Lezingen

Hand. 3; 13-19

1 Joh. 2; 1-5a

Inleiding

Namens de Duifgemeenschap heet ik allen hier aanwezig van harte welkom in de dienst op deze herdenkingsdag.

Het verhaal voor de kinderen uit Exodus zal nu worden voorgelezen, een deel van de bijbeltekst is afgedrukt in het liturgieboekje.

Inleiding:

Vrijheid, ook als dat leven in de woestijn tot gevolg heeft, bestaat bij de gratie van de wil om de weg van vrijheid te gaan. Vrijheid is immers geen toestand, maar een weg die gegaan moet worden, steeds verder, steeds opnieuw.

Vandaag op deze herdenkingsdag, en dit jaar misschien nog meer dan andere jaren, wil ik hierbij stil staan aan de hand van een lezing uit Micha, een profetie over het vrederijk, waar oorlog niet meer geleerd zal worden.

Met het evangelieverhaal uit Lucas waarin de leerlingen de opdracht krijgen zich niet te verstoppen maar het verhaal van de Vrede door te vertellen. Wie het durft loopt op de weg van de vrijheid.

En aan de hand van het verhaal uit Exodus, zojuist voorgelezen aan de kinderen, want de bevrijding gedenken houdt ook in de weg gedenken, die daarna zal moeten worden gegaan.

Overweging

Vrijheid is niet te koop. Dat is dit jaar het thema van het 4 en 5 mei comité. Best een omstreden thema. Want met geld kun je veel kopen waardoor je je vrijer voelt, met brood op de plank ben je niet gebonden aan hulpverleners. Met een leuk zakcentje hoef je niet meer te werken en kun je doen wat jij wilt. Slaven kochten zich vroeger vrij, mensenhandelaren worden thans rijk aan het vervoeren van vluchtelingen. Een gegijzelde krijgt na het betalen van losgeld z'n vrijheid terug.

Alles kun je kopen maar je vrijheid niet. Vrijheid is een kracht. Vrijheid is een complex begrip. Vrijheid wijst op een diep verlangen van ieder mens om vrij te zijn. Vrij van de macht van mensen, vrij van angst. Het heeft wat mij betreft niets te maken met het individualisme, van lekker nergens rekening mee hoeven houden, die vrijheid die je met veel geld je kunt veroorloven. De echte vrijheid die je niet kunt kopen zit tussen je oren.

Ons land is al meer dan 50 jaar geleden bevrijd maar onze vrede is broos. Ik heb dat nog nooit zo sterk gevoeld als de afgelopen tijd, het afgelopen jaar. Er zijn meer dan 35 oorlogen gaande over de gehele wereld. Er is de angst voor aanslagen. Op het kantoor waar ik werk werd een zogeheten poederbrief bezorgt, niet voor ons bestemd maar we zaten er wel mee. Lacherig hebben we de politie gebeld. Als dan brandweer, politie en GGD aan komen stuiven schrik je toch. Het poeder bleek zand dus niets aan de hand, maar je beseft dat er dus mensen zijn die andere mensen bang willen maken, iets aan willen doen. Mensen die op ondemocratische wijze iets willen bereiken. Angst willen zaaien. Een spreuk die ik uit de krant heb geknipt luidde: ‘Steeds minder denk ik wat ik hardop zeg'. Dat hoor je steeds vaker, en ik betrap me zelf er ook op.

Angst: Dat is een aantasting van je vrijheid, zonder direct bij een oorlog betrokken te hoeven raken.

De leerlingen waren na de dood van Jezus ook bang, de richting kwijt. Van hun verzet was weinig over. Het kost hen veel tijd om tot het besef te komen dat hij nog bij hen is, en dat zij er nu voor moeten kiezen de weg van vrijheid te volgen. Hun angst te overwinnen. Zij moeten nu hun geloof handen en voeten geven. De verrezen Jezus krijgt zo ‘handen en voeten' in wat de leerlingen doen en in hun verkondiging. Jezus heeft hen het woord gegeven dat ze nu moeten gaan doorgeven. En Jezus bracht hen vrede!

Als er één daad is, die God typeert,dan is dat bevrijding. Telkens weer worden mensen in het nauw gebracht. Raakt een volk in een benarde situatie. We worden in een engte gedreven, van alle kanten duiken ze boven op ons. Vooral de zwakkeren hebben het zwaar te verduren.

Maar dat kan toch niet de bedoeling van de schepping zijn. De aarde is er voor geschapen, dat er vrijheid doorbreekt in duisternis. Laat er toch een rechtvaardige zijn zoals God rechtvaardig is. Iemand die ruimte kan scheppen waar mensen in het nauw zijn gedreven. Iemand zoals Jezus. Of zoals de dapperen die het er niet bij laten zitten en hun stem verheffen of in verzet komen.

Micha is een zo'n profeet van het maatschappelijk protest, van de arme en eenvoudige man die uitgebuit wordt door de hogere klassen. Hij hekelde de hebzuchtige en hypocriete gevestigde orde. Zijn boodschap, en die van Jesaja want dezelfde passage komt voor in dat boek, klinkt als een hartenkreet van een mens die de vergrijpen tegen de onnoembare ziet en zich niet stil houdt. En van iemand die de hoop blijft behouden er van overtuigd is: God zelf is je vrijheid.

Laat er mensen zijn die hier aan handen en voeten geven. Zoals de mensen die we vandaag gedenken en de mensen die we hiervoor nog kunnen bedanken.

Ik kom vrijwel iedere dag langs een klein monument van een volwassene met aan de hand een kind. Dat monument doet mij veel. Het is opgericht uit dank aan hen die andere mensen de kans gaven de oorlog te ontvluchten en ze een veilige plek gaven met gevaar voor eigen leven. Het is een monument voor de onderduik gezinnen. Monumenten drukken vaak uit wat nooit meer mag gebeuren en wat we nooit mogen vergeten. Hier, in dit monument, wordt niet het onrecht herdacht maar juist het goede wat er ook was in die vreselijke tijd. Hieruit spreekt hoop.

Pasen is, kort gezegd: er komt een eind aan de slavernij en een nieuw leven opent zich voor ons. Dat is de essentie van alle paasverhalen. Het volk Israël, onder Mozes uitgeleid uit Egypte, trekt door de Rode zee heen. Aan de overkant, op het droge, pakt Mirjam de tamboerijn en wordt er een loflied gezongen. In de verfilming van de musical The Prince of Egypt geworden tot het lied: When you believe.

‘Vele nachten hebben we gebeden zonder bewijs dat iemand ons kon horen, met in ons hart een lied van hoop dat we nauwelijks begrepen. Nu zijn we niet bang, hoewel we weten dat er veel is waar je bang voor kunt zijn. Maar we hebben al bergen verzet voor we wisten dat we dat konden…

Er kunnen wonderen gebeuren als je gelooft. Hoop is wel teer, maar moeilijk uit te roeien. Wie zal zeggen welke grote dingen je nog kunt bereiken!

In deze tijd van vrees, nu bidden zo vaak voor niets leek, leek de hoop te snel vervlogen, zoals vogels na de zomer. Toch sta ik hier, zo vol moed dat ik het zelf niet kan uitleggen. Ik spreek woorden die ik nooit van mezelf verwachtte.'

Wij zijn in Nederland bevrijd, we staan met onze voeten op het droge, maar Vrijheid is geen toestand, maar een weg die gegaan moet worden, steeds verder, steeds opnieuw. Een lange tocht door de woestijn volgt, geen gemakkelijke weg. Een weg die voor ons is gegaan en die we nog steeds moeten gaan. Laten wij levend houden waarom we op weg zijn gegaan en waarheen we willen. De verhalen over het verre verleden, en de verhalen van recentere geschiedenis, bieden perspectieven op de toekomst van de mens en de wereld. Het geloof in God, de God die er is en die trouw blijft – dat geloof houdt het verlangen levend naar een wereld waarin niet het kwaad het laatste woord heeft, maar waarin recht en gerechtigheid zullen zegevieren. Gedenken van de geschiedenis is: een wijze van leven vandaag, met het oog op morgen. Amen

Nodiging

Jezus heeft nooit iemand uitgesloten

Kom dan want alles staat gereed.

Zegenbede

God van vrede en vrijheid, zegen ons

maak ons vrij van het geloof in het recht van de sterksten

en het gelijk van de rijksten,

maar ons vrij om U te dienen,

elkaar op te bouwen

en onvermoeibaar te zoeken naar wegen van recht en vrede

en zegen Uw schepping,

maar ons vrij om ruimte te maken

voor de verdrukten en verjaagden

die hier hun toevlucht zoeken,

zodat er tekenen zijn van uw Rijk

op het slagveld van deze wereld.

Zegen ons

| Archief/Bijdragen | Archief 2003 | Alets "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |

RG 2003-10-01 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl