Voorganger: Alet Aalders
Lector: Gerdie van Dijk
Welkom.
Namens de duifgemeenschap mag ik u allen van harte welkom heten in deze eerste dienst na de zomervakantie. Iedereen keert langzamer weer terug huiswaarts en vandaag zingt het koor weer na hun reces onder begeleiding van Henk en Irina. Een warm welkom aan een ieder die hier regelmatig komt en ook voor hen die hier af en toe of vandaag voor het eerst zijn. Een speciaal welkom ook aan de hervormde gemeente uit Naaldwijk die hier vandaag te gast is.
Inleiding.
In de eerste lezing uit de Wijsheid van Jezus Sirach, een Deuterocanoniek boek dat stamt uit circa 180 voor Christus, doet de wijze Jezus Sirach een oproep tot bescheidenheid. In de evangelielezing doet Jezus hetzelfde bij de Farizeeën bij wie Hij te gast is. Hij nodigt hen uit genoegen te nemen met een gewone plaats, en de ereplaatsen af te staan. De derde lezing is een deel uit de bekende Mythe van Ovidius over Icarus. Het verhaal uit de Griekse mythologie vertelt van de spitsvondige architect Daedalus en zijn zoon Icarus die samen ontsnappen aan de toorn van koning Minos. De enige uitweg van Kreta, dat door zee omringd is, is door de lucht. Daedalus en Icarus ontsnappen door creatief gebruik te maken van zelfgemaakte vleugels. Helaas is Daedalus de enige die dit overleeft omdat Icarus de raad van zijn vader niet opvolgt.
Ken je plaats zegt Jezus. Ken je zelf zegt Jezus Sirach. Zie in dat een ieder een plaats aan de tafel heeft. Zie in dat een ieder belangrijk is. Wees geen hoogvlieger maar vlieg ook niet te laag, vind je eigen balans en vlieg op de vleugels van de wind.
Laten wij aan het begin van deze viering een moment stilte houden om ons af te stemmen op de allerhoogste en voor gebed.
Gebed uit ‘Bid om vrede' van Huub Oosterhuis
Overweging.
Ik denk dat iedereen wel iets in zich heeft van carrièredrang. En ik denk dat ook iedereen wel eens met mensen gaat babbelen of misschien zelfs wel gaat eten om je kans te vergroten om hoger op te komen. Netwerken. We hebben er tegenwoordig zelfs een woord voor. De Farizeeën in de evangelielezing zijn daar mee bezig. Je zorgt dat je gezien wordt en naast de juiste persoon komt te zitten. De gastheer is er mee bezig, door zijn invloedrijke vrienden uit te nodigen en van hen een gunst terug te verwachten. En als je het eerste gedeelte van de lezing uit Lucas letterlijk neemt lijkt Jezus nog tips te geven ook. Als je op de slechtste plaats gaat zitten zal het je ego strelen als je naar voren mag komen. Zo heeft Jezus het natuurlijk niet bedoelt.
Het gaat er in de tekst niet over dat je achteraan moet gaan zitten of dat je niet feest zou mogen vieren met je vrienden. Dan trap je in de valstrik van de gelijkenis. Deze gelijkenis die Jezus geeft is een voorbeeld waarmee Hij duidelijk wil maken dat er een andere levenshouding wordt gevraagd van hen en van ons…
‘Want ieder die zichzelf verheft, zal vernederd worden, maar wie zichzelf vernedert, zal verheven worden.'
Het is een mentaliteitskwestie. Maak geen onderscheid, ga niet alleen om met mensen die jou iets op kunnen leveren. Het gaat misschien langzamer maar wie goed doet goed ontmoet is het spreekwoord. Je komt er wel, maar dat hoeft niet over de rug van aan ander.
Jezus vertaald nederigheid of bescheidenheid met onbaatzuchtigheid – iets doen zonder dat je verwacht, verlangt misschien wel, iets terug te krijgen.
Het Hebreeuwse woord anawah, ‘bescheidenheid' komt in de Hebreeuwse Bijbel slechts enkele keren voor. Het is van dezelfde stam als het vaker gebruikte anawim, letterlijk ‘neergebogenen'. Het Latijnse woord voor nederigheid, humilitas houdt verband met humus: aarde. Humilitas heeft te maken met het goede vrienden worden met onze aardsheid. Humilitas is de moed om de waarheid omtrent onszelf onder ogen te zien. Jezus zegt: laat wat je doet niet van je vrienden afhangen. Vlieg niet hoger dan je kunt zegt: Daedalus.
Ook de wijsheidsleraar Jezus Sirach roept op tot deze bescheidenheid. De verzen beschrijven deze levenshouding op een positieve manier. De wijze leraar beschouwt bescheidenheid als een uiting van ware wijsheid. Die ware wijsheid bestaat er in, dat men zijn eigen kennis niet overschat.
Maar elke maatschappij is toch als een ladder met talrijke treden waarop iedereen zijn of haar hogere of lagere plaats heeft. En mensen kunnen het niet laten zich met elkaar te vergelijken en over elkaar te denken en te oordelen. Je kijkt met een zekere afgunst omhoog, naar mensen die boven je staan. Je kijkt met een zekere geringschatting omlaag, naar mensen onder je. Zo zit de maatschappij nou eenmaal in elkaar. Uit Lucas en Jezus Sirach spreekt een scherpe maatschappijkritiek. Een kritiek niet alleen op onze ellebogenmaatschappij, maar op al de toestanden en verhoudingen waarin mensen omhoog klimmen door anderen omlaag te duwen.
Nederigheid heeft te maken met je zelf niet direct op de eerste plaats zetten, en de ander de kans geven met zijn of haar talenten ook een plaats in te nemen aan de tafel. En laat het dan een ronde tafel zijn, zonder tafelschikking.
Je zul ook zien dat de beste plaats eigenlijk al lang wordt ingenomen door de vele miljoenen die hun menszijn als inbreng hebben in de samenleving. Die al lang de illusie van rijkdom en status hebben laten varen, rustig mee vliegen op de vleugels van de wind en gewoon goed doen waar ze kunnen. Zij kennen de geheimen van Gods bedoeling met zijn schepping.
Geheimen kunnen alleen onthult worden als je er voor open staat.
Dat ontdekte ik vorige week weer eens toen ik een dagje op de Hoge Veluwe was.
In één dag wilde ik zoveel mogelijk zien. Ik wilde fietsten, wandelen, drie musea bezoeken en op half twee 's middags was er een wandeling onder leiding van een gids. Om elf uur werd de fiets bestegen, en in een moordend tempo fietste ik over de veluwe om om 12 uur iets te kunnen eten een museum te kunnen pikken en dat op tijd klaar te staan voor de gids. Om 12 uur was ik echter halverwege de fietstocht en zag in dat het schema niet gehaald zou worden. Ik ben afgestapt, bekaf en voelde me een toerist die in twee weken heel Europa wil zien. Thuis op de foto's zie je wel waar je allemaal geweest bent. Je ziet dus helemaal niets. De rest van de dag heb ik gedacht kome wat komt, ik zie wel. En het was een fantastische dag, met voor mij veel ontdekkingen. Prachtige vergezichten, een reeënspoor, mooie planten en tijd om na te denken. Toen dacht ik ook: als je rustig om je heen kijkt zie je de mogelijkheden, als je gefocust bent op maar één doel zie je niets meer. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor een dagje Veluwe, dat geldt altijd.
Die boodschap zag ik op dat moment ook ineens in de lezingen.
Als je te hard streeft om iets te bereiken zie de mogelijkheden over het hoofd en ook de gevaren van het te hoog willen vliegen. Als je aan de andere kant je gekregen talenten niet gebruikt, te laag vliegt zal het leven je zwaar vallen en nutteloos lijken.
Maar als je van tijd tot tijd even een moment neemt om te gaan zitten, je door God gegeven mogelijkheden en talenten leert kennen, dan zie je de aangereikte mogelijkheden. Luister naar die stem die God je influistert. Je zult een balans vinden en mag vliegen in de middenbaan.
Amen.
Nodiging
God,
Bron van ons bestaan,
U daagt ons uit om recht te doen,
om heel te maken wat gebroken is
en zo uw vrede, uw verbond te zijn in deze wereld.
Beschouw dit brood de deze wijn in onze handen
als teken van onze goede wil
en maak ons breken en delen hier
tot aanzet van een vernieuwd bestaan
in Jezus, uw zoon.
Jezus heeft nooit iemand uitgesloten, iedereen is welkom aan Zijn tafel
Kom dan want alles staat gereed.
Zegenbede
God,
Bron van ons bestaan,
U roept ons weg
Uit zelfoverschatting en eigenwaan,
Maar ook uit valse bescheidenheid
En gevoelens van minderwaardigheid.
Maak ons tot mensen naar uw hart,
Die U in waarheid toebehoren
En elkaar oprecht van dienst zijn,
Zoals Jezus, Uw Zoon.
Wij vragen daartoe om Gods zegen met de oude woorden uit Numeri
De Onnoembare zegene en behoede u
de Onnoembare doe zijn aangezicht over u lichten
en zij u genadig;
de Onnoembare verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede.
In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Amen.
| Archief/Bijdragen | Archief 2004 | Alets "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |
RG | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl