Voorganger: Alet Aalders
Thema: meeleven
Zomerviering 2008
Inleiding
Hartelijke welkom in deze zomerdienst van schrift en tafel.
Deze diensten zijn altijd wat anders dan in de rest van het jaar. Het koor is er niet en we proberen aan de hand van thema's creatief diensten in elkaar te zetten.
Mijn thema in deze zomerserie: Chatten met God, is meeleven.
Als eigentijds voorbeeld heb ik voor de flyer geschreven;' Wij houden van Oranje…', Laat de leeuw niet in z'n hempie staan…'
We staan pal achter onze sporters op EK en Olympische spelen. Ja, tot ze verliezen dan. Hoe gaan we om met mensen die tegenslagen te verduren krijgen. Bergen we dan ook stilletjes massaal de slingers weer op of blijven we ze steunen.
Ik heb een tekst uit Matteus gekozen als lezing omdat ik dat zo'n voorbeeld vind van mensen die met je meeleven zolang het goed met je gaat en er geen zin meer in lijken te hebben als je in slechter vaarwater beland. Petrus keert zich af van Jezus nadat deze gevangen is genomen.
Is dit zelfbehoud, luiheid, of is dit een houding die aangeeft dat je niet weet hoe er mee om te gaan en daarom opgeeft. Hoe kun je meeleven en wat houdt het in voor jou en de ander, daar hebben we over gesproken in een bewogen voorbereiding, want het is een onderwerp vol emotie die zich moeilijk in woorden vatten laat.
Overweging
Wat is meeleven eigenlijk, er zijn diverse synoniemen voor: aanvoelen, deelneming betuigen, doorleven, invoelen, inleven, medeleven, meelijden, meevoelen of voelen. Het aantal synoniemen geeft aan dat het wel een belangrijk begrip is.
Eskimo's hebben 20 woorden voor sneeuw, wij hebben wel 30 woorden voor kou.
Wat een belangrijke plaats inneemt in je leven benoem je op vele manieren, omdat je ontdekt dat er veel verschillende kanten en aspecten aanzitten en die gooi je niet zomaar op een hoop. Ze zijn niet te vangen in een enkel woord. Het is wel heel raar dat het woord in de Bijbel niet voorkomt. Maar er wordt wel over gesproken en voorbeelden van gegeven.
Meeleven doen we eigenlijk een groot deel van de dag, je maakt dingen mee, je leest iets in een blad of krant, je komt zomaar iemand of een bekende tegen. Zelfs op een onbewoond eiland zul je meeleven met de mensen die niet weten waar je uithangt. Je stelt je voor hoe een ander zich voelt, wat ie volgens jou allemaal meemaakt. Je leeft je in.
Bij jou roept het gevoelens op van verdriet, pijn of vreugde. En met die gevoelens wil je iets doen of je wilt ze juist wegstoppen. Misschien omdat het je herinnert aan een eigen emotie, omdat het te pijnlijk is of je niet weet hoe je moet reageren en daarom nalaat te reageren. In vreugde met iemand meeleven gaat vaak veel gemakkelijker dan in verdriet meeleven.
Dat lees je ook in de tekst uit Matteus. De leerlingen zijn een heel eind met Jezus meegetrokken, maar nu haken ze af, vallen in slaap of verloochenen Hem. Ze trekken zich terug en doen de deur op slot. Zoals geprofeteerd, staat Jezus nu alleen.
“ Mijn vrienden en bekenden staan afzijdig van mijn plaag, zelfs mijn verwanten staan van verre” (ps 38:12)
“ Ik ben een vreemde geworden voor mijn broeders, een onbekende voor de zonen van mijn moeder” (ps 69:9)
Er is in Petrus' handelen iets ondoorgrondelijks. Hij wordt als een vuurvlieg naar het vuur getrokken. Niemand dwong hem te komen. Het vuur wordt hem ook niet na aan de schenen gelegd. Het lijkt alsof hij niet weg kan komen voordat hij op de bitterste manier Jezus heeft verloochend.
Dit gevoel vind ik heel herkenbaar. Je draait er al een tijdje omheen. Je pakt de telefoon en zegt tegen je zelf: Nu ga ik bellen. Om dan vervolgens te bedenken, wat moet ik zeggen, komt het wel gelegen, zit ie te wachten op telefoon van mij. Ik wil niet in clichés vervallen of iets zeggen wat verkeerd over komt en de ander nog meer verdriet bezorgen. Teneergeslagen leg je de telefoon weer weg.
Dit dralen en blijven rondhangen van Petrus, zo vlakbij Jezus maar eigenlijk toch heel ver weg, wordt ons duidelijk gemaakt door de plaatsaanduidingen die in de tekst genoemd staan. Petrus is in de kring van de dienaren van de hogepriesters en warmt zich bij het oplichtende vuur op de binnenplaats. Deze binnenplaats ligt lager dan de zaal waar de leden van het Sanhedrin vergaderen. Petrus wordt niet voorgeleid, heeft niets te vrezen van het hoge hof maar wil wel in de buurt zijn. Hij wil wel meeleven maar weet niet hoe. Als hij wordt aangesproken ontkent hij zijn emoties.
De partner van een goede vriend wordt ernstig ziek, of kennissen verliezen een kind. Onbegrijpelijk en je staat met je mond vol tanden. Stamelend probeer je wat te zeggen, of je houdt maar helemaal je mond. Liever kom je ze niet tegen; je draait je om als je ze ziet. Je wilt misschien de ander niet confronteren met z'n emoties en begint er daarom maar niet over. Het zijn reacties die de betrokkenen vaak pijn doen. Wat moet je met die pijnlijke wond van verdriet bij een ander. We weten niet hoe er mee om te gaan en bedenken daarom theorieën en stadia om de pijn abstracter te maken. Er zijn boeken mee vol geschreven. Maar geen een mens is gelijk en die stadia zijn lariekoek.
Je kunt mensen niet met elkaar vergelijken en je moet iemand onvoorwaardelijke aandacht durven geven. Daarbij moet je geen eisen en verwachtingen hebben. Van de ander niet maar ook bij je zelf niet. Blijf iemand steunen in het proces op welk moment hij of zij ook zit. Als je praat over stadia, heb je het over prestaties; als je de laatste fase hebt bereikt, ben je uit je verdriet. Maar bij God gaat het niet om prestaties. Hij laat je in je waarde, veroordeelt je niet en is in staat onvoorwaardelijk met je mee te leven.
Meeleven is proberen in de emotie van een ander te komen. Als meelever ben je een buitenstaander die bedenkt hoe iets voor een ander is. Het is een soort van communicatie van aanvoelen. En dat gaat soms goed, vaak in kleine momenten waarbij je op 1 golflengte zit. Waarop je zegt dit had ik nou net even nodig.
Maar vaak ook schiet je compleet mis. Ik roep altijd dat je niet voor een ander kunt denken. Aanvoelen wat iemand nodig heeft is heel moeilijk, je moet iemand door en door kennen of een gelukstreffer hebben.
Meeleven is aanvoelen, invoelen, is emotie, liefde, is geluk hebben op het juiste moment het juiste te doen of te zeggen, is de plank volledig misslaan maar laten merken dat je je best wilt doen, is communicatie – soms met, soms zonder woorden – is hulp aanvaarden, is een stap terug doen, of ondersteuning bieden, is zoveel meer …….
Waarvoor geen woorden zijn, niet 1, omdat deze gevoelens recht uit je hart komen.
Amen
Gebed 1
Mijn God,
Op verschillende manieren is hier tot U gebeden
Ieder deed dat naar inzicht van de tijd waarin hij leefde.
Veel is er veranderd; waar wij aan gehecht waren
Is ons ontvallen, vertrouwde dingen zijn ons vreemd geworden
Maar uw woord blijft door de eeuwen heen.
God, er is gezegd: ‘ Heb je naaste lief als was hij God'.
Dat willen wij verstaan, hoewel het ons vaak moeite kost daar naar te handelen.
Geef dat wij ons openstellen voor alle medemensen
En niet slechts voor een beperkte groep.
Vergeef ons, dat wij alleen die stap niet kunnen
Zetten: Uw hulp hebben wij daarbij nodig. Amen
Nodiging
Jezus heeft nooit iemand uitgesloten
Weet dus dat ieder welkom is aan deze tafel
Om kracht te putten uit het samen delen
En om met vernieuwde energie te proberen
De opdracht te vervullen die God in mensenhanden heeft gelegd.
Komt want alles is gereed.
Gebed 2
God,
Wiens aanwezigheid vrijheid is,
Schenk ons de vrijheid van geest
Die maakt dat wij niet bang zijn om onbekende wegen te betreden
Noch teruggehouden worden door onze eigen bange twijfels
Of de angst van anderen.
Wenk ons steeds vooruit naar de plaats van Uw wil
Welke tevens de plaats van Uw kracht is,
O altijd gidsende, altijd liefhebbende God.
| Alets "Hoofdpagina" | Gastvoorgangers |
RG 2008-08-24 | © copyright 'De Duif', Amsterdam | deduif@xs4all.nl