever juist lekker uit de wind willen blijven, voor anker aan de veilige ree.
De Novib heeft voor deze mensen een pakkend spotje gemaakt:
'Hoe groot is jouw wereld', heet het.
Zij vragen aandacht voor de armoede, voor het lijden van mensen die je niet kent, dichtbij en veraf, maar die er wel zijn.
Zij vragen aandacht voor het verborgen lijden of het lijden dat we liever niet zien.

Herken daarin de opdracht van God, de boodschap van Jezus.
Keer dan terug en zeg: daar moeten we iets aan doen, dat mag niet zo verder gaan.

Ik wil daarom ook aandacht vragen voor het probleem dat er al jaren is, maar dat we tot voorkort niet zagen. Ik heb het over hoe dieren, Gods schepselen, werden tot een economisch product. Nu we dit probleem, deze schande, hebben gezien kunnen we toch niet zomaar doorlopen zoals gebeurt is drie jaar geleden na de vakenspest.
Keer terug en zeg: daar moeten we iets aan doen, dat mag niet zo verder gaan.
Duizenden gezonde dieren worden vernietigd omdat export niet mogelijk is als die dieren gevaccineerd zouden zijn. Landbouwhuisdieren en dierentuindieren, nooit gehouden om geslacht te worden mogen ook niet geent worden. Zeldzame diersoorten als het schoonebeker schaap en diverse rundersoorten kunnen voorgoed uitgeroeid worden door deze waanzin van de economie. De varkensboeren zijn de wanhoop nabij door overvolle stallen, zeggen ze. De waarheid is dat ze hun vee niet laten slachten omdat de slachtprijs te laag is.

Dit alles is niet de oorzaak van het MKZ virus, een vervelend virus waarvan de dieren gewoon kunnen genezen en volledig onschadelijk is voor de mens. De oorzaak ligt, zoals zo vaak bij onze grootste afgod: de economie. En bij ons als consument daarvan, die steeds meer wil en daar liefst niet veel voor betaald. We bevinden ons volgens diverse organisaties die opkomen voor de rechten van dieren, op een doodlopende weg.

Dit schokkende voorbeeld staat niet alleen. Er worden vele problemen onder het vloerkleed geschoven om wille van de ecomonie.
Waarom anders niet onze voedseloverschotten transporteren naar de derde wereld.
Waarom word in oorlogstijd meegevochten met de partij die voor ons economisch het meeste van belang is.
We hebben blijkbaar niet veel economisch belang in Indonesië en laten twee bevolkingsgroepen elkaar rustig uitmoorden.
Een genocide in Turkije, aan het begin van deze eeuw, word door de Nederlandse overheid niet erkend uit angst voor economische sancties.
Schulden van arme landen worden niet kwijt gescholden. En ga zo maar door.

Telkens als je je van deze onrechtvaardigheden bewust wordt herken je Jezus.
Want je wordt herinnert aan zijn boodschap en je wordt herinnert aan de opdracht die God ons gaf.
Loop dan niet door, keer je om, vertel het de anderen en doe iets.

Amen.

Nodiging

Laten we delen met elkaar
dit brood en deze wijn
en Jezus heeft nooit iemand uitgesloten
Dus kom
want alles staat gereed

Zegenbede

Laten we nu opstaan en gaan, in vrede en vol goede hoop
en vragen wij daarom de zegen van onze God:

De Levende zegene en behoede ons
De Levende doe Zijn aangezicht over ons lichten
en zij ons genadig
De Levende verheffe Zijn aangezicht over ons
en geve ons vrede:
Zegen ons en behoed ons doe lichten over ons
Uw aangezicht en wees ons genadig
Zegen ons en behoed ons doe lichten over ons
Uw aangezicht en geef ons vrede
In de naam van Vader, de Zoon en de Heilige Geest

Amen.