Voorganger: Alet Aalders

lectrice: Gerdie van Dijk

Lezingen:

Jesaja 62; 1-5

Hebr. 8; 6-10

Inleiding en welkom.

Namens de duifgemeenschap heet ik u allen van harte welkom.

Vandaag lezen we het verhaal van de bruiloft te Kana. Een zeer bekend verhaal en één van de drie openbaringsverhalen. De drie evangelieverhalen waarin Jezus zich openbaart zijn het verhaal van de drie wijzen uit het oosten, de doop van Jezus in de Jordaan en de bruiloft te Kana. Het laat aan de mensen om hem heen Jezus' taak zien op aarde. Op de bruiloft verandert Jezus zes kruiken water bedoelt voor het reinigingsritueel in wijn. Het aantal kruiken voor de reiniging was zes, één minder dan het aantal dat in de Joodse leer de vervolmaking symboliseert. De evangelist lijkt hiermee duidelijk te maken dat het Judaïsme alleen door de komst van Christus vervuld zou kunnen worden: dan zou het Joodse geloof doordrenkt worden van de Heilige Geest, wat gesymboliseerd wordt door de verandering van water in wijn. Dit verhaal luidt, gesymboliseerd in het huwelijk, ook een nieuw verbond in, wat ook het thema van de andere twee lezingen is. Zo'n verbond wordt door twee partijen gesloten, Marina vroeg zich vorige week af waarom wij bij God blijven, ik wil kijken naar de andere partij. Hoe weten we dat God bij ons blijft? En hoe ervaren we deze aanwezigheid.

Overweging.

We lazen het verhaal van de bruiloft te Kana. Een zeer bekend verhaal maar best lastig om daarover een overweging te maken. Het probleem bij de uitleg van dit verhaal is dat het heel kort verteld wordt en dat allerlei onderdelen een diepere betekenis hebben. Zo kun je veel vertellen over de bruiloft, over wie de bruid en bruidegom zijn, de plaats Kana, de betekenis van de derde dag, het wonder van water in wijn, de kwaliteit van de wijn, de zes kruiken en de rol van Maria, Jezus en de bedienden, alles heeft een diepere betekenis in het verhaal en maakt het geheel gecompliceerd. Daar is haast niet aan te beginnen als je alles in het verhaal wilt duiden.

De twee andere lezingen geven een richting aan. Het nieuwe verbond, gesymboliseerd in een huwelijk, de band die God met zijn volk, met alle mensen wil smeden. We hoorden het bij Jesaja en de schrijver van de Hebreeën brief probeert het te verklaren. In het Rijk van God verkeren God en mensen met elkaar als de mooiste vorm die een relatie, een huwelijk kan aannemen.

Dit overkoepelende thema springt niet direct uit het verhaal naar voren, want de aandacht in het evangelieverhaal wordt getrokken naar de brutale Jezus die zijn moeder tegenspreekt of afwijst en naar het wonder dat water in wijn verandert.

In het kort geeft Johannes aan dat Jezus zich hier openbaart, het verbond vernieuwt, wat zijn taak is op aarde en geeft ook al een verwijzing naar zijn dood. Alles in een notendop.

Ik wil verder gaan op de weg die Marina vorige week is ingeslagen. Zij zei, aan het begin van haar overweging: “In de bijbel is er dikwijls sprake van de vurige wens van mensen dat God bij ons zal blijven. Dat God ons zal bewaren. Wat voor belang heeft de Eeuwige om bij ons te blijven? Wat is onze meerwaarde als mens om een God te blijven boeien?” “ Dat is”, zei Marina vorige week, “niet de vraag vandaag, maar het is wel een mooie kwestie” Marina sprak over waarom wij bij God blijven, ik wil eens kijken naar die ‘mooie kwestie', naar de andere partij in het verbond. Hoe weten we dat God bij ons blijft?

We weten hoe we over ons zelf denken en we hebben een mening over de ander, we kunnen over onszelf en met de ander praten,lachen en oordelen. Maar hoe weet je hoe God over ons denkt, en of Hij er nog iets in ziet om met ons verder te gaan nu we er zo'n puinhoop van maken met z'n allen hier op aarde. Voor zover we al menen over God te kunnen spreken en oordelen, zijn we in feite niet met Hem bezig, maar met onze eigen voorstellingen, ervaringen en beelden. Hoe ervaren we dan God. Dat kan door geloof en door persoonlijke ervaringen. In bijbelverhalen zien we dit geloof en deze ervaringen opgetekend : God heeft en onverbrekelijk verbond met zijn schepping en daar maken wij deel van uit.

De term ‘verbond', die voor het eerst verschijnt in Gen 6:18 speelt een centrale rol in de Israëlitische godsdienst. Het brengt de mens in een directe relatie met God. Het teken van dat verbond dat met Noach na de zondvloed wordt gesloten is de ‘boog' die God in de wolken plaats om ons aan zijn onverbrekelijke belofte te herinneren.

Op de Sinai is Mozes vooral de intermediair van het verbond, van de formele overeenkomst tussen God en het volk, die Israël definieert als natie. De voorwaarden van het verbond worden gebracht als wetten van God die de Israëlieten moeten gehoorzamen. God belooft dat als het volk trouw blijft aan de verbondsvoorwaarden, zij ‘Zijn koninkrijk zijn en heilig volk'. (ex 19:6)

Na het verbond met Noach, een verbond van herstel van vrede en harmonie en het verbond met Mozes wat een verbond is van de huwelijkse voorwaarden was het volk dat weer in ballingschap gedreven was toe aan een verbond van hoop en daar verwijzen de lezingen uit Jesaja, de brief aan de Hebreeën en het evangelie van Johannes naar. Weet dat God met jullie wil zijn, wat er voorheen ook gebeurd is. God laat de mensen niet los maar neemt ze bij de hand. Hij vernieuwt in nieuwe omstandigheden, in andere tijden telkens weer het verbond. Die band tussen God en mensen wordt bij Johannes en Jesaja beschreven in termen van een huwelijk.

We zijn als het ware met de handschoen getrouwd en hebben onze partner, hebben God nog nooit echt gezien. Is het dan gek dat je zo af en toe de vraag stelt, is God er voor mij. Hoe kun je God ervaren. God verbergt zich, maar openbaart zich ook, Hij toont zich, Hij verschijnt aan ons. Niet alleen als een boog aan de hemel, niet alleen op twee stenen tafelen, waarschijnlijk niet meer in een brandende braambos, in een wolk of in een wervelwind, maar wel in ons hart en in onze geest. “Mijn wetten leg ik in hun geest en ik grif ze in hun hart” , staat in de brief aan de Hebreeën wat overigens een citaat is uit het boek Jeremia (31:31-34). Dat is het nieuwe verbond dat Jezus ons bracht en waarvan hij de middelaar is. In Jezus wordt het verbond tussen God en mensen bezegeld.

Voor ons is het wel allemaal wat minder direct tastbaar geworden en dat maakt het er op het oog niet gemakkelijker op. Anselm Grün schreef: ‘God toont zich aan ons, God spreekt tot ons, God laat zich betasten, proeven en ruiken. God wordt zichtbaar in de gebeurtenissen van ons leven, God licht soms op als een bliksem die onze duisternis verlicht.'

Maar juist in die duisternis, in de momenten dat we God zo nodig hebben zien we de tekenen niet. Dan is God onzichtbaar aanwezig. U kent allen waarschijnlijk het gedicht over de voetstappen in het zand. In de moeilijke momenten word je gedragen. Pas dan als de hoop terug keert zie je God om je heen. Als het regent zal een klein beetje zonlicht Gods boog in de hemel zetten. Als een lichtstraal door de wolken heen, in ontluikende bomen en planten in het vroege voorjaar, door echt samen te zijn in een gemeenschap, door samen brood en wijn delen, in de mens naast je, in de boodschap van een engel die je pad kruist en in de kleinste dingen zie je dan Gods aanwezigheid, in vooral de hoop die in je opbloeit.

In het nieuwe verbond is God niet gevangen in enkele symbolen, zoals de regenboog het symbool was van het verbond met Noach, het nieuwe verbond bestaat niet uit wetten en is niet verbonden aan een plaats, zoals in de ark van het verbond waarin de stenen tafelen van Mozes werden bewaard, en God is ook niet alleen te vinden op bergen of op heilige plaatsen en is ook niet alleen voorbehouden aan priesters en schriftgeleerden.

“Mijn wetten leg ik in hun geest en Ik grif ze in hun hart: Ik zal hun God zijn en zij zullen mijn volk zijn.”

God verschijnt als hoop. Voor iedereen en overal.

Amen

breken en delen van brood en wijn

door Gerard en Thea van Deijl

| Archief/Bijdragen | Archief 2003 | Alets "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |

RG 2004-01-18 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl