Voorganger: Catrinus Mak

Lector: Hans Gildemacher

Lezingen

1 Kon. 19; 1-18

Lucas 1; 26-38

Welkom en inleiding

Goedenmorgen allemaal en van harte welkom in deze viering.

Welkom in het licht van de korste dag. De vierde zondag van de advent. Een bijzondere periode. Terwijl het letterlijk steeds donkerder wordt, vragen we soms af of het ook niet figuurlijk donkerder wordt in ons leven, in deze samenleving dichtbij en veraf. Het mooie van de advent is dat we een tegenbeweging inzetten. Tegenover het donkerder worden steken we kaarsen aan. Vandaag maken we de advent vol.

Wat ik me al lang van te voren afvroeg over de advent, is dit alleen iets aan de buitenkant, dat we het licht opnieuw ontsteken, of zetten we werkelijk iets als een omkering in beweging? Daarmee kom ik uit op het thema voor deze viering:

De grote vraag is: hoe kunnen we werkelijk opnieuw tot verwachting komen?

Meer concreet: Hoe kunnen we opnieuw verwachten dat er iets mooi ontstaat in deze wereld, want, ja, zo rooskleurig is het allemaal niet. Wat als je het bedrijf van je idealen moet sluiten? Wat als je grote geliefde je afsluit voor je? Wat als er een 3e wereld oorlog dreigt? Wat als de spanning rond racisme alleen maar toeneemt in het bedrijf waar je werkt? Wat als je nog steeds last hebt van wat er in vroeger jaren is gebeurt met je?

Bij dit thema hebben we twee lezingen vandaag. We blijken niet de enigen te zijn, die zich afvragen of je wel iets kunt verwachten.

De eerste is het verhaal van de profeet Elia, die moet vluchten voor koning Achab. Ten einde raad vraagt hij zich af wat het er toe doet dat hij er is als profeet, wat het er toe doet dat hij laat zien wie de Eeuwige is; want, als hij dat met de dood dreigt te bekopen, wat verandert er dan echt? Waar blijft God dan?

Dan de klassieke lezing over de aankondiging van de geboorte van Christus door de Engel aan Maria. Hoe kan ik nu zwanger zijn, als ik geen omgang heb gehad met een man, vraag Maria zich af.

Ik wens u - mede namens Hans - een inspirerende viering. Laten we zo dadelijk stil worden,

en in die stilte

luisteren wat er ons omgaat

wat ons bezig houd

en laten we ruimte maken voor de God die leeft.

Levende God,

van ons

mensen

mooi en lelijk

in deze wereld

Stel ons

in Uw Licht

Verhef ons

opdat wij

Overweging

Je langzaam oprichten

Je open stellen

Je voorbereiden

op het wonder

van nieuw leven

dat komen gaat.

Dat is voor mij

de reis die je maakt,

periode van advent.

Het zal u duidelijk zijn, advent is meer dan het aftellen van de weken of zondagen voor de Kerst. Net zoals de tijd voor Pasen anders is dan een voorschot op het Paasfeest zelf, is de advent anders dan schoten voor de boeg van het Kerstfeest.

Opnieuw verwachten. Hoe doen we dat in deze wereld, waar het eigenlijk steeds dreigender wordt? Hoe dan, bereiden we ons voor op nieuw leven of op een samenleving, meer zoals dat door de Eeuwige bedoeld is?

Deze vraag is niet nieuw. In het verhaal van de profeet Elia, wordt hij tot twee keer toe gesteld. Elia heeft moeten vluchten voor koning Achab en koningin Isebel, want hij had hen te kijk gezet. En hij stond er alleen voor; alle profeten van God waren omgebracht en altaren voor de Eeuwige waren omvergehaald. Elia zag het niet meer zitten. Maar een periode van inkeer wordt ingezet. Eerst een reis van 40 dagen en nachten, een periode van inkeer bezinning en terugtrekking. En dan is het bijzonder te zien hoe God opnieuw aanwezig wordt. Niet in het natuurgeweld, maar in het zacht suizen van de wind.

Waarom is dit bijzonder. Enerzijds is er het psychische lichamelijke aspect. Elia moet zich angstig en moedeloos hebben gevoeld. Wie geweld heeft meegemaakt, met de dood bedreigd is, die is dat niet gelijk de volgende dag vergeten. Vraag dat maar aan de mensen van Schrebrenica, om maar eens een dwarsstraat te noemen. De schrik zit je in het lijf. Je staat stijf van schrik om bent verlamd door angst. Op een dergelijk moment helpt het niet om opnieuw naar geweld te grijpen. Dus in dat natuurgeweld werd God niet aanwezig voor Elia. Pas in de zachte bries, voelde hij onmiddellijk dat God er is. Wie aan yoga doet, weet, dat als je langzaam adem door je lichaam laat stromen, dat dit ontspannend werkt. Ademt u maar eens bewust langzaam diep in en uit. Er treed ontspanning op. Met die ontspanning van die zachte bries, zo zie ik het, kon Elia weer bevrijd worden uit zijn verlammende doodsangst.

Gewoon doorademen, zei iemand bij de voorbereiding op deze viering. Dat is wat je kunt doen als het plotsklaps heel bedreigend spannend wordt in je leven. Je niet totaal door angst laten verlammen, maar ruimte maken voor adem en ontspanning.

Dat is het ene facet aan die zachte bries van Elia.

Daarnaast verwijst die zachte bries naar de Geest van God. De Geest die boven de wateren zwierf, voorafgaand aan de schepping. Die adem is dus de levensscheppende Geest van God.

Het is die Geest, die ons steeds opnieuw kan bezielen. Ik kom daar dadelijk nog verder op terug.

De tweede lezing, gaat over de aankondiging van de geboorte van Jezus, door de Engel Gabriël. Ik vind dat een prachtig vreugdevol verhaal. Het begint al met de begroeting: Dag Maria, gezegende, de eeuwige is met u. Probeer dat eens door te trekken. Probeer je eens in te beelden dat ook jij een gezegende bent, dat ook de Eeuwige met jou is. Dat ook jij iemand bent, die iets bijzonder voortbrengt in deze wereld. Dat jij ertoe doet bij God, dat ook bij jouw God aanwezig wil worden.

Let even op bij het verhaal van Elia, gaat het om gezalfden, Maria is een gezegende. Zij die stappen zetten om de vrede en gerechtigheid van de Eeuwige gestalte te geven, die krijgen Zijn Kracht mee. Je kunt het ook andersom stellen: Als je werkelijk wilt tot verwachting wilt komen, iets wilt doen wat er wezenlijk toe doet in deze wereld, dan kun je het niet alleen. Niet zonder gedragen te worden door de Eeuwige.

Hoe kan ik nu zwanger zijn vraagt Maria zich af. Wat volgens de logica van mensen onmogelijk is, is bij God wel mogelijk Maria, krijgt zij van de Engel te horen. Het is de kracht van de Geest die nieuw leven brengt, in dit geval letterlijk.

Terug naar het thema: wie tot nieuwe verwachting wil komen, kan dat niet wezenlijk, zonder de zegen en de bekrachtiging van God en de Adem van de Geest. Ik zelf kan dat niet alleen en ik denk ook dat we elkaar daarin nodig hebben. Dat hebben we bij de voorbereiding nog eens geconstateerd. De vraag was hoe we in of na moeilijke periodes opnieuw kunnen gaan verwachten. Een eerste heel belangrijke stap is om te kunnen delen waar je in verwond bent. Te beseffen dat er ruimte voor je is, dat mensen werkelijk bij je zijn, zonder na twee minuten al met hun eigen belevingen te komen of zonder onmiddellijk adviezen te krijgen wat te doen. Nee er eerst mogen zijn met jouw beleving en jouw verhaal.

Om het zout der aarde te zijn, om niet mee te gaan in de gekte van de wereld, hebben we elkaar nodig en de Geest van God. Daarin worden we uitgenodigd om ons te stellen in een eeuwenoude traditie, net zoals Elia en Maria dat gedaan hebben. Van harte hoop ik dat we dat werkelijk doen en elkaar daarin aanmoedigen.

Om alles nog iets anders samen te vatten, wil ik een oeroud gebed voorlezen, waarin verwoord wordt wat die Geest vermag.

Kom o Geest des heren kom

Uit het hemels heiligdom

waar Gij staat voor Gods gezicht

Kom wees in de harten licht.

Kom zachtheid die de ziel geneest

verkwikking zoet en mild

Kom vrede in de strijd

lafenis voor het hart dat lijdt

rust, die alle onrust stilt

Zonder uw geheime gloed

is er in de mens geen goed.

is de ziel niet rein van zin

Was wat vuil is en onrein

overstroom ons dor domein

heel de ziel die is gewond

maak weer zacht wat is verstard

koester het verkilde hart

leid wie zelf de weg niet vond

Sta ons in uw liefde bij

dat ons einde zalig zij

geef ons vreugd die niet verstomt.

Ik mag u allen van harte welkom heten, aan de maaltijd waarmee Christus is begonnen.

Als teken om het leven te delen, om verbonden te zijn met elkaar en met de Eeuwige.

Komt nu want alles staat gereed en weet u uitgenodigd om u opnieuw aan het leven te binden.

Dadelijk gaan we weer verder ons leven in. Laten we bidden om de zegen, zodat het in ons stroomt en licht blijft geven.

Moge de Eeuwige ons zegenen en behoeden,

moge de Eeuwige de glans van Zijn gelaat over ons spreiden

Moge de Eeuwige Zijn gelaat naar ons keren en ons vrede schenken

Amen.

| Archief/Bijdragen | Archief 2002 | Catrinus' "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |

RG 2003-10-06 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl