Bijdrage Alet Aalders, viering 10 juli 2005
Voorganger: Alet Aalders (foto)
lectrice: Yvonne van der Velden
Lezingen:
Jes. 55; 1011
Kol. 1; 4-5, 9b-11
Matt. 13; 1-23
Inleiding en welkom.
Van harte welkom in deze viering van schrift en tafel
Jezus sprak tot de menigte over veel zaken in gelijkenissen. Dit staat in de aanhef van Mattheüs 13. Dit hoofdstuk bevat maar liefst zeven gelijkenissen of parabels. Ze hebben een onderlinge samenhang. De 1e gelijkenis, die van de zaaier die we vandaag lezen, is de belangrijkste. De andere parabels gaan in op de vragen die kunnen worden opgeworpen na deze eerste parabel.
De lezingen van vandaag hebben als thema: Gods rijk gezaaid. Meer dan eens gebruikt Jezus dit beeld in zijn parabels en gelijkenissen. Wat er gezaaid wordt is het woord. En Gods woord zal niet vruchteloos blijven. Wanneer en hoe het vrucht draagt, hangt voor een groot deel af van de medewerking van ons mensen. Maar de groeikracht van het zaad, zoals we zullen lezen in een lezing uit Jesaja, blijft gewaarborgd: het rijk Gods zal uiteindelijk doorbreken.
Laten we stil worden en ons richten op de Eeuwige
Overweging.
De drie synoptische evangeliën laten er geen twijfel over bestaan: Jezus sprak eenvoudige, concrete taal. Al is dat voor ons, 2000 jaar verder, niet altijd meer even duidelijk en wil dit niet zeggen dat duidelijke taal altijd even gemakkelijk te begrijpen is. De gelijkenis van de zaaier is een bekend verhaal, toch is het Jezus niet te doen om het verhaal. Jezus' bedoeling is dat de mensen een keuze maken. Hoe om te gaan met Gods woord.
Jezus vertelde verhalen - gelijkenissen - en met behulp van die verhalen hoopte hij zijn verkondiging van het naderende Koninkrijk van God te verduidelijken. Ook op dit gebied was Jezus een kind van zijn tijd en sloot hij zich aan bij de oudtestamentisch-joodse traditie. Begrippen als 'gelijkenis' en 'parabel' gaan terug op het Griekse woord parabôle (Latijn: parabolis ), wat een betekenis in zich draagt van 'een naast of bij elkaar plaatsen', dat weer een vertaling is van het hebreeuwse 'masjaal', een verzamelnaam voor allerlei verhalen en spreuken. Een 'masjaal' heeft als doel de hoorder aan het denken te zetten. Het kan daarom getypeerd worden als een 'doordenkertje'. In een parabel worden twee zaken naast elkaar geplaatst en met elkaar vergeleken: een algemeen bekend gebeuren uit de natuur of het dagelijks leven (b.v. wannen van koren, zuurdeeg, vreugde bij het vinden van verloren geld, het zaaien van graan) en een waarheid die men ermee aanschouwelijk wil maken. Door een bekend naast een onbekend gebeuren te plaatsen, probeert men het onbekende duidelijk te maken. Maar ze zijn slechts beelden waarvan de betekenis door de lezers en luisteraars zelf moeten worden opgehelderd. De luisteraars hebben de vrijheid om zelf te ontdekken wat de beelden bedoelen. Daarom staat er voor of na een gelijkenis vaak : Laat wie oren heeft goed luisteren.
Zoals ik al zei in de inleiding is het thema van vandaag Gods rijk gezaaid.
In de gelijkenis van de Zaaier gaat het er om wat wij doen met het woord van God.
Wanneer en hoe het vrucht draagt, hangt voor een groot deel af van de medewerking van ons mensen. Het gaat over een bepaalde manier van luisteren en verstaan. Want uiteindelijk is de bedoeling van de gelijkenis dat wij iets gaan doen. Geen woorden in de wind. Wel woorden die ons hart raken en vruchtbaar worden in ons leven.
Op de middelbare school werd soms de opmerking gemaakt: ‘Waarom moeten we dat leren, wat heb ik daar later aan' of ‘die stof leer ik niet want daar wordt toch maar 1 vraag over gesteld op het tentamen'. Later blijkt dan dat je die stof wel degelijk kunt gebruiken op een of ander moment in je leven.
Ouders zullen dit ook herkennen. Goed bedoelde adviezen worden in de wind geslagen. Al je woorden komen niet direct aan maar later blijken ze je er toch vaak dankbaar voor te zijn. Wie leest 's morgens de krant van voor naar achter helemaal door? In de eerste plaats hebben velen van ons daar de tijd niet voor dus lees je wat je interesseert en voor de rest is het even koppensnellen.
In de bijbel zijn er teksten die ons aanspreken, andere die ons weinig doen. Wel eens bij stil gestaan waarom dat zo is?
Soms komen woorden direct aan, vallen je op, spreken je aan, vallen in goede aarde, en ontkiemen meteen, soms heeft het echter tijd nodig.
In één van mijn schoolagenda's stond: ‘Maar onder het asfalt blijft het gras wachten op een kans.' Ik dacht dan aan de geasfalteerde fietspaden bij ons in Drenthe waar als de boomwortels groeiden en zich door het asfalt heen drukten het gras de kans kreeg om op te komen. Nu begrijp ik dat er ook een diepere laag achter die uitspraak schuil gaat en dat het heel toepasselijk in m'n schoolagenda stond.
Zo ook heeft het vaak tijd nodig het woord van God te verstaan.
(A.)Soms spreken de woorden van God ons niet aan, terwijl een ander juist lyrisch over die tekst is. Voor jou vallen die woorden niet in goede aarde voor een ander juist wel. Maar misschien later in andere omstandigheden met andere levenservaringen in een andere situatie zie je plotseling ook de schoonheid van die woorden en ontkiemt het in ons.
(B.)We horen ook teksten waarvan we zeggen: wat een mooie tekst maar wat kan ik er nu nog mee in deze maatschappij, ze verstikken omdat we ze niet kunnen vertalen naar onze tijd. Ook dan kom je misschien eens in omstandigheden waarbij je de beschreven situatie wel kunt vertalen naar het hier en nu, en de woorden als een gelijkenis voor je duidelijk worden en gaat het groeien.
(C.)Dan heb je de woorden waarbij je diep in je hart weet dat je ze zou moeten kunnen uitvoeren maar bijvoorbeeld economische redenen even voorgaan. Help je je buurvrouw of zorg je dat je op tijd op je werk komt. Als je daarin de juiste beslissing weet te nemen zal het woord vrucht dragen.
Zie de gelijkenis van de zaaier daarom niet zwart of wit, maar dan eens wit en dan eens zwart of groeiend van zwart naar wit. Je kunt niet zeggen zaad op de weg gezaaid zal nooit ontkiemen. God heeft zijn Rijk gezaaid op aarde maar het heeft tijd nodig om in ons te ontkiemen, te groeien en vrucht te dragen.
En het woord keert niet vruchteloos naar God terug. Doornstruiken zullen dan plaats maken voor cipressen, het symbool van eeuwigdurendheid en onsterfelijkheid, en distels maken plaats voor mirtestruiken”, het symbool van geluk.
Jezus richtte zijn gelijkenis tot de menigte maar ook tot diegenen die van de komst van het Rijk Gods onmiddellijk spectaculaire resultaten verwachtten. De leerlingen zagen weinig resultaat. Ondanks hun groot enthousiasme zagen zij maar een magere oogst. Wanneer het erop aan komt iets te doen met de mooie woorden en verhalen moeten de leerlingen tot hun teleurstelling vaststellen dat er nog zo weinig echt beklijft. Het is maar een povere oogst, nauwelijks iets om trots op te zijn.
Heb geduld zegt Jezus. Hij liep rond met zijn oproep om anders te gaan leven, dieper, bewuster, met meer liefde, met meer blijheid, met meer vergevingsgezindheid, met meer eenvoud. Dat gaat niet van vandaag op morgen. Jezus verloor de moed niet. Hij bleef vragen, en steeds meer mensen begrepen dat hij gelijk had. De gelijkenis is ook om ons te laten zien dat we niet direct driftig moeten worden als ons iets niet lukt en niet teleurgesteld moeten raken als goedheid niet wordt beantwoord. Laat onderwijzers en ouders niet moedeloos worden als goed bedoelde leerstof en adviezen niet aan lijken te komen.
Wie goedheid zaait, zal goedheid oogsten. Alleen: je moet veel meer goedheid zaaien en niet bang zijn dat er veel verloren lijkt te gaan. Het woord keert nooit vruchteloos terug.
En de boer hij ploegde voort. God blijft trouw aan wat Hij begonnen is.
Amen
Nodiging
Getrouwe God,
U brengt ons bijeen rondom uw tafel,
om hier onze honger te voeden
naar vrede en gerechtigheid,
en liefde wereldwijd.
Zegen dit samenzijn
rond brood en wijn
en laat het vrucht dragen in ons leven van alledag.
Iedereen is welkom aan de tafel dus kom dan want alles staat gereed.
Zegenbede:
Getrouwe God,
U hebt uw woord gezaaid in ons hart,
Uw brood voor ons gebroken.
Wij danken U om uw liefde, die ons bezielt tot daden van goedheid,
Wij vragen om Uw zegen
De barmhartige zegene ons en behoede ons:
Het gelaat van de levende lichte over ons
En kijke ons liefdevol aan,
Het gelaat van de eeuwige verheffe zich over ons
en geve ons vrede
in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
Amen
| Alets "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |
RG 2005-07-10 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl